Oppsummering juni

Påbyrja i mai, fullført i juni:
Yrsa Sigurdardóttir - De uønskede - Islandsk krim - Lydbok lånt på biblioteket
Ottar Grepstad - Historia om Ivar Aasen - Biografi - Ebok lånt på biblioteket

Lest i juni:
Tom Egeland - Den 13. disippel - Norsk krim/spenningsroman - Papirbok lånt av mor
Torbjørn Færøvik - Midtens rike - Dokumentar/historisk - Lydbok lånt på biblioteket
Gard Sveen - Den siste pilegrimen - Norsk krim - Kjøpt pocket
Mark Billingham - Reddhare - Amerikansk krim - Lydbok lånt på biblioteket
Arnfinn Kolerud - Når ein fyrst skal skyte nokon - Humor - Ebok lånt på biblioteket
Sonja Holterman - Frostgraven - Norsk krim - Papirbok lånt på biblioteket
Ragnar Enger - Krypet - Norsk krim - Papirbok lånt på biblioteket
Arne Dahl - En midtsommernattsdrøm - Svensk krim - Papirbok lånt av mor

Påbyrja i juni, fullførast i juli:
Roy Jacobsen - De usynlige - Norsk roman - Lydbok lånt på biblioteket
Kerstin Ekman - Hendelser ved vann - Svensk krim - Papirbok lånt av mor
Tove Jansson - Sommerboken - Finlandssvensk roman - Papirbok lånt på biblioteket

Høgdepunkt denne månaden: 

• Torbjørn Færøvik si eminente vandring i Kinas historie, Midtens rike.
• Repriselesinga av bok nummer 6 i Arne Dahl sin eminente serie om A-gruppen; En midtsommernattsdrøm
• Gjensynet med Bjørn Beltø i Den 13. disippel 

Halve året har gått og statistikken syner at eg har lest 70 bøker hittil i år. Målsetjinga var 100 i løpet av året, så eg ligg langt føre skjema. 

Fortsatt god lesesommar til alle!

Lettlest sommarkrim

Har du sans for lettleste og fortleste norske krimbøker, likar du kanskje desse to aktuelle bøkene. Eg las Frostgraven av Sonja Holterman og Krypet av Ragnar Enger i løpet av fire dagar. Desse dagane var eg på jobb og dreiv med ymse andre aktivitetar i tillegg. Dette er altså krim utan dei heilt store utfordringane og kvalitetane, - men også slike bøker har ein verdi - som avkobling og underhaldning. Eg lånte begge bøkene på biblioteket.

Frostgraven av Sonja Holterman

Juritzen Forlag 2014
328 sider

Lettlest og lettvint om journalisten Ira Torgrimsson - som kunne vore ei slags kusine av Annika Bengtzon eller Erika Falck. Forfattaren virkar med andre ord å vera inspirert av Liza Marklund og Camilla Läckberg sine bøker, men klarar ikkje å nå opp til desse to når det gjeld spenning og nerve.
Boka har to parallelle historiar og to tidsplan - og er slett ikkje dårleg. Forfattaren skildrar godt den stakkars "tyskerungen" Peder sitt liv.
Likevel - etter min smak er dette for enkelt. Eg vil gjerne ha litt "å bryna meg på" -  noko som krev litt meir tankeverksemd. Her er alt så altfor tydeleg, så irriterande overforklarande - lesaren får servert plottet i bittesmå teskeier.
Eg las Den siste pilegrimen - som også har handling frå andre verdskrig - like før denne boka, og samanlikninga var ikkje til å unngå. Og her fell Frostgraven gjennom, dessverre.
Ei typisk terningkast tre-bok. Bra, men ikkje noko meir.

Krypet av Ragnar Enger

Cappelen Damm 2014
267 sider

Fortlest og fortgløymt politikrim.

Thrilleraktig og "greit" - men lite spennande. Det vert berre liksomdramatisk. Boka har brukbart driv og er akkurat passe lang. Ho handlar om seriedrap, psykiatri og psykologi - og ein har liksom lest det same fleire gonger før.

Men - eg merkar meg namnet på forfattaren og ønskjer han lukke til i neste bok. Det er tendensar til noko bra her.

Bokomtale: Den siste pilegrimen av Gard Sveen

Vigmostad & Bjørke 2013
520 sider
Kjelde: Kjøpt sjølv

Forfatteren Gard Sveen vart tidlegare i år tildelt Rivertonprisen for denne boka. I dag vart det offentleggjort at boka er tildelt enno ein gjev pris, nemleg Glassnøkkelen for beste skandinaviske krimroman.
Imponerande og overraskande!
Gratulerer!

Gard Sveen sin roman er inspirert av og bygger på verkelege historiske hendingar. Romanfiguren Kaj Holt har mykje, også namnet, til felles med den verkelege motstandsmannen Kai Holst. Holst var ein mann med sentral posisjon i Milorg under 2. verdskrig som vart funnen død under mystiske omstendigheiter i Stockholm rett etter at krigen var over. Den offisielle forklaringa var at Holst var deprimert og tok livet av seg, men mange - mellom dei forfattaren - er overtydde om at Holst vart drept. Nokon gjerningsperson er aldri blitt funnen.

Den siste pilegrimen er eit kriminalmysterium, ein spenningsroman og eit krigsdrama. Handlinga i boka vekslar mellom to ulike tidsplan - og alle historiane og forteljarstemmene vert fletta saman - på eit vis - til slutt. I notid (dvs. 2003) prøver politietterforskning Tommy Bergmann å finna ut av eit mysterium om nokre gamle beinrestar som nyleg er oppdaga inne i Nordmarka. Det syner seg at dette er levningane etter tre personar som vart melde sakna i 1942. Samstundes må ei anna sak oppklarast: Det bestialske drapet på ein gammal motstandsmann - som ser ut til å ha noko med funnet i marka å gjera. I fortid - både før, under og rett etter andre verdskrig - får lesaren følgja mellom anna den før nemnde Kaj Holt, dobbeltagenten Agnes Gerner, den gåtefulle gestapomannen Peter Waldhorst samt Agnes sin oppdragsgjevar og store kjærleik med dekknamnet Pilegrimen.

Sjølv likte eg historia frå 2. verdskrig best. I boka får ein møta nazistar, gestapistar, medlemer av motstandsrørsla, angivarar, agentar og dobbeltagentar, - og etterkomarar av desse. Boka er svært innhaldsrik og spennande og handlar om så mangt - t.d. ubehagelege ting som likvideringar, utført av motstandsrørsla. Forfattaren teiknar eit godt bilete av Agnes sitt liv og hennar vanskelege og farlege situasjon som dobbeltagent. Eg saknar ein meir grundig innføring i bakgrunnen hennar; korleis kunne ho lata seg bruka på ein slik måte, - som prostituert og leigemordar?

Politietterforskar Tommy Bergmann - protagonisten - er ein spesiell type som eg ikkje på nokon måte "falt for".  Sveen har her skapt ein figur som lesaren i beste fall blir nysgjerrig på - og i verste fall får avsmak på. Forfattaren har sikkert òg ei meining med å fortelja bihistoria som handlar om Tommy sitt problematiske forhold til kvinner, men etter mi meining kunne akkurat desse sekvensane vore utelatt. Boka er meir enn lang nok.

Språket i boka flyt fint, men er skjemd av ein del klisjear, gjentakingar og enkelte skriveleifar. Forlaget burde absolutt spandert ein grundigare språkvask før boka gjekk i trykken. Eg reagerte på at forfattaren konsekvent nyttar heile namnet på dei to hovudpersonane gjennom heile boka. At han nyttar både førenamn og etternamn på bipersonane me møter er greit, men han brukar altså stadig vekk "Agnes Gerner" og "Tommy Bergmann". Etter mi meining hadde det vore mest naturleg å kun nytta førenamna - sidan lesaren blir så godt kjende med og kjem så tett innpå desse to.

Eg sleit litt med å komma inn i handlinga; i fyrste del strevde eg med å sjå samanhengen mellom dei ulike historiane i dei to ulike tidsepokane. Etter kvart vart biletet klårare og spenningsnivået stigande. Siste halvdel av boka var så spennande at eg las ho nesten i eitt strekk - likevel vart enkelte av trådane hengande "i lause lufta" då eg hadde lest ut boka. At lesaren ikkje får oppklart alt han/ho har lurt på i løpet av lesinga, er eit moment som trekker ned i vurderinga. Eg har vakla mellom ein 4'ar og ein 5'ar her, - men "landar" på - sidan eg tykkjer hovudhistoria er så sterk og gripande - med å gi boka karakteren 5 minus - og ser fram til neste bok frå Gard Sveen.

Bokomtale: Den 13. disippel av Tom Egeland

Aschehoug 2014
486 sider
Kjelde: Lånt privat

Tom Egeland si femte bok om arkeologen og albinoen Bjørn Beltø har som forventa fått god mottaking av lesarar og gode kritikkar frå anmeldarar. Denne boka har mykje mindre actionpreg og er på alle måtar meir stillfarande enn Paktens voktere, Lucifers evangelium og Nostradamus' testamente - men er slett ikkje utan driv og nerve. Den 13. disippel har same tematikk og mykje av den same forteljarstilen som den fyrste boka i serien; Sirkelens ende. 

I opningsscenen sit Bjørn Beltø på dødsleiet til ein kollega, Victoria. Ho prøver å formidla noko til han - og etter kvart forstår han at det handlar om ein arkeologisk utgraving som fann stad i Israel i 1978. I samband med utgravinga fann ein kjend israelsk arkeolog, Moshe Mendelssohn, eit gravkammer - og kort tid etter forsvann han.

Kvar vart han av? Kva var det han fann? Korleis var forholdet mellom Mendelssohn og Victoria? Kvifor overtok det israelske militæret utgravingsområdet?

I det som ser ut som eit innbrot vert ektemannen til Victoria drept og sonen hardt skada. Beltø trur dette har samanheng med det som skjedde i Israel i 1978. Saman med Rebecca, Mendelssohn si dotter, prøver Bjørn Beltø å nøsta i mange ulike trådar - og dette fører dei både til Kapernaum, Jerusalem, Firenze og London - og med israelsk, britisk og amerikansk etterretning i hælane.

Eg har stor sans for krimhelten Bjørn Beltø. Han er eit friskt pust innan norsk kriminallitteratur - med sine sære nerdeinteresser, med sine skeive blikk på omgivelsane og med sine sarkasmar og nevrosar. I denne boka forelskar han seg - som vanleg - men denne gongen forstår ein at det er djupare og meir inderleg enn før.

Egeland skriv lett og ledig og er ein dyktig historieforteljar. Han utfordrar lesaren med intrikate plott, gammal mystikk, historiske fakta og innfløkte teologiske teoriar. Etter mi meining gjer han dette på ein framifrå måte. Den 13. disippel er velskriven, godt komponert og svært interessant.

Bokomtale: Buzz Aldrin, hvor ble det av deg i alt mylderet? av Johan Harstad

Hytteveranda-lesing og -kaffidrikking.
Det er kos, det.

Gyldendal 2005
632 sider
Kjelde: Kjøpt sjølv

Det fyrste mennesket som sette sin fot på månen ("That's one small step for a man, one giant leap for mankind") var som dei fleste veit den amerikanske astronauten Neil Armstrong. Men kven var nummer to? Vel - det er kanskje eit vanskeleg spørsmål. Svaret er: Edwin Eugene «Buzz» Aldrin Jr. Han var ein viktig person når det gjalt romekspedisjonen Apollo 11, men nesten ingen hugsar han i ettertid.

Hovudpersonen i denne utruleg fine boka er Mattias, som vart fødd same natt som månelandinga fann stad den 21. juli 1969. Han prøver alt han kan å vera nummer to; eit usynleg, men viktig menneske. Buzz Aldrin, den evige toer, har vore det store førebiletet hans alt frå barndommen. Mattias har sangstemme som ein gud, men nektar å syngja offentleg. Han er nemleg nøgd med å leva i bakgrunnen, med ein jobb som gartnar og med ein sambuar som han egentleg er glad i, men som han likevel er blitt ganske likegyldig til.

"Ikke alle vil lede en bedrift. Ikke alle vil være blant landets dyktigste idrettsutøvere, være medlem av de forskjellige styrene, ikke alle vil ha de beste advokatene på laget sitt, ikke alle vil våkne opp om morgenen til jubel eller katastrofer i overskriftene. Noen vil være sekretæren som blir sittende igjen ute når møtedørene lukkes, noen vil kjøre bossbilen, også i påsken, noen vil obdusere den femtenårige gutten som tar livet av seg en morgen i januar og som blir funnet i vannet etter en uke. Noen vil ikke være på teve, være på radio, være i avisen. Noen vil se film, ikke spille dem inn. Noen vil være publikum. Noen vil være tannhjul. Ikke fordi noen må, men fordi noen vil. Enkel matematikk. Så der satt jeg. Her. Her, i hagen, og jeg ville ikke være noe annet sted i verden."

Ut frå andre sin synsvinkel virkar det som om han ikkje er i stand til å leva fullt ut, - at han har problem med "å ta tak i" livet sitt. Han vil vera anonym. Han likar ikkje merksemd rundt seg sjølv og stenger seg inne.
Så - sommaren 1999 skjer det. Sambuaren til Mattias orkar ikkje meir og gjer slutt på forholdet. Samstundes går gartnerbedrifta han er tilsett i konkurs. Medan Mattias er på veg saman med ein kompisgjeng til Færøyane får han eit mentalt samanbrot. Mattias "virkar ikkje" lenger - og den psykiske krisa skal komma til å bli langvarig. Men hjelpa finst, der på Færøyane - gjennom psykiataren Havstein og den utradisjonelle etterverns-institusjonen hans i Gjogv.

"Men jeg får ikke sove, ligger på ryggen, øynene lukket, håper at noen skal komme, at noen plutselig skal åpne døren, mamma, at noen skal komme inn døren med kakao, med varme hender, at noen skal ta det rotete hodet mitt i hendene, ruske det forsiktig, riste puten min, sette seg på sengekanten og si kloke, erfaringsbaserte ord som gjør at du tror at ingenting noen gang vil komme til å gjøre seg vanskelig for deg, at det bare er å løpe ut i det, at det hele vil ordne seg av seg selv."

Skildringa forfattaren gir av dei tidlegare psykiatriske pasientane og samspelet mellom dei er gripande og fortalt på ein stødig og forståeleg måte. Mattias har det vanskeleg; han har eit behov for å bli sett, men ønskjer likvel å vera usynleg. Eg oppfattar boka som dvelande og lågmælt, men samstundes fengande og drivande. Det er sjelden eg blir såpass oppslukt av ei bok som ikkje er innan krim-sjangeren. Ho er fascinerande og underhaldande på ein måte eg ikkje heilt klarar å forklara. Dei mange lange setningane og avsnitta - som det finst rikeleg av i boka - er ikkje slitsame å lesa, fordi det er så lett å følgja forfattaren og Mattias sine tankar og kjensler.

"Det forandrer seg fra dag til dag. Noen ganger mer enn andre. Ikke mye, selvsagt, men om du ser nøye etter, hvis du trener, konsentrerer deg, vil du bli i stand til å se de bitte små endringene i huden, rynken over pannen som har forandret seg iløpet av natten, kan hende bare en halv millimeter. Men du ser det. Om du øver. Konturene av deg som blir tynnere, silhuetten svakere. Men du er ikke helt borte ennå. Det tar tid. Årevis. Men du forsvinner. Du forsvinner for deg selv, blir en annen, hver eneste dag. Du er ikke den du en gang var. De mikroskopiske cellene som utgjør ansiktet ditt på fotografiet dine foreldre har hengende i stuen, er borte, byttet ut med nye. Du er ikke lenger den du er. Men jeg er fortsatt her, atomene bytter plass, ingen kan kontrollere kvarkenes krumspring. Også slik med dem du elsker. At de med nesten stillestående hastighet smuldrer bort mellom armene dine, og du skulle ønske du kunne klamre deg fast til noe bestandig i dem, i skjelettet, ta tak i tennene, hjernecellene, men du kan ikke det, for nesten alt er vann og nytteløst å holde fast i. Så alle spor forsvinner, litt etter litt. Og senere forsvinner sporene de satte igjen bak seg, huset de bodde i, tegningene de lagde til deg, ordene de skrev på lapper som forsvant. Minnene du sitter igjen med som også til slutt slipper taket, som gammel tapet, og med tiden denne kloden i utkanten av den helt perifere galaksen, hvor det en dag vil være umulig å svare på spørsmålet, levde det noen her? Har noen bodd her? På jorden? Slik tenker jeg nå."

Eg likte boka svært godt og gir ho toppkarakter.
Eg likte den geniale tittelen. Eg likte å lesa boka sakte. Eg likte Mattias, som er ein person som undrar seg over så mangt. Eg likte den stillfarande dramatikken i handlinga. Eg likte skildringane av det karrige landskapet og dei skiftande årstidene på Færøyane. Eg likte skildringane av venskapet som oppstår mellom Havstein, Anna, Palli, Ennen, Carl og Mattias. Eg likte at ein liksom vert sugd inn i stemninga. Eg likte empatien og musikkreferansane. Eg likte språket og formuleringane. Eg likte å lesa om verdensrommet, måneferder og Buzz Aldrin. 

Sommarlesing

I gårsdagens Boken på vent-spalte hos Beathes bokhylle vart ein invitert til blogghopp og om å fortelja om årets planlagde sommarlektyre. Sjølv likar eg ikkje å ha altfor fastspikra planar verken for lesing eller andre ting, men her er ein liten presentasjon av nokre av bøkene eg har på vent pr. i dag. For dei som kjenner meg og bloggen min er det ikkje noko bombe at ventebunken inneheld mest krim og spenning, og ikkje noko særleg av romantikk, sentimentalitet og føleri.

Dei varme forsommardagane me har no (her på Vestlandet) egnar seg ikkje for tung litteratur, men eg vil heller ikkje ha det altfor tanketomt og "lettbeint" når eg sit meg ned med ei bok. Eg les for tida m.a. den siste Bjørn Beltø-boka - Den 13. disippel - og storkosar meg med den.

Ut frå omslaget og tittelen på boka skulle ein nesten tru at Gard Sveen befinn seg litt i den same litterære gata som Tom Egeland. Eg har i alle fall tenkt å lesa Sveen si Rivertonpris-bok Den siste pilegrimen i nær framtid. Det er imponerande og spennande at ein debutant stikk av med den gjeve prisen Den gyldne revolver.

Historisk krim er ein sjanger eg likar svært godt, sidan eg ved å lesa desse bøkene kan få kombinert interessa mi for historie og samfunnsutvikling med spenning, grøss og gru. Difor ser eg fram til å få stifta bekjentskap med forfattaren C. J. Sansom. Han har fått fleire prisar og gode kritikkar for dei historiske romanane sine. Boka eg har på vent er Oppløsning (frå 2003, på norsk i 2008) Handlinga er lagt til England på 1500-talet og hovudpersonen er, bissart nok, ein pukkelrygga advokat.

Hendelser ved vann av Kerstin Ekman (frå 1993, på norsk 1994) er ei anna krimbok som ligg og ventar. Det er nesten flaut at eg ikkje har fått lest denne enno, så kriminallitteratur-fiksert som eg er.. Boka er sett på som ei av dei beste bøkene frå 1990-talet, og forfattaren mottok m.a. Nordisk råds litteraturpris for nettopp denne boka.

Andre forfattarar eg har tenkt å tilbringa ein del tid i lag med til sommaren er Eirik Husby Sæther, Jorun Thørring, Arne Dahl, Mo Hayder, Roy Jakobsen, Harlan Coben, Jan Mehlum, Anna Gavalda, Haruki Murakami og Jens Bjørneboe. Kanskje også Jørgen Brekke, Jamie Ford og Jeffrey Deaver. Og muligens Ingvar Ambjørnsen og Khaled Hosseini.

Hugs på at lesing fint kan kombinerast med fysisk aktivitet. Eg oppfordrar difor alle bokblogglesarar, lesehestar og bokormar til å lasta ned ei lydbok eller tre på telefonen sin! Ha ein fin lesesommar! 

Oppsummering mai

Påbyrja i april, fullført i mai:
Jan Guillou - Mellom rødt og svart - Svensk roman - Ebok lånt på biblioteket
Div. forfattarar - Påskekrim 2014 - Norske krimnoveller - Kjøpt pocket
Harlan Coben - På grunn av et løfte - Amerikansk krim - Lydbok lånt på biblioteket

Lest i mai:
Agnes Ravatn - Fugletribunalet - Norsk roman - Ebok lånt på biblioteket (ikkje fullført)
Joël Dicker - Sannheten om Harry Quebert-saken - Roman - Kjøpt lydbok
Sølvi Sogner og Kari Telste - Ut og søkje teneste - Dokumentar/fakta/historisk - Papirbok lånt på biblioteket
Karin Alvtegen - Savn - Svensk krim - Papirbok lånt av mor
Jojo Moyes - Et helt halvt år - Britisk roman - Papirbok lånt av arbeidskollega
Karsten Alnæs - 1814: Miraklenes år - Historisk/dokumentar - Ebok lånt på biblioteket
Johan Harstad - Buzz Aldrin, hvor ble det av deg i alt mylderet - Norsk roman - Kjøpt pocket

Harlan Coben - Den uskyldige - Amerikansk krim - Lydbok lånt på biblioteket
Ada Sofie Austegard og Stian Tobiassen - Oppdrift - Biografi/dokumentar - Ebok lånt på biblioteket
Marianne Cedervall - Dødsønsket - Svensk krim - Kjøpt pocket

Påbyrja i mai, fullførast i juni:
Yrsa Sigurdardóttir - De uønskede - Islandsk krim - Lydbok lånt på biblioteket
Ottar Grepstad - Historia om Ivar Aasen - Biografi - Ebok lånt på biblioteket

Skjermdump: bokelskere.no

Mai månad vart variert - med oppturar og nedturar - bokmessig sett. 

Månadens absolutte høgdepunkt har vore langlesinga av Buzz Aldrin hvor ble det av deg i alt mylderet. Anbefalast sterkt - og omtale kjem om ikkje så brått - når eg har fått "tenkt gjennom" boka. 

Månadens mest negative leseoppleving var (forutan Fugletribunalet - som eg ikkje fullførte) Dødsønsket av Marianne Cedervall. Eg pleier å lika svensk krim og som regel byr svenske krimforfattarar på både kvalitet og underhaldning - men dette var berre fjas. Anbefalast ikkje.