Sider

15. mars 2018

Bokomtale: Eugen Kallmanns øyne av Håkan Nesser

Lydbokforlaget 2018
Speletid: 14:59
Opplesar: Jan Erik Madsen
Kjøpt lydfil

Det er alltid med glede og store forventningar eg byrjar på ei Håkan Nesser-bok; denne forfattaren er nemleg ein av mine favorittar. Eg forventar fyrst og fremst å bli underholdt og å bli overraska; eg forventar melankolsk stemning, elegant språkføring, underfundig humor, interessante karakterar og uventa vendingar. Eg forventar ikkje action og sitrande spenning. Håkan Nesser sine kriminalromanar er som oftast saktegåande og spenninga ligg gjerne på eit meir underliggjande plan.

Håkan Nesser leverer denne gongen også: Eugen Kallmanns øyne vart ei god leseoppleving for meg. Forteljinga er gjennomarbeida, velformulert og original på typisk "nessersk" vis. Boka er frittståande og inngår ikkje i nokon serie.

Mannen det vert vist til i tittelen - Eugen Kallmann - er på sett og vis ein slags hovudperson i boka sjølv om han er fråverande. Kallmann er nemleg død. Han døydde under uklare omstendigheiter nokre månader før handlinga tek til. Året er 1995, og me befinn oss i K - småbyen i Norrland som me kjenner att frå tidlegare Nesser-romanar.

Fleire ulike personar har forteljarstemmene i boka, - nokre av dei har ei viss tilknytning til ungdomsskulelæraren Eugen Kallmann: kollegaen Igor, rådgjevaren Ludmilla, skuleeleven Andrea, samt Leon Berger, mannen som overtok jobben og kontoret til Kallmann. Alle desse fire er, kvar på sin måte, opptatt av Kallmann sitt (gåtefulle) liv og (mystiske) død. Han må ha vore ein person med mange sider og kvalitetar og det vert framheva at han var ein svært populær lærar som brukte uortodokse undervisningsmetodar. Men elles - kven var Kallmann - egentleg? Kvifor skifta han namn? Kvifor skjulte han bakgrunnen sin? Er dagboknotatane hans røyndom eller fantasi? Døydde han i ei ulykke eller vart han drept? Kven har i såfall motiv for å ta populære Kallmann av dage?

"Amatøretterforskarane" finn, kvar for seg og gruppevis, gradvis fram til Kallmann sine hemmelegheiter - men dei opplever på same tid at enkelte hendingar vert meir uklare. Samstundes skjer det urovekkande ting på skulen i K. Det handlar om rasisme og nynazisme, demonstrasjonar og motdemonstrasjonar, frykt og uro. Og uroa eskalerer.

Historia vert fortalt på ein langsam og snirklete måte. Det kjem stadig små detaljar som gjer det enkelt å sjå for seg kva som skjer, både i "notid" og fortid. Ein vert godt kjend med personane og familiane deira og for enkelte vert livet snudd på hovudet.

Eugen Kallmanns øyne er ingen tradisjonell kriminalroman. Ein bør kanskje heller kalla boka ein roman - som rett nok inneheld eit par mord eller tre. Nesser er ein god forteljar, og på ein særeigen måte får han fram sider ved samfunnet og enkeltmenneske som er til ettertanke for oss alle. Det handlar om store og grunnleggjande forhold og det handlar om personlege forhold som er viktig for at livet skal verta meiningsfullt. Lesaren får kjennskap til det som skjer frå fleire ulike synsvinklar. På den måten vert det skapt eit fullstendig bilete av det som hender og har hendt. Men det viser seg at sakene er uhyre kompliserte og at det skal gå lang tid før det heile får ei oppklaring.

Språkleg sett er boka stemningsfull, melankolsk, elegant og vittig. Håkan Nesser har eit gjennomført og eige språkleg uttrykk som kjem godt fram i denne boka. Ein finn humor og ironi, men også djupt alvor. Boka er lang til å vera av Nesser og er ein smule omstendeleg - eller kanskje grundig er eit meir dekkande ord. Lesaren får i alle fall utfyllande og logiske svar på det som må ha dukka opp av spørsmål og uklarheiter i løpet av lesinga. Om noko skal pirkast på er det at forteljarstemmene er litt for like. Det kan oppfattast som merkeleg at fleire såpass ulike personar skal uttrykka seg på nesten same måte. Men dette er altså småpirk som ikkje forringar leseopplevinga.

Lydboka vert lest av Jan Erik Madsen; ei ny stemme for meg. Han viste seg å vera både dyktig og behageleg å høyra på. Han les litt sakte, men det er etter mitt syn heilt riktig når det gjeld denne boka. Dette er ei bok som ein ikkje bør rasa gjennom.

Andre bloggmeiningar: Leffes labLottens bokbloggJohannas deckarhörna

Eg avsluttar denne omtalen med å sitera anmeldaren i Aftonbladet som skreiv dette: "Eugen Kallmans ögon är ett slags credo om att människan sannerligen är ett mysterium, ett statement om att vi alla på ett sätt lever i en häpnadsväckande gåta. Det är vackert, inte alls okomplicerat. Det är däremot välformulerat, njutbart. Att läsa Nesser är som att ro på ett mycket stilla vatten och djupt under ytan ana en annan värld, närvarande och fjärran på en och samma gång."

11. mars 2018

Kort om: Hvis helvete var av is av Bernard Minier

Lydbokforlaget 2017
Speletid 21:05
Opplesar Yngve Berven

Kjøpt lydfil

Denne våren er Bernard Minier aktuell med En sang for druknede sjeler, og eg fann då ut at det var på tide å lesa fjorårets Hvis helvete var av is. Eg har lagt merke til at boka har fått gode kritikkar og hadde difor ganske høge forventningar til denne. Dei vart berre delvis innfridde.

Boka startar med ein pangopning, men vert etter kvart svært langsam og omstendeleg - og dessutan ein smule forvirrande og irriterande. Det var også vanskeleg å ta til seg den stemninga som forfattaren har lagt opp til. La meg her leggja til at eg ikkje hadde erfaring med Minier og forfattaren sin skrivestil frå før.

Handlinga er lagt til ein avsidesliggjande stad i dei franske Pyrineene og forfattaren gjentek i det uendelege kor dystert, kaldt og uhyggeleg dette landskapet er. Historia startar med at det vert funne ein hovudlaus daud hest, plassert og dandert på ein særs oppsiktsvekkjande måte. Eigar av hesten er ein velståande forretningsmann og politiet spekulerer i om drapet på hesten er ein personleg hevnaksjon. Men så finn dei DNA'et til ein seriemordar på åstaden. Problemet er at denne personen sit innesperra i ein høgsikkerheits psykiatrisk institusjon - og det heile er fullstendig uforklarleg og mystisk. Inn kjem så "vår mann" kriminalførstebetjent Martin Servaz for å bistå det lokale politiet og gendarmeriet. Snart skjer det eit nytt spektakulært drap - denne gongen på eit menneske - og det synest openbart at det har samanheng med hestedrapet. Alt har dessutan ei viss tilknyting til nokre tragiske hendingar som fann stad i området for fleire år tilbake.

Mange ting skjer på ein gong, og det er slett ikkje enkelt å halda oversikt over hendingar, stader, motiv, personar og synsvinklar. For som sagt; det er ufatteleg omstendeleg - lydboka varer i 21 timar og papirutgåva er på heile 632 sider. Eg tykkjer boka er "overbefolka" og inneheld stadig nye unødvendige vinklingar. Det eg reagerer mest på er alle dei flate personskildringane og dei svulstige og gjentekne miljøskildringane. Men det er rart med det; etter kvart som ein les (lyttar) og historia "går seg til", legg ein ikkje så godt merke til det som irriterer lenger.

Hvis helvete var av is er slett ikkje uinteressant og uspennande og sett i ettertid vart det ei relativt brukbar leseoppleving. Det er muleg at eg hadde likt boka betre om eg hadde lest ho sjølv, dvs. i papir- eller ebokformat. Yngve Berven les lydboka greit og tydeleg, men eg vart fyrst og fremst letta då eg endeleg var ferdig. Eg fekk aldri god nok "kjemi" med boka og kjem neppe til å lesa oppfølgjaren.

Andre bokbloggarar har ei meir positiv oppfatning av denne boka:
Tine sin blogg, ebokhylla mi, Heartart, Artemisias verden, Bjørnebok

6. mars 2018

Vinterlesing del 2: Svensk krim

Det er på tide å skriva ein rask samleomtale av nokre bøker eg har lest i det siste - før dei havnar i gløymeboka. Alle tre kan karakteriserast som svensk kvalitetskrim. Eg legg merke til at alle omslagsbileta er av eit delvis skyggelagt kvinneansikt. Er det tilfeldig eller er det ein trend?


Top dogg av Jens Lapidus

Cappelen Damm 2017
456 sider, papirbok lånt på biblioteket

Framhald av VIP-rommet og Sthlm delete og den tredje og avsluttande(?) boka om Emilie og Teddy.

Dette er verkeleg kvalitet og originalitet. Lapidus sine bøker er truverdige, ekte og velskrivne. Forfattaren har faktisk skapt sitt eige språklege uttrykk. Skikkeleg nordic noir; samfunnsaktuelt, røft, tøft og urbant. Handlingsrikt, ordrikt og perspektivrikt og med to hovudpersonar som ein etter kvart vert godt kjende med. Top dogg har nerve, driv og spenning heilt til siste slutt.

Advokaten Emilie og eks-kriminelle Teddy er eit høgst umake par, men dei har funne kvarandre - og denne gongen på enno fleire plan.

Top dogg kan lesast som ein frittståande roman, men for å få fullt utbytte av serien bør dei føregåande lesast fyrst. Terningkast 5.


Sensommer av Anders de la Motte

Aschehoug 2018
397 sider, papirbok lånt privat

Dette er ein stemningsfull psykologisk thriller som handlar om ein familie som vart heilt øydelagd då ein liten gut forsvann for fleire år sidan. Hovudpersonen Veronica er storesystera til guten som vart vekke og me møter ho att som vaksen - etter at ho har utdanna seg til psykolog og terapeut. Det viser seg at ho sjølv har problem og utfordringar, og dette utviklar seg vidare når ho møter ein person som truleg har opplysningar om den forsvunne veslebroren.

MemoRandom og UltiMatum, de la Motte sine to tidlegare kriminalromanar, er tempo- og actionfylte. Sensommer er heilt annleis. Denne er langsam og har eit meir avgrensa persongalleri - men er vel så god som dei fyrstnemnde. Det vert skifta greit og forståeleg mellom to ulike tidsplan, og det er ei ganske så spennande forteljing. Dessverre flatar historia noko ut mot slutten. Terningkast 4.


Størst av alt av Malin Persson Giolito

Cappelen Damm 2017
446 sider, papirbok lånt privat

Brukbart fengslande, gode skildringar og eit svært aktuelt tema. Det handlar om skuleskyting og om den sikta 17 år gamle Maja si tid i varetektsfengsel og i rettssalen, samt om det som førte til at ho havna i ein slik situasjon.

Hovudspørsmålet i rettsaka og i boka er; Handla Maja med overlegg då ho skaut besteveninna si og kjærasten sin? Var det planlagt? Er Maja skuldig i det ho er tiltalt for - eller handla ho i nødverge?

Boka fortel om eit overklasse- og ungdomsmiljø der alle mulege grenser vert sprengt. Historia vert kun fortalt ut frå Maja sin synsvinkel. Måten ho uttrykker seg på er kynisk - og truverdig. Gradvis vert biletet klårare for lesaren, men ein vert halden i uvissa heilt til det siste.

Størst av alt er mellom dei nominerte til Gullkulen 2018. For meg vart det ei bra leseoppleving, men eg hadde nok litt for høge forventningar og kan difor ikkje gå høgre enn Terningkast 4+.

1. mars 2018

Oppsummering februar 2018

Påbyrja i januar, fullført i februar:
Gert Nygårdshaug - Afrodites basseng - Norsk roman - Kjøpt pocket (OTS)
Roar Sørensen - Mørkets blod - Norsk krim - Kjøpt ebok

Lest i februar:
Jonas Bonnier - Helikopterranet - Svensk dokumentarkrim - Lånt lydbok biblioteket
Graeme Macrae Burnet - Med blodig forsett - Britisk historisk krim - eBokBib
Bernt Roughtvedt - Saken mot Abelone - Norsk historisk/dokumentarisk biografi - Storytel
Jens Lapidus - Top Dogg - Svensk krim - Lånt papirbok biblioteket
Anders de la Motte - Sensommer - Svensk krim - Lånt papirbok privat

Påbyrja i februar, fullførast i mars:
Bernard Minier - Hvis helvete var av is - Fransk krim - Kjøpt lydfil
Malin Persson Giolito - Størst av alt - Svensk krim - Lånt papirbok privat



  • 3 papir, 2 lyd, 2 ebøker
  • 4 lånt, 2 kjøpt, 1 abonnement
  • 5 krim/thriller, 1 roman, 1 bio/dok
  • 3 norske, 3 svenske, 1 britisk
  • 0 kvinner, 7 menn
  • "Nye" forfattarar: Bonnier, Burnet
Ein heilt grei lesemånad prega av lystlesing. Ikkje så mange bøker, noko som skuldast at eg har vore opptatt med andre ting. Er mest nøgd med at eg har gjennomført leseutfordringane biolesesirkel og bokhyllelesing.
Februar betyr Mammutsal for mange bokelskarar, men sjølv har eg ikkje eingong vurdert å kjøpa noko. Eg brukar verken tid eller pengar på denne kampanjen.

Elles noterer eg meg at eg bør passa på å lesa bøker av kvinnelege forfattarar i mars..

Langlesing:
Eg har gitt opp Sapiens - En innføring i menneskehetens historie - israelske Yuval Noah Harari si suksessbok som eg byrja på i november i fjor. Eg har lest vel halvparten av dei 440 sidene, men når boka no forsvant frå eBokBib for fjerde gong - så innser eg at ho ikkje har fenga meg nok. Neste langlesingsprosjekt framover vert Grensen av Erika Fatland. Den er så langt (50 sider lest) veldig veldig bra.
Det går mykje i svensk krim for tida


Lesemål - så langt i år:

14/100 bøker totalt
1/8 mursteinar (over 600 s.)
0/25 norske utgitt 2018
1/12 utgitt før 2000
2/10 biografiar
0/15 annan sakprosa
1/6 frå bokhylla
7/40 bokomtalar
3/30 "nye" forfattarar
1/20 Storytel