Samleinnlegg: Haustlesing del 2

Åpenbaring av C.J. Sansom
Forlaget Press 2011
583 sider, biblioteklånt papirbok

C.J Sansom har lagt kriminalforteljingane sine til ei dramatisk tid og eit interessant miljø: Me er i England på 1500-talet, også kalla Tudortida; ei tid med stadig skiftande alliansar og eit mektig og motsetnadsfylt maktapparat, ei tid prega av svik og strid, vald og uro.

Advokat Shardlake får eit nytt oppdrag av erkebiskopen samstundes som han er opptatt med eit mord på ein nær ven. Kong Henrik VIII har på si side kvitta seg med kone nummer fem og kasta augene sine på den reformistvenlege lady'en Catherine Parr.

I denne boka handlar det ein del om religiøs fanatisme - og det er nærliggjande å dra linjene fram til vår eiga tid. Tittelen viser til dei dystre og merkelege spådommane i den bibleske Johannes' openbaring og om personar som er ekstremt opptekne av endetida.

Åpenbaring er bok nummer fire i serien og eg tykkjer bøkene blir betre og betre. Kanskje ikkje sjølve kriminalgåtene - men Sansom skriv verkeleg bra: miljøskildringane, språket, dei historiske detaljane, intrigane, karakterane, realismen, korleis forteljinga heng saman - alt dette er heilt topp.
Terningkast 5.

Victoria - en dronning for sin tid av Richard Herrmann
Cappelen Damm 2015 (utgitt fyrste gong 1989)
Speletid 15:22, lydbok Storytel

Meir historie og meir England, men me skal nokre generasjonar og tre-fire hundre år fram i tid: Til det 19. hundreåret og dronninga som gav namn til ein heil tidsepoke - sjølvaste Victoria.

No har eg gjenlest den tredje dronningboka til Richard Herrmann, og som for dei tidlegare, dei om dronning Elizabeth I og Maria Stuart; eg har mora meg kongeleg og lært mykje om både det eine og det andre. Boka er både ein biografi om dronning Victoria sjølv og ei skildring av den tida ho regjerte.

Boka inneheld også "minibiografiar" av enkelte samtidige med Victoria, t.d. Charles Dickens, Karl Marx, Florence Nightingale og David Livingstone.
Under Victoriatida var det britiske imperiet på sitt mest storslagne. Vitenskap, oppfinningar og industrialisering blomstra - men baksida av dette var sterk sentralisering og sosial naud.
Victoria fekk ni barn og etterkommarane hennar kan ein finna i fleire av dagens europeiske kongehus. Ein har gjerne det inntrykket av at dronning Victoria var ei streng, myndig og ytterst moralsk dame. Herrmann nyanserer dette biletet noko.

Forfattaren elska England og britane, men her kjem det tydeleg fram at han også var kritisk til enkelte sider ved det britiske samfunnet - til dømes tilhøvet til irane og koloniseringa av såkalla oversjøiske land. Victoria - en dronning for sin tid inneheld funfacts, pomp og prakt, detaljkunnskap, skråblikk, anekdotar og digresjonar. Alt fortalt på ein medrivande, tørrvittig, typisk "herrmannsk" måte. Å høyra Richard Herrmann lesa sine eigne bøker er interessant, nostalgisk og svært underhaldande.
Terningkast 5.


Så - til slutt - over til noko heilt anna, som det heiter på nyhendespråket.

Avslørt av Renée Knight
Cappelen Damm 2015
speletid 8:35, lydbok Storytel

Ein psykologisk thriller med såkalla upåliteleg forteljarstemme (ein forteljarstil som me kjenner att frå bøker som Flink pike, Piken på toget og De som fortjener det). Av og til fungerer slik forteljarstil, av og til ikkje. I dette tilfellet fungerer det bra, men ikkje godt nok. Det skuldast fyrst og fremst at boka manglar driv; handlinga går så sakte at eg undervegs mistar mykje av den interessa og engasjementet som det vert lagt opp til. Eg blir også småirritert på alle gjentakingar og overforklaringar.

Utgangspunktet er spennande: Ei kvinne som les ei bok som faktisk handlar om henne og hennar marerittaktige og djupt bevarte hemmelegheit. Parallellt får ein historia til ein person som er ute etter hevn. At desse to historiane og forteljarstemmene heng saman er opplagt; men korleis? Og kven av dei er korrekt? Kvifor er det så viktig at det som hende ein gong for lenge sidan ikkje må bli avslørt? Historiane tek stadig nye og uventa vendingar.
Ein kan sei at plottet er fiffig og intrikat, men eg tykkjer det er lite truverdig og frykteleg oppkonstruert. Leseopplevinga mi vart difor sånn middels.
Terningkast 4-.