Bokomtale: Tellemarck av Morten Øen

Oktober 2015
262 sider
Lånt ebok (eBokBib)

Ei spesiell bok - som passar deg dersom du likar grov humor og sære karakterar - og har interesse for ville og fantasifulle tilstandar i bygde-Noreg. I tillegg bør du ha lest Morgan Kane og andre westernromanar i ungdommen - og viktigast av alt: ha ein velutvikla sans for sleivspark, skråblikk og satire.
For meg vart dette ei bok som kalla på både latter og ubehag. Ho er veldig rar, rett og slett. Forteljinga er absurd og ellevill - samstundes som det nok ligg eit alvor under. Mange kan sikkert òg oppfatta alt det politisk ukorrekte som provoserande.

Her får ein servert filosofiske betraktingar rundt litteratur, kunst og kultur - og mannssjåvinistiske sex- og valdsskildringar. Svært spesielt altså - og som du sikkert forstår; denne boka er ingen dameroman. Tellemarck er ei macho-cowboy-villmarks-bok med apokalyptiske trekk og med antiheltar i hovudrollene.

Hovudpersonen i boka deler namn og yrke med forfattaren - men det er lite truleg at det ligg så mykje sjølvbiografisk i historia. Øen er ein trasig, ulukkeleg poet busett i ei bygd i Telemark. Me forstår at han nettopp er blitt forlatt av dama og at han har mange mørke tankar rundt sin eigen situasjon. Alt han vil er å gå til grunne; han har pådrege seg diabetes 2, tannråte og impotens, i tillegg til det som må vera angst og depresjon. Han fyller dagane med alkohol, onanering, pornosurfing og søppel-TV. Det einaste selskapet hans er den stakkars tispa Blondi, men så ein dag får han besøk av kompisen Frank, ein fotokunstnar av det heller tvilsame slaget. Denne Frank har ein mansjett rundt høgre peike- og ringfinger og ei kvit stripe i det svarte håret sitt.. nett som Morgan Kane altså.

Etter nokre mystiske straumbrot og ymse trugsmål finn Øen og Frank ut at det er best å forlata bygda, men så blir dei vitne til at det lokale kraftverket vert sprengd i lufta. Dette fører i sin tur til mykje action: tsunami, skyting, sex og snøscooterjakt (for å nemna noko) - og hovudpersonane (og lesaren) havnar langt ute på (fjell)viddene. Det kan virka som om undergangen er nær, at samfunnet går mot eit samanbrot og ein "krisekatastrofe". Eller?

Tittelen på boka viser til eit eldgammalt kart over Sør-Noreg, der Telemark kun er ein stor kvit flekk og med teksten "Tellemarck". Lenge var desse traktene "uoppdaga" for omverda - og forfattaren har nok spunne vidare på tankane om kva som kan gå føre seg i eit slikt landskap, langt utanfor normalen og bortanfor folkeskikken.

Morten Øen skriv knakande godt om det som er latterleg, fråstøytande og ubehageleg. Eg likte best fyrste del av boka, der tilhøva er forholdsvis vanlege og truverdige - deretter vert historia litt for "vill" for meg. Eg "dett av lasset" når eg støyter borti framandord som eg ikkje skjønnar tydinga av og mistar dessutan litt matlyst av Frank sine mange kannibalhistoriar...
Boka er tragikomisk og til tider ganske spennande og underhaldande, men eg finn ein del av humoren og handlinga usmakeleg.

Likevel - eg meiner at me treng bøker og forfattarstemmer som ligg utanfor det som vanlegvis vert oppfatta som korrekt og normalt.

Boktrailer for Tellemarck:

Andre bloggmeiningar:
Meldingar til massene
Moshonista
Bokstavelig talt