Bokomtale: Morfar, Hitler og jeg av Ida Jackson

Lydbokforlaget 2014
Opplesar Runa Eilertsen
Speletid 8:25
Kjelde: Lånt på biblioteket

Morfar, Hitler og jeg er ei god bok. Ho er velskriven, reflektert og nesten ubehageleg personleg. Ida Jackson byr på seg sjølv når ho fortel om morfaren som var på feil side under krigen. Per Pedersen Tjøstland var frontkjempar, SS-mann og redaktør for den nasjonalsosialistiske avisa Germaneren.
Etter krigen vart han dømd for landssvik og sona fem år i fengsel. Forfattaren oppdaga - via eit Google-søk og ein Wikipedia-artikkel - at den fantastisk snille morfaren hennar hadde ei fortid som nazist.

"SS-mannen Per Pedersen Tjøstland var en politisk ekstremist som var villig til å ofre livet for det han trodde på. Han var en totalitær nasjonalsosialist som syntes det var riktig å ty til vold for å bekjempe den jødisk-bolsjevikske konspirasjonen han mente truet det "germanske folk". Og han var en smart, omsorgsfull og talentfull mann. For ikke å snakke om verdens beste morfar."

Det må ha vore vanskeleg å oppdaga at ein person som har stått deg nær, har ei slik fortid. I boka vert det veksla mellom morfaren si historie og forfattaren sine reaksjonar. Ida Jackson kjenner sjølv eit ekstremt politisk miljø godt sidan ho tidlegare var aktiv på ytterste venstre fløy, og tykkjer at ho kan forstå ein del av tankane til morfaren. Ho forstår konspirasjonsteoriane, det opprørske og det nærast religiøse i morfaren sine idéar.

Forfattaren som lita jente saman med den kjære morfaren sin.
Innfelt soldaten Per Pedersen, 23 år gammal og frontkjempar.
Bileta er henta frå idajackson.no

Tjøstland var ikkje berre ein sympatisør og NS-medlem. Han var ein overtydd nazist og rasist som trudde på den store jødekonspirasjonen og på pangermanismen. Han melde seg i 1941 til teneste i det nyoppretta "regiment Nordland" etter å ha høyrt Vidkun Quisling sin radiotale med oppfordring til alle nordmenn om å kjempa på tyskarane si side. Per vart sendt til Austfronten - og me er alle kjende med dei ufattelege lidingane og folkemorda som foregikk der. Forfattaren kjenner ikkje detaljert til kva morfaren gjorde eller ikkje gjorde, - men han må ha sett og han må ha visst.
Etter to og eit halvt år kom han heim, høgt dekorert med Jernkorset og sterkt prega av krigen - men framleis trudde han på "saka". Han var overtydd om at han gjorde det rette, trass i alt det grusomme og groteske han må ha opplevd (og utført). Akkurat det er heilt ubegripeleg.

Forfattaren fortel om motstanden i eigen familie om å gi ut denne boka. Det mest vanlege er vel å halda slike mørke familiehemmelegheiter skjulte og gøymde. Ida Jackson, derimot, har grave i fortida, i skriftleg og muntleg materiale, og gitt det heile ei bokform.
Morfar, Hitler og jeg er ei bok til ettertanke for nokon kvar.

Runa Eilertsen gjer ein finfin jobb som innlesar av lydboka. Anbefalast!