Bokomtale: Det som ikke dreper oss av David Lagercrantz

Lydbokforlaget 2015
Speletid 16:37
Opplesar Anders Ribu
Lånt på biblioteket

Millennium-fans over heile verda har vore spente på dette fjerde avsnittet i serien om Mikael Blomkvist og Lisbeth Salander.
Den originale (og fenomenale) trilogien kom ut fyrst etter at forfattaren Stieg Larsson døydde i 2004. Det er veldig trist at forfattaren aldri fekk oppleva den enorme suksessen bøkene fekk. Enno tristare er det at dei etterlatte har krangla bittert og lenge om korleis forfattarskapet og arven etter Larsson skulle forvaltast. Sambuaren Eva Gabrielsson har vore sterkt imot utgjevinga av Millennium 4, medan faren og broren til Stieg Larsson har vore pådrivarar når det gjeld den nye oppfølgingsboka.
Eg har full forståing for dei sterke kjenslene til Larssons sambuar, men eg meiner at så lenge dei originale bøkene og karakterane vert behandla på ein respektfull måte, kan eg ikkje sjå at denne utgjevinga er moralsk forkasteleg eller opprørande på nokon måte.

Mannen som har fått i oppdrag å halda fram med forteljinga om Millennium er David Lagercrantz, kanskje mest kjend som mannen bak boksuksessen Jeg er Zlatan.

Det som ikke dreper oss er altså ein ny, frittståande roman inspirert av og basert på karakterane og miljøet me kjenner frå Menn som hater kvinner, Jenta som lekte med ilden og Luftslottet som sprengtes. Dei tre nemnde bøkene er blant mine absolutt favorittar - og Salander og Blomkvist er to figurar som eg føler at eg kjenner - ut og inn. No har det rett nok gått fleire år sidan eg las bøkene, men eg kan enno kjenna den gode kjensla av forventningar og lesefryd dei gav meg den gongen. Så eg skal ærleg innrømma at eg var ein smule skeptisk på førehand - men Det som ikke dreper oss viste seg å vera ei svært god og spennande bok.

Det vart eit gledeleg gjensyn med min "superhelt", Lisbeth Salander. Eg er fascinert av denne dysfunksjonelle datanerden utan vener og med manglefullt utvikla sosiale antenner - men med ein sterk rettferdigheitssans og med høg moral. Ho er så spesiell, så sterk - og likevel så sårbar.
I Det som ikke dreper oss møter me ein liten gut som liknar litt på Lisbeth. Han vert vitne til eit drap - men politi og hjelpeapparat støyter på eit problem: guten er autist, manglar språk og evne til å uttrykke seg på "vanleg" måte. Men så viser det seg at det barnet truleg er ein savant, ein autist med spesielle intelligente egenskapar og at han har sans for tal og avansert matematikk, i tillegg til at han har fantastiske kunstneriske evner. Interessant? Ja, absolutt. Truverdig? Neppe, men det er ikkje så nøye. Poenget er at det funkar i denne forteljinga.

I denne boka har David Lagercrantz klart å "gjenskape" Salander - og Blomkvist. Forfattaren har tilegna seg det "larssonske" i skrivestil og stemning - på ein overbevisande måte. Plottet og intrigen er, som i dei føregåande Millenniumbøkene, nokså komplisert. Boka er ordrik, detaljrik, handlingsrik og perspektivrik. Det tek forholdsvis lang tid å få oversikt over alle aktørar og forholdet mellom dei. Fleire handlingstrådar og ganske mange karakterar skal presenterast og setjast inn i ein samanheng - så det krev at lesaren er tolmodig og konsentrert.
Lydboka er glimrande lest av Anders Ribu; han les med tydeleg diksjon og på ein litt høgtideleg måte, noko som passar til det språket som er brukt i boka. Det har likevel vore nyttig å ha papirboka i tillegg, sidan det som sagt er så mykje å halda styr på.

Stort meir er ikkje å sei om Det som ikke dreper oss. Boka er omtalt, omdiskutert, presentert, anmeldt, anbefalt, hypa og reklamert for - i det uendelege og til det kjedsommelege, som det heiter.
Når ei bok får så skrekkeleg mykje merksemd sler det gjerne dårleg ut for mitt vedkommande. Det fører gjerne til at eg mistar leselysta. I dette tilfellet gjorde eg ikkje det - og det er eg glad for.
For som sagt; boka er kjempebra, nesten like bra som originalane.