Årsstatistikk 2019

På årets nest siste dag er statistikken klar. Eg brukar eit excelark der eg fører inn alle relevante opplysningar etter kvart, noko som gjer det fort og enkelt å få oversikt. I fjor las eg 94 bøker - og i skrivande stund har eg lest 93 i år. I løpet av morgondagen kjem eg til å lesa ferdig ei av dei påbyrja bøkene mine, og dermed havnar eg på nøyaktig same tal som for 2018.

Denne oversikten består for det meste av tørre tal, til nytte for meg sjølv og muligens bittelitt interessant for andre. Ein meir utfyllande årsoppsummering samt nokre ord om bokåret 2020 kjem seinare. Som vanleg kjem det óg ein månadsoppsummering for desember, anten i morgon eller neste dag (år).

Lese- og bloggeåret 2019 

(Fjorårets tal i parentes)

Fullstendig oversikt
Fjorårets statistikk

Til saman
  94 bøker (94)

Sjanger
  61  krim-, thriller- og spenningsromanar (67)
  12  andre romanar (10)
  15  sakprosa (16)
    - av desse 9 biografiar (10)
  4 novellesamlingar (4)

Format
 38  papirbøker (39)
 18  ebøker (25)
 38  lydbøker (30)

Alder
 53 av bøkene var utgitt i åra 2000 - 2018 (44)
 34  i 2019 (42)
  - av dei 13 norske (21)
 Utgitt før 2000: 7 (6)

Kjelder
 55  lånt - privat, bibliotek og eBokBib (64)
 25  Storytel-abonnement (14)
 12  kjøpt sjølv (16)
 3 bøker fått i gåve (1)
 Lese-/lytteeksemplar: 0 (0)

Terningkast
 Terningkast 6: 1 bok (1)
 Terningkast 5: 31 bøker (31)
 Terningkast 4: 43 (46)
 Terningkast 3: 14 (15)
 Terningkast 2: 0 (0)
 Terningkast 1: 0 (0)

Forfattarar
 25 "nye" forfattarar (25)

Kjønn
 68 bøker skrivne av menn (65)
 28 av kvinner (30)

Nasjonalitet
 48 bøker skrivne av norske forfattarar (36)
 19 av svenske forfattarar (16)
 11 britiske (16)
 5 danske (6)
 4 franske (0)
 3 amerikanske (8)
 2 finske (1)
 2 islandske (1)

I 2019 las eg flest bøker av
 Tor Åge Bringsværd: 5
 Sharon Bolton: 3
 Peter May: 3
 Fred Vargas: 3
 Christoffer Carlsson: 2
 Frank Aarebrot: 2
 Jørgen Jæger: 2
 Håkan Nesser: 2
 Roar Sørensen: 2
 Tommi Kinnunen: 2
 Robert Dugoni: 2
 Levi Henriksen: 2
- Dei øvrige: 1 av kvar

Elles:
 3 av bøkene eg las var på over 600 sider (6)
 1 bok på svensk, resten på norsk
 Eg fullførte alle påbyrja bøker

Forlag
Eit nytt element av året som eg har sett på for moro skuld. Som regel har eg ikkje tanke på kven og kva som gir ut bøkene eg les, så eg var litt nysgjerrig på kva statistikken sa om dette. Størsteparten av bøkene som vert utgitt her i landet kjem frå dei tre store Cappelen Damm, Aschehoug og Gyldendal. "Mine" bøker i 2019 avspeglar dette. At det er så mange CD-bøker her skuldast fyrst og fremst at Cappelen Damm er det største forlaget her i landet, samt at eg har satsa på lydbøker frå Storytel (der CD er tungt inne på eigarsida).

 30 Cappelen Damm
 18 Gyldendal, 4 av dei via Lydbokforlaget
 13 Aschehoug, 2 av dei via Lydbokforlaget
og vidare:
 5 Goliat
 5 Kagge
 5 Vigmostad Bjørke
 4 Capitana
 2 Asiaforlaget
 2 Pax
 2 Gursli Berg
og 1 bok frå kvar av forlaga Font, Juritzen (som no heiter Pioner), Oktober, Samlaget, Pelikanen, Pilar, Spartacus og Bookmark förlag.

Bloggen
 57 blogginnlegg (71)
 23 bokomtalar (31)
 13 samleomtalar (16)
 Mest leste blogginnlegg: Påskekriminnlegget Gule bøker

Eg vil nytta høvet til å ynskja alle lesarar og følgjarar ei fortsatt god romjul!

Kort om: Miraklenes natt av A.J. Kazinski

Lydbokforlaget 2019
Speletid 12:28
Kjøpt lydfil

Bok nummer fem i serien om Niels Bengtson er langsam og omstendeleg, men svært spennande likevel. Det er sanneleg godt gjort av forfattarane å halda spenninga og intensiteten oppe gjennom heile boka.

Døden er eit sentralt tema i Miraklenes natt. Døden - men også livet - samt jakta på mirakelet. Hannah er dødssjuk og har lagt ut på ei siste reise, i eit desperat forsøk på å bli frisk, å finna eit mirakel. Ho reiser fyrst til Lourdes, deretter til Jerusalem. Her i denne heilage byen oppsøker ho dei stadene som er så sentrale i kristendommen, som Via dolorosa. Samstundes jobbar Niels heime i København med ei spesielt grotesk sak der ein ung mann er blitt torturert til døde - på eit kors.

Niels og Hannah sitt privatliv og dei utfordringane dei står ovanfor er eit ekstra spenningsmoment i forteljinga. Den kjærleiken dei kjenner for kvarandre er så vakker - og står i sterk kontrast til dei ugjerningane den hakkende gale mordaren utfører. Sjølv om denne gjerningspersonen i eigne auge gjer noko vakkert og riktig når han "ofrar".

Eg har lest dei fire foregåande bøkene som lydbok, og valde det denne gongen óg. Haakon Strøm si stemme er heilt perfekt for denne serien, tykkjer eg. Men tidvis kjenner eg at eg mistar konsentrasjonen når eg lyttar til boka: Dei svevande tankane og dei mange religiøse fabuleringane gjer meg ein smule utålmodig og uinteressert. Samstundes er det viktig å få med seg resonnement og tankerekker som er relevante for den etterforskinga det vert fortalt om.

Bak forfattarnamnet A.J. Kazinski står dei to danskane Anders Rønnow Klarlund og Jacob Weinreich. Med Niels Bengtson-serien har dei to skapt ein original krimserie med ein heilt særeigen stil; ein slags blanding av etterforskarkrim, eventyr og mystikk. Eg likar krimdelen best, men "heng med", i alle fall til ein viss grad, når det gjeld dei avsnitta som har med teologi/mytologi og vitenskap å gjera.

Sjølv om eg var førebudd på ei urealistisk handling vart det litt mykje denne gongen, så boka nådde ikkje heilt til topps hos meg. Likevel må eg konkludere med at Miraklenes natt er ein fantasifull, underhaldande og tankevekkjande roman. 

Bokomtale: Drapet på Entry Island av Peter May

Goliat forlag 2019
428 sider
Lånt ebok

Entry Island ligg i øygruppa Magdalen Islands som ligg mellom dei meir kjende stadene Nova Scotia og Newfoundland og er ein del av den kanadiske provinsen Quebec. Den vesle øya (6 km²) er eit engelsktalande samfunn med omlag 130 innbyggjarar, medan resten av øygruppa, i likskap med størsteparten av denne provinsen, er fransktalande.

Dette språklege er grunnen til at Sime Mackenzie vert ein del av etterforskargruppa når det har skjedd ein mord på Entry Island. Den drepte var rik og mektig og kan ha fleire potensielle fiendar, men alt tyder på at ektefellen, den vakre og eksentriske Kirsty, er den skuldige. Som engelsktalande er Sime ansvarleg for dei fyrste avhøyra av den mistenkte, men alt frå fyrste stund føler han at det er noko som ikkje stemmer. Han får dessutan umiddelbart ei kjensle av at han kjenner Kirsty, sjølv om han ikkje kan ha møtt henne tidlegare. Korleis kan dette forklarast?

Hovudpersonen Sime er ein noko tung og dyster karakter; deprimert etter samlivsbrot og prega av ei personleg krise som forverrar seg i løpet av etterforskinga. I tillegg vert han uforklarleg betatt/besatt av den mistenkte. Og som ikkje dette er vanskeleg nok vert det heile ytterlegare komplisert ved at eksen hans er med i etterforskarteamet. May skildrar Sime sine frustrasjonar, draumar og tankar på ein overbevisande måte. Overbevisande er óg skildringane av miljø, verforhold og samfunnsforhold på ein slik aude plass.

Notidssaka, som altså handlar mest om dette drapet på Entry Island, er ei heller tradisjonell og forutsigbar kriminalgåte. Men, som i Svarthuset, får lesaren ei parallell historie frå fortida. Den er interessant og godt fortalt og gjer at leseopplevinga totalt sett vart så god for meg. I den historiske delen av boka skal me til eit anna fascinerande øysamfunn; til dei Ytre Hebridene - til Harris og Lewis som me kjenner att frå Lewistrilogien. Det handlar om fattigdom, utnytting, fordriving og ulukkeleg kjærleik. Ei dramatisk og velskriven forteljing basert på faktiske historiske hendingar.

Midten av 1800-talet var ei tid prega av sosial naud for mange, både i Irland, Skottland og dei tilhøyrande øysamfunna. Stikkord er potetpest, hungersnaud (the Great Hunger) og fordriving/utrensking (the Highland Clearance). Ullprisane var høge, så godseigarane trong beitemark til sauene sine. Dermed vart småbønder, husmenn og familiane deira brutalt jaga vekk frå svarthusa sine. Mange bukka under av sjukdom og svolt, andre vart rett og slett drepne. Atter andre emigrerte til fjernare himmelstrøk fordi livsgrunnlaget og kulturen deira vart borte. Mellom dei som havna i Canada finn me Sime Mackenzie; ein forfader av "vår" Sime Mackenzie, politietterforskaren. Slik vert notids- og fortidshistoria i boka fletta saman.

Eg hadde store forventningar til denne boka, og dei vart i stor grad innfridde. Styrken i boka ligg i den historiske delen. Her briljerer forfattaren med stemning, kunnskap og innleving. Når det gjeld notidssaka er han farleg nær å gå "over streken" når det gjeld dramatiske hendingar og tilfeldigheiter. Det blir ikkje særleg truverdig når plottet er så tydeleg oppkonstruert. Eg konkluderer difor med terningkast 5 minus.

Andre bloggmeiningar: Bjørnebok, Artemisias verden

Oppsummering november 19

Påbyrja i oktober, fullført i november:
Roar Sørensen - Djevelens øyne - Norsk krim - Lånt ebok eBokBib
S.J. Bolton - Fortapt - Britisk krim - Lyd Storytel

Lest i november:
Anne Holt - Furet/værbitt - Norsk krim - Lånt papirbok privat
S.J. Bolton - Tidevann - Britisk krim - Lyd Storytel
Peter May - Drapet på Entry Island - Britisk krim - Lånt ebok eBokBib

Påbyrja i november, fullførast i desember:
Tor Bomann-Larsen - Kongstanken - Dokumentarisk/historisk/biografisk - Lyd Storytel
Robert Dugoni - Siste åndedrag - Amerikansk krim - Lånt papirbok biblioteket

1 papir, 2 lyd, 2 ebøker
3 lånt, 2 abonnement
Alle krim
2 norske, 3 britiske
2 menn, 3 kvinner
"Nye" forfattarar: Ingen

Ein heller skral lesemånad er over. Halvparten av antalet for oktober. Kun krimbøker. Ingen nye forfattarar. Eg kjem ikkje til å nå målet om 100 bøker i år.

Så ein får ta tak i det som er positivt: Alle fem bøkene er gode leseopplevingar og anbefalast. Både Furet/værbitt og Drapet på Entry Island er av den type bøker som ein får meir meir ut av om dei blir lest sakte.

Eg har starta på Tor Bomann-Larsen sitt biografiske verk om Haakon og Maud. Etter å ha lytta til omlag halve boka kan eg slå fast at Kongstanken er både lærerik, velskriven, interessant og underhaldande. 

Norsk krim 2019 del 3

Tre kvinnelege forfattarar i denne samleomtalen. Dei har alle eit ganske tydeleg kvinneperspektiv, men dei skriv ikkje "kosekrim".

Iskald av Agnes Lovise Matre

Gyldendal 2019
292 sider
Lånt ebok eBokBib

Etter den brukbare Skinnet bedrar var forventningane mine ganske høge, men eg tykte ikkje Iskald innfridde heilt. Boka er ikkje dårleg, og eg likar kulissane og miljøskildringane, men det er liksom noko som manglar. Det er for lite spenning og for dårleg framdrift fordi forfattaren overforklarar og repeterer for mykje. Hovudperson og lensmann Bengt Alvsaker er ein sympatisk karakter, men eg blir litt sliten av å lesa om tidsklemma hans.

På den andre sida er boka lettlest og godt komponert. Å bruka triatlon-konkurransen Norsemen Xtreme som utgangspunkt for saka er spenstig og originalt. Eg ser ikkje vekk frå at eg kjem til å lesa neste bok i denne bygdekrimserien.
Terningkast 3+.

Aldri tilgi av Trude Teige

Aschehoug 2019
330 sider
Lånt papirbok privat

Oversiktleg persongalleri, korte kapittel, lettfatteleg innhald, tydelege forteljarstemmer, aktuelle problemstillingar. Kort sagt; bra handtverk frå Trude Teige.

Kajsa Coren-serien kan anbefalast. I Aldri tilgi vert same oppskrift som dei tidlegare bøkene følgd, det vil sei at journalisten Kajsa og etterforskarsambuar Karsten nærmar seg dei same sakene frå ulike kantar. Litt sånn Camilla Läckberg, men Teige skriv heldigvis ikkje så mykje om trivielle og familiære forhold som henne.

Boka er veldig lettlest. Det er ei underhaldande og spennande forteljing som også er til ettertanke.
Terningkast 4.

Furet/værbitt av Anne Holt

Gyldendal 2019
397 sider
Lånt papirbok privat

Me har vel alle ei forestilling om at ekstremistar høyrer til langt ute på den politiske høgresida eller venstresida. Her i denne boka møter me sentrumsekstremistar - og det er eit tankekors for oss; eit nytt og annleis motiv for ugjerningar.

Selma Falck er ein interessant protagonist og det same er den gale kompisen hennar, Einar. Elles er denne boka midt i blinken for alle konspirasjonsteoretikarane der ute. For oss som har eit meir edrueleg syn på samfunnet vert det "litt mykje". Men for all del - Anne Holt er dyktig; ho har ein god penn og veit å bygga opp historiar, karakterar og intrigar slik at dei framstår som truverdige. Vekslinga mellom notid og fortid er elegant. Forteljarmåten er noko omstendeleg, men det går i liten grad ut over drivet i historia.
Terningkast 4+.

Serieomtale: Lacey Flint-serien av Sharon Bolton

Lacey Flint-serien er veldig bra og fortener å bli meir kjent. Eg anbefalar desse bøkene til deg som har sans for psykologiske thrillerar og stemningsfulle, mørke kriminalromanar. Sharon Bolton eller S.J. Bolton som ho også kallar seg, har gitt ut mange frittståande thrillerar i tillegg til denne serien.

Lydbøkene kan du finna på Storytel, svært godt innlest av Kristine Rui Slettebakken. Kronologien er slik:

1. Nå ser du meg (Now You See Me)
2. Livredd (Dead Scared)
3. Fortapt (Like This, For Ever)
4. Tidevann (A Dark and Twisted Tide)

I tillegg til dei fire romanane har Bolton skrive to noveller knytta til det same universet, kan ein lesa på forfattaren si heimeside. Novellene er førebels ikkje utgitt på norsk, og blir det vel neppe heller.

Lacey Flint jobbar som etterforskar i Londonpolitiet og får i løpet av ganske kort tid nokre svært krevjande saker å hanskast med. Lacey er ein kompleks protagonist med ein spesiell bakgrunn, eit spesielt lynne og med spesielle eigenskapar. Me kjem verkeleg under huda på henne, særleg i bok 3 og 4. Ho let ingen komma for nær seg fordi ho har ei mørk side som ho held hemmeleg. Dette har konsekvensar for sakene ho jobbar med, og for utviklinga av venskapet og forholdet til kollega Mark Joesbury.

Bøkene i serien bør lesast i rekkefølge. Eg vil dessutan rå til å lesa dei ganske nær kvarandre i tid. For min eigen del vart det for lang tid (og altfor mange bøker) mellom bok nummer 1 og 2 slik at eg nok hadde gløymt store deler av innhaldet i den fyrste boka; særleg det som hadde med Lacey si fortid å gjera.

Nedanfor kopierer eg (delvis) frå samleomtalane eg alt har skrive om Nå ser du meg og Livredd. 
Til sist kan du lesa nye, korte omtalar/vurderingar av Fortapt og Tidevann.

Nå ser du meg

Fyrste bok i serien er ein politikrim der hovudpersonen Lacey Flint vert ualminneleg sterkt involvert i ei pågåande seriemordarsak. Under lesinga fekk eg assosiasjonar til både Mo Hayder, Val McDermid og Minette Walters sine bøker.

Splitter gale seksual-, sadist- og seriemordarar er heldigvis høgst uvanleg, men det finst nokre eksempel på slike monster frå det verkelege. Den mest bestialske, myteomspundne og uoppklarte av dei alle er Jack the Ripper. I Nå ser du meg handlar det om ein person som kopierer metodane til den skremmande drapsmannen som terroriserte London på 1880-talet.

Nå ser du meg er ingen kosekrim: Sarte sjeler må vera obs på at boka inneheld nokså blodige skildringar. Terningkast 4.

Livredd 

Bok nummer to i serien er nifs, velskriven og svært spennande. Her befinn me oss i grenselandet mellom psykologisk thriller og etterforskarkrim.

I denne boka handlar det om ein gjerningsperson som ser ut til å hypnotisera unge kvinner til å ta livet av seg - på høgst uvanlege og dramatiske måtar. Hendingane har skjedd på universitetet i Cambridge. Lacey Flint "kler seg ut" som student og går undercover for å finna ut av saka.

Pluss for tempo og spenning, men trekk for urealistisk handling. Terningkast 4+.

Fortapt

Det har gått litt tid sidan dei dramatiske og traumatiske hendingane i Cambridge då Lacey nesten mista livet. Ho er sjukmeld frå jobben og tvangstankar og -handlingar har (igjen) sett preg på livet hennar. Livet er komplisert og det som såg ut til å bli starten på eit kjæresteforhold til Mark Josbury har heller ikkje utvikla seg.

Handlinga i Fortapt er uhyggeleg. 4 gutar i 10-12 års-alderen er blitt funne døde i eller i nærleiken av Themsen. Alle er bortimot tømde for blod og det ser ut som dei er utsette for ein eller annan form for ritual. Ein av teoriane politiet arbeider med er at gjerningspersonen kan ha Renfields syndrom (det same som Jo Nesbø skriv om i Tørst).

Alt av media, særleg dei sosiale, har fokus på den grusomme og samstundes pirrande saka. Det vert spekulert om vampyrar og lagt fram usannsynlege forklaringar, stemninga vert hysterisk og paranoid og presset på politietterforskarane aukar. Det er interessant å lesa om korleis samspelet og dynamikken i etterforskargruppa endrar seg når dei blir utfordra frå alle kantar.

I fyrste halvdel av boka brukar forfattaren mykje plass til stemningsfulle miljøskildringar og presentasjon av fleire ulike karakterar. Det er vinter, det regnar, det er tåkete og det er kaldt - på mange plan. Utover stig spenninga og lesaren får innblikk i handlingane, tankane og meiningane til dei involverte. Bolton skildrar både offer, pårørande, vitner og etterforskarar si uro og frustrasjon på ein overbevisande måte. Lacey, som denne gongen ikkje er ein del av etterforskarteamet, spelar likevel ei stor rolle når saka skal oppklarast.

I denne boka overraskar forfattaren gong på gong. Ting er slett ikkje slik som dei ser ut til å vera ved fyrste augekast. Dei stadige tvistane gjer boka til ein skikkeleg pageturner. Så realistisk og truverdig er vel ikkje handlinga denne gongen heller, men eg likte denne stemningsfulle og grøssande gode thrilleren.  Terningkast 5.

Tidevann

Etter tre dramatiske og utmattande saker har Lacey har starta på nytt. Ho har sagt opp jobben i drapsavdelinga og starta som vanleg konstabel i elvepolitiet. Samstundes har ho busett seg i ein elvebåt på Themsen og trivst med tilværet. Kan denne idyllen vara?
Sjølvsagt ikkje.
Lacey oppdagar eit lik i elva og ei ny opprørande og krevjande sak er i gang.

I Tidevann er det sommar og varmt, men stemninga er likevel uhyggeleg. Som i Fortapt er elva - Themsen - sentral i handlinga. Bolton skildrar livet på og rundt Themsen og folka som held til der. Me får kunnskap om kanalane, tunnelane og det som elva skjuler. Ho fortel om tidevatnet og dei farlege situasjonane og den klaustrofobiske kjensla den skapar.

I denne boka vert det fortalt om hendingar som er både tragiske, aktuelle og truverdige. Det handlar om ulovleg innvandring, om menneskehandel og om folk som utnyttar andre godtruande og desperate menneske på det grovaste. Det handlar óg om eit samfunn som ikkje tek vare på dei svakaste.

I tillegg til den pågåande saka har Lacey utfordringar privat. Serien er i liten grad romantisk, men det uavklarte og ikkje-eksisterande forholdet mellom Lacey og Mark Joesbury er eit ekstra spenningsmoment. Lesaren skjønnar at dei lengtar etter kvarandre, men sidan begge har så store hemmelegheiter for den andre er det umuleg å skapa ei framtid saman. Eller?

Gjennom dei fire bøkene har nokre handlingstrådar vore uklare for denne lesaren. I Tidevann får me enkelte avklaringar og forklaringar, men slutten er forholdsvis open. Forfattaren har ingen umiddelbare planar om fleire bøker, men eg tykkjer det ligg i korta at det kjem fleire ein gong i framtida.

Eg nemnde Mo Hayder tidlegare, og i denne siste boka er det særleg mange likskapar med hennar serie om Jack Caffery og Flea Marley, både stil- og handlingsmessig. Kjennarar vil skjønna at det er eit kvalitetsstempel. Terningkast 5.

Kort om: Regnmakeren av Gert Nygårdshaug

Cappelen Damm 2019
233 sider
Lånt papirbok biblioteket

Gert Nygårdshaug har laga ei ny frittståande forteljing om urmakar Melkior Mussenden, kona hans Mathilde og dei andre innbyggarane i den idylliske namnlause landsbyen. Det er det same universet som vart skildra i Klokkemakeren og Nøkkelmakeren og tematikken er òg mykje av det same: Det enkle liv med enkle gleder. Tiden med stor T og liten t. Arroganse frå storsamfunn og byråkrati. Og bak det heile; eit fokus på bærekraft, naturressursar, miljø og klima.

Handlinga i boka er enkel og moralen høg. Ein finn sær humor, artige skildringar og karikerte karakterar. Om ein les Regnmakeren før eller etter dei to tidlegare bøkene er uvesentleg, for i denne bokserien spelar ikkje kronologi noko rolle. Nygårdshaug snur ofte opp/ned og bak/fram på tid og rom.

Urmakar Mussenden held seg oppdatert i det som skjer takka vere jamnlege turar til vertshuset Den Gyldne Aks der han møter dei andre medlemmene av Dueskytterforeningen. Her vert det som vanleg filosofert og fabulert medan medlemmene inntek rugbrødskiver med fleskepølse og genever.

Landsbyen er eit slags Kardemomme by-samfunn. Her er alle snille og hjelpsame med kvarandre, her finst lite moderne teknologi, her nyter ein god mat og gode samtalar. Her er det plass til og omtanke for ein stadig aukande mengde av tilflyttarar og innvandrarar. Og her regnar det. Kvar natt kjem ei forfriskande regnskur og kvar dag skin sola. Kornavlingane er rekordhøge og insekta har det bra. Overalt i landet elles er ein plaga med langvarig tørke, så det besynderlege meteorologiske fenomenet vert lagt merke til av Etaten, Staten og Hierarkiet. Dermed kjem Etaten på besøk, og han bestemmer seg for å bli verande i landsbyen. Kva kjem til å skje dersom Staten kjem? Vert Den Mektige Allierte involvert?

Boka er skiven i eit snirklete språk, noko som kler forteljinga. Dialogane er oppramsande og teiknsetjinga er alternativ, - og dette kan by på litt utfordringar for lesaren. I alle fall må ein ha god tid når ein les. Dei 233 sidene går ikkje unna i ein fei, for å sei det slik. Ein kan flira og humra av Nygårdshaug sine utlegningar, overdrivingar og skråblikk, men av og til set humringa seg fast i halsen. Det er sjølvsagt eit alvor bak den muntre forteljinga.

For å ha glede av Regnmakeren må du ha humoristisk sans og vera open for enkelte surrealistiske krumspring og urealistiske hendingar. Det er óg ein fordel å ha eit visst innblikk i Nygårdshaug sitt forfattarskap.
Eg koste meg med boka og tykte innhaldet var både fornøyeleg og til ettertanke. Alle gjentakingane og alt det overtydelege trekker likevel ned heilskapsinntrykket.

Bokomtale: Djevelens øyne av Roar Sørensen

Asiaforlaget 2019
343 sider
Lånt ebok eBokBib

Handlinga i den femte boka i serien om Stingo er (som dei føregåande) lagt til Filippinene. Det eksotiske miljøet og det (for oss) framande samfunnet er ei interessant ramme for ein velskriven og underhaldande krimserie.

Stilmessig er bøkene ganske ulike. Sjølv har eg meir sans for dei mørke og dystre (Smertens aveny, Mørkets blod) enn den forrige; den fartsfylte og nesten muntre Paradisets hjerte, men dette er naturlegvis ein smakssak.

Djevelens øyne har høgt tempo og rikeleg med action. Plottet er forholdsvis enkelt og boka er difor rask å lesa. Stingo framstår som ein blanding av MacGyver og inspektør Clouseau - og litt Philip Marlowe. Sjangermessig har boka mest til felles med tradisjonell hardkokt krim der den tøffe detektiven med dei vittige replikkane ordnar opp i tøffe og farlege omgjevnader.

Samstundes tek Sørensen opp reelle problemstillingar i det filippinske samfunnet; forhold som kunne vore henta frå den verkelege verda. Ein får eit visst innblikk i levekåra der, og fleire eksempel på at fattigdommen kan få folk til å utføra dei mest uhyrlege handlingar. Forfattaren peikar på korleis moral og etikk forvitrar når kampen for tilværet er så tøff som her. Det er enkelt å vera moralsk når ein er rik, som ein av karakterane i boka seier.

Denne gongen er Stingo på ferie, men det blir lite avslapning, for å sei det slik. Ein tysk turist som held til i nabohytta hans vert arrestert, anklaga for valdtekt og mord på ei ung jente. Stingo kan gi tyskaren alibi, men "nokon" ynskjer ikkje at dette skal bli kjent. Litt seinare tek den fengsla turisten sitt eige liv - og mykje tyder på at han har fått "hjelp". Stingo får så i oppdrag av familien i Tyskland å finna ut av saka.

Det vert ei farefull, einsam og utfordrande sak for Stingo. Etter kvart vert situasjonen desperat, konfrontasjonane mange og valdsskildringane tilsvarande tøffe. Spenninga ligg ikkje i om Stingo klarar seg, men korleis - og om han tidsnok klarar å redda to barn frå pedofile overgriparar.

Tematikken i boka er verkeleg opprørande; kidnapping, overgrep og drap - på barn. Boka har ingen detaljerte skildringar av desse overgrepa altså; enkelte ting bør og skal overlatast til lesaren sin fantasi. Men ein kjenner jo til at på Det mørke nettet finst det, rundt omkring i heile verda, sjuke folk med perverse lyster. Folk som etterspør bilete og filmar der det vert vist valdtekter og drap på barn og anna liknande innhald.

Sidan tematikken er så vond, er det befriande for lesaren at det er lagt inn litt humor, galgenhumor og sarkasme innimellom - slik at ein får nokre pustepausar.

Denne lesaren er kresen og kravstor, og eg tykkjer som sagt innleiingsvis at eit par av dei føregåande bøkene er betre enn denne. Men for all del - Djevelens øyne anbefalast. Boka er sjølvstendig og avsluttande og kan godt lesast åleine sjølv om ho er del av ein serie.

Andre bloggmeiningar: Tine sin blogg

Bokomtale: Offer 2117 av Jussi Adler-Olsen

Lydbokforlaget 2019
Speletid 16:40
Kjøpt lydfil

I bok 8 i serien om Avdeling Q er Jussi Adler-Olsen attende på sporet, etter dei (til Adler-Olsen å vera) noko svakare Den grenseløse og Selfies. Offer 2117 er like hjerteskjerande som Kvinnen i buret, like spennande som Flaskepost fra P, like engasjerande som Journal 64 og like mykje til ettertanke som Marco-effekten. Så har du ikkje lest boka enno, har du verkeleg ei - på alle måtar - stor leseoppleving framføre deg.

Offer 2117 er svært omfangsrik, inneheld fleire handlingstrådar og mange karakterar med ulike sterke skjebnar. Papirutgåva har 509 sider og lydboka varer i over 16 timar. Men eg kjeda meg ikkje eitt einaste sekund medan eg lytta til boka! Det skuldast fyrst og fremst at historia er svært fengslande, men også at opplesar Helge Winther-Larsen gjer ein så god jobb.

Utgangspunkt for handlinga i boka er svært aktuell - og veldig trist. Tittelen Offer 2117 viser til eit minnesmerke plassert på ei strand ved Barcelona i Spania; eit minnesmerke med ein digital teljar over alle båtflyktningar som har drukna i Middelhavet inneverande år. På minnesmerket står det "No es solo un numero" ("det er ikkje berre eit tal"), og det skal visa seg at offer nummer 2117 i denne forteljinga har betydd mykje for mange og slett ikkje berre er eit tal. Offeret er ei eldre kvinne som vert henta opp av havet på Kypros og ho har ikkje drukna, men er blitt drept av ein annan og heilt spesiell båtflyktning.

Ei sentral forteljarstemme i boka er den spanske journalisten Joan som byrjar å granska bakgrunnen for denne flyktningen sin tragiske død. Saka får stor merksemd og artiklane og bileta hans vert spreidde internasjonalt. Når vår gamle kjenning Assad ser dette heime i Danmark viser det seg at han ikkje berre kjende den omkomne, men også ein del av personane i bakgrunnen på bileta. På bileta kan ein sjå Assad sine aller næraste; familien som han grunna truslar og frykt ikkje har hatt kontakt med på årevis.

Omsider får me så Assad si historie. Gjennom dei sju foregåande bøkene har lesaren skjønt at det er noko uklart med identiteten og noko hemmeleg med opphavet hans - og kollegaene i Avdeling Q får etter kvart høyra sanninga. Og det er sanneleg ei dramatisk og traumatisk historie som vert rulla opp for Carl, Rose, Gordon og oss lesarar.

Ein person i Assad si fortid har no konkrete terrorplanar mot ein sentral by i Europa. Han er dessutan ute etter hevn mot Assad personleg og held familien hans som gislar. Etter kvart må Assad og Carl bistå internasjonal etterretning i freistnaden om å avverga terroråtaket. Samstundes er Rose og Gordon opptatt med ei anna alvorleg sak som handlar om Alexander. Han er ein sinnsforvirra ungdom som har planar om fyrst å drepa foreldra sine - og deretter så mange som muleg - med samuraisverd. Begge sakene heng lausleg saman med kvarandre.

Eg har lagt merke til at enkelte anmeldarar meiner at Jussi Adler-Olsen "smører tjukt på". Og ja, han gjer det - men det er eingong eit kjenneteikn på stilen og forteljarmåten hans. Eg likar den friske og frekke stilen.
Det er også blitt hevda at sidehistoria om Alexander ikkje passar inn i resten av innhaldet i boka. Der er eg tildels enig; motivet til "stakkars" Alexander er noko søkt og oppkonstruert. Truleg har det vore forfattaren si meining å setja fokus på ulike former for terror. Som me alle veit kan det gå riktig galt om desse galningane som sit åleine og spelar dataspel får leva ut fantasiane sine.

Kamelvitsane og den godmodige ertinga mellom Carl og Assad er ikkje like mykje til stades i Offer 2117 som i dei tidlegare bøkene. Naturleg nok; med såpass dramatisk og personleg involvering. Men samhaldet og venskapet mellom Avdeling Q-medlemene er sterkare og djupare enn nokon gong.

Offer 2117 er eit etterlengta gjensyn med den gjengen me er blitt så glad i - og er dessutan ei gjennomtenkt og nervepirrande historie med eit komplisert plott. Fokuset skiftar stadig mellom dei ulike hovudpersonane, noko som gjer at spenninga vert halden vedlike gjennom heile boka.

Min konklusjon når det gjeld Offer 2117 er at dette er ein særs underhaldande og spennande krimthriller.

Her fortel forfattaren om boka:

Oppsummering oktober 19

Påbyrja i september, fullført i oktober:
Lars Mytting - Søsterklokkene - Norsk historisk roman - Lånt papirbok privat
Jan-Erik Fjell - Gjemsel - Norsk krim - Lånt ebok eBokBib

Lest i oktober:
Kari Hesthamar - So long, Marianne - Norsk biografi/erindring - Lyd Storytel
Frank Aarebrot - USA på 200 sider - Norsk fakta/dokumentar - Kjøpt papirbok
Levi Henriksen - Så langt hjemmefra, så nær der jeg bor - Norsk novellesamling - Lånt ebok eBokBib
Ørjan N. Karlsson - Kongens råd - Norsk krim - Lyd Storytel
Gert Nygårdshaug - Regnmakeren - Norsk roman - Lånt papirbok biblioteket
Christoffer Carlsson - Mester, vokter, løgner, venn - Lyd Storytel
Trude Teige - Aldri tilgi - Norsk krim - Lånt papirbok privat
Jussi Adler-Olsen - Offer 2117 - Dansk krim - Kjøpt lydfil

Påbyrja i oktober, fullførast i november:
Roar Sørensen - Djevelens øyne - Norsk krim - Lånt ebok eBokBib
S.J. Bolton - Fortapt - Britisk krim - Lyd Storytel

4 papir, 4 lyd, 2 ebøker
5 lånt, 3 abonnement, 2 kjøpt
5 krim, 2 romanar, 1 novellesamling, 1 sak/fakta, 1 bio/memo
8 norske, 1 svensk, 1 dansk
8 menn, 2 kvinner
"Nye" forfattarar: Hesthamar, Karlsson

Haustmørket har senka seg og dermed vert det meir lesetid. 10 bøker lest i oktober altså, forholdsvis bra variert og stort sett greie leseopplevingar, med to unnatak; Søsterklokkene, som eg alt har skrive om - og dessutan So long Marianne, ei erindringsbok av det slaget ein gløymer med det same ho er utlest/ferdiglytta.

Best likt i oktober:

 * Jussi Adler-Olsen og åttande avsnitt om Avdeling Q: Offer 2117 
 * Levi Henriksen si fine novellesamling Så langt hjemmefra, så nær der jeg bor

Med 80 bøker lest hittil er det muleg at eg kjem til å klara lesemålet om 100 leste bøker i år. Eg har i alle fall mykje interessant på leseplanen: Anne Holt, A.J. Kazinski, Fred Vargas, Peter May, Jan Mehlum, Robert Dugoni, Torkil Damhaug, Jan Guillou, Chris Tvedt, Pierre Lemaitre, Heine Bakkeid, Emelie Schepp... for å nemna nokre av dei eg ser fram til å lesa i ganske nær framtid.

Bokomtale: Så langt hjemmefra, så nær der jeg bor av Levi Henriksen

Gyldendal 2019
186 sider
Lånt ebok eBokBib

Då eg oppdaga at Levi Henriksen var klar med ei ny novellesamling varte det ikkje lenge før eg kasta meg over boka. Eg har nemleg vore veldig begeistra for alle novellesamlingane hans.

Det handlar om livet på bygda, om dei nære ting og om nære relasjonar. Om dagane som kom og dagane som gjekk. Om fødsel og død. Om kjærleik og lengsel. Om familie, barn og foreldre. Om korleis forhold mellom familiemedlemmer endrar seg over tid og spesielt om korleis mannsrolla har endra seg. Henriksen gir lesaren varme og fine oppvekstskildringar, men også møter med djup fortviling, sår sorg og store tap.

"Og så var hun ikke mer, annet enn i bildene bak øynene mine hver gang jeg la meg for å sove, i lyden av telefonen som ikke ringte og i det vage avtrykket i madrassen på hennes side av dobbeltsenga."

Ramma for fleire av novellene er ganske like: Ein middelaldrande mann som tenkjer tilbake på barndoms- og ungdomstida, ofte utløyst av ei spesiell endring i livssituasjonen, som samlivsbrot, at eit nytt liv er på veg, at vaksne barn flyttar ut eller at aldrande foreldre går bort, på ein eller annan måte.

"Mamma er blitt en gammel villa, et skipperhus kanskje, der vindu etter vindu spikres igjen for å klare å bevare det som er av glød. Det lille av lys som innimellom gjør at hun makter å kjenne seg igjen og i noen sekunder fornemme hvor hun er, og noen ganger også hvem hun er."

Eg likar den litt undrande stilen og det ujålete språket som Levi Henriksen nyttar.

"De eneste barna som bodde alene med fedrene sine på Skogli da jeg var gutt, var de som hadde mistet mødrene sine. Mistet som i døde. Som barn lurte jeg ofte på hvorfor vi brukte et slikt uttrykk, det fikk det hele til å virke så tilforlatelig, som om disse personene bare var blitt forlagt som et nøkkelknippe eller en genser, noe man kunne finne igjen bare man tok seg tid til å lete. Jeg mistet virkelig mora mi, men jeg lette aldri etter henne."

Landskapet er gjenkjenneleg frå tidlegare bøker frå Henriksen; den fiktive bygda Skogli i Kongsvingertraktene. Historiane er allmenngyldige og lesaren kan lett kjenna att både personar, kjensler og hendingar. Det sorgmuntre er som alltid til stades og det er (som vanleg frå denne forfattaren) hyppige referansar til rockemusikken og til pinsebevegelsen. Som regel har novellene ein spesiell tvist eller ei overraskande avslutning.

Så langt hjemmefra, så nær der jeg bor er ei kjempefin novellesamling som anbefalast på det varmaste.

Kort om: Søsterklokkene av Lars Mytting

Gyldendal 2018
442 sider
Lånt papirbok privat

Eg var skeptisk til denne boka. Det har to årsaker: For det fyrste har ho fått så mykje ros og merksemd - og sidan eg ofte har ein annan boksmak enn andre er ikkje det noko godt utgangspunkt. For det andre likte eg ikkje (den oppskrytte) Svøm med dem som drukner av same forfattar noko særleg.

Sjølv om eg er interessert i historie og ofte likar bøker innan historisk roman-sjangeren tok Søsterklokkene aldri tak i meg - og det vart aldri noko god leseoppleving. Eg tykte handlinga var treg og langsam og vart irritert på det overnaturlege i forteljinga. Det er vanskeleg for meg å sjå dei kvalitetane som andre meiner at boka har; som "fabelaktig", "uvanleg god" og "smart og spennande".

Eg pleier å avbryta bøker som ikkje fengar meg, så noko må då ha vore leseverdig, sidan eg las heile boka? Joda. Hovudpersonen Astrid er ein interessant og spesiell karakter. Ikkje berre er ho ung, sterk, klok og vakker. Ho har også vilje og pågangsmot: Mot og vilje til å arbeida for ei sak ho trur på.

Eg likte også å lesa dei små glimta av kvardagsliv, kvinneliv og slit og strev frå 1800-talets bygde-Noreg. Men elles? Nei. Eg tykkjer stilen og stemninga er kunstig, eg likar ikkje det svulstige språket, eg meiner alle gjentakingane er slitsame og eg likar som sagt ikkje det "magiske", det overnaturlege og overjordiske. For når kyrkjeklokkene etter kvart liksom lever sitt eige liv trur eg ikkje lenger på historia. Eg er heller ikkje særleg opptatt av korleis stavkyrkjer og andre kyrkjebygg er konstruerte. Alle detaljane som gjeld rive- og byggeprosessen er for mange og har ein altfor stor plass i boka.

Handlinga? Vel - kort sagt: I ein sidedal til Gudbrandsdalen skal ei gammal stavkyrkje rivast og flyttast. Det fører til uro i bygda fordi segner og overtru er knytta til kyrkjeklokkene. Legg så til eit trekantdrama mellom den nemnde kloke og vakre jenta, ein ung prest med undertrykte kjensler og ein besøkande tysk arkitektstudent. Eg følte meg "snytt" då eg kom til avslutninga av forteljinga; ikkje berre er den djupt tragisk; den er fullstendig open og består av lause trådar og manglande forklaringar.

Eg har hatt Søsterklokkene liggjande på nattbordet i mange veker, og det må seiast; dette er glimrande litteratur om du har søvnproblem. Eit par sider av denne og du sloknar - for det er så kjedeleg. Fyrst mot slutten er det endeleg noko som skjer, men då er det for seint.

No har eg kasta vekk nok tid på Lars Mytting sitt forfattarskap. Eg er "snill" når eg gir Søsterklokkene terningkast 3.

Andre bloggmeiningar, for balansen si skuld:
Tine sin blogg
Kleppanrova
Reading Randi
Ellikkens bokhylle
Den andre Berit

Norsk krim 2019 del 2

Haust og krimlesing passar godt i hop, tykkjer eg. Her er tre ferske norske krimbøker som du kan kosa deg med i haustmørke kveldar.

Menneskehunger av Jørgen Brekke

Gyldendal 2019
347 sider
Lånt ebok eBokBib

Eit nytt møte med politiførstebetjenten, småbarnspappaen og nestenpensjonisten Odd Singsaker. Dette er bok nummer 7 i serien. Bøkene har gitt meg ganske forskjellige leseopplevingar, så eg var difor spent på denne nye.

Forfattaren gir her eit spark til både gourmetkokkar og matanmeldarar, noko eg tykkjer er fornøyeleg. Menneskehunger er i det heile ei underhaldande bok. Her kan ein lesa om gamle lik, nye lik, kroppsdelar som forsvinn og kroppsdelar som vert attfunne på uventa stader. Samt ei gammal oppskrift som muleg kan ha noko med kannibalisme å gjera. Litt grotesk innhald altså, men det heile er såpass usannsynleg at det er "spiseleg" for dei fleste, vil eg tru.

Brekke har ein god penn; han skriv lett og krydrar godt. Undervegs smaka eg på ein 5'ar, men eg har lagt meg på ei litt streng linje og landar på eit terningkast 4+.

Tredje gang du dør av Øystein Wiik

Lydbokforlaget 2019
Speletid 15:43
Kjøpt lydfil

Wiik presenterer ein ny "helt" denne gongen. Helt i hermeteikn, for det er litt vanskeleg å finna sympatiske trekk ved Hauk Alving. Utgangspunktet for denne ville historia er at Alving, som er avdanka skodespelar, har pressa den grotesk rike elskerinna si for ein formue. Men i staden for overlevering av pengar oppstår det eit basketak som fører til at Alving drep ein person i sjølvforsvar. For å sleppe unna konsekvensane av denne handlinga skjuler Alving liket samstundes som han tek den døde sin identitet. Dette får naturlegvis følgjer, for det finst også vitner til hendinga.

Og så ballar det på seg, i det uendelege, med den eine groteske hendinga etter den andre. Tenk deg ein blanding av den gamle krimfarsen "Skulle det dukke opp flere lik er det bare å ringe" og filmparodien "Kill Buljo", samt ein dæsj av den aktuelle NRK-serien "Exit". Historia er fullstendig sprø og vill, men Øystein Wiik får det heile likevel til å henga saman.

Eg meiner at boka er for lang. Ho burde absolutt vore stramma opp ein del; eit par av handlingstrådane virkar å vera noko påklistra. Tredje gang du dør er ein rein underhaldningskrim blotta for realisme og truverdigheit, men har du sans for spektakulære handlingar, brutale skildringar og barsk humor er dette eit funn.

Øystein Wiik er som alltid ein fabelaktig opplesar av lydboka. Terningkast 4.

Gjemsel av Jan-Erik Fjell

Capitana 2019
447 sider
Lånt ebok eBokBib

Den sjette boka i Anton Brekke-serien er veldig bra. Det er tydeleg at Gjemsel er grundig gjennomarbeida og at forfattaren har brukt tida godt sidan Lykkejegeren kom ut i 2016. Oppbygging og skrivestil er elles gjenkjenneleg frå dei tidlegare bøkene i serien, men forfattaren vert stadig meir stødig og sjølvsikker. Det er noko eg kan lika.

Ein annan ting eg likar er det internasjonale i handlinga. Dei ulike handlingstrådane hoppar i tid og rom og er litt forvirrande i starten, men ein skjønnar jo at alt heng saman med alt. Mykje av spenninga i boka dreiar seg om kva denne samanhengen er og korleis dette kan løysast. Ikkje alt er like truverdig, men alle lause trådar vert nøsta opp i.

Hovudpersonen Anton Brekke trakkar ikkje rundt i salaten i same grad som tidlegare; han har nemleg fått "understell"-problem og viser seg frå ei meir sårbar side. Dermed har kollega Magnus Torp fått ei meir synleg rolle i denne boka. Samspelet mellom dei to er noko av det som gjer serien leseverdig.

Jan-Erik Fjell er ein dyktig plottmakar med frodig fantasi. Gjemsel er ei velskriven bok som byr på overraskingar og stigande spenning. Her fleskar eg til med eit terningkast 5-.

Bokomtale: Reformasjonen - den store historien av Frank Aarebrot og Kjetil Evjen

Vigmostad Bjørke 2018
Speletid: 7:52
Lånt lydbok eBokBib

Statsvitaren, forfattaren, kommentatoren, professoren og foredragsholdaren Frank Aarebrot gjekk bort i 2017. Det er heilt sikkert mange som saknar han, for han var ei kjent og kjær stemme/ansikt for dei fleste.

Den etterspurde boka 200 år på 200 sider og det populære foredraget 200 år på 200 minutter er eksempel på at professoren nådde ut til eit breidt publikum. Han kunne fortelja om kompliserte ting og samfunnsaktuelle saker på ein måte som folk flest kunne forstå, utan å vera overforklarande.

Reformasjonen - den store historien vart Frank Aarebrot si siste bok: Manus vart levert forlaget berre nokre dagar før han døydde. Medforfattar Kjetil Evjen er statsvitar og universitetslektor og var kollega med Aarebrot.

Det er 500 år sidan Martin Luther sende ut dei 95 tesene i Wittenberg; denne hendinga vert sett på som starten på reformasjonen. Aarebrot/Evjen gjer i boka greie for bakgrunnen og dei teologiske, politiske og historiske kreftene i dåtidas Europa. Vidare set dei søkelys på korleis reformasjonen bidro til samfunnsutviklinga i åra som følgde. Den lutherske reformasjonen var ein slags revolusjon som førte til store politiske, religiøse, kulturelle, militære og økonomiske endringar i mange land.

Forfattarane ser på reformasjonen og følgjene av den med statsvitenskaplege briller - og det er det som er interessant. Eg er ikkje religiøs og har lite interesse av religion, men når ein får ei slik hending som reformasjonen sett i samanheng - då skjønnar ein at det var viktig; for nasjonar, for samfunnsutvikling, for språk og kultur.

Boka er krydra med anekdotar og digresjonar i akkurat passe porsjonar. Det gjer boka underhaldande og lett å lesa sjølv om det til tider er litt tungt stoff.
Då nettstaden bok365 skulle kåra årets bok i 2018 var det denne som vann.

Lydbokversjonen er OK. Per Andreas Tønder les lydboka nøytralt og utan særleg innleving. Det er heilt greit sidan det er sakprosa, men innimellom sakna eg det "aarebrotske" temperamentet og engasjementet.

- - - - - - - - - - - - - - - - - - -

Frank Aarebrot var humoristisk, karismatisk og hadde gode pedagogiske evner. For nokre år sidan hadde eg gleda av å sjå og høyra Aarebrot live. Det var stort -  for det var heilt spesielt å oppleva den unike formidlingsevna han hadde. Han var roleg og utan for mange fakter - og utan manus - men med sterk stemme, tydeleg diksjon, glimt i auga og merkbar utstråling. Tema for foredraget var 'Regionsreforma på Vestlandet'; i utgangspunktet eit heller tørt tema - men me som var publikum sat der trollbundne og sugde til oss kunnskap og ny innsikt.

Frank Aarebrot ga også ut bøkene USA på 200 sider og Krigen på 200 sider. Heilt sikkert lærerike bøker som eg ikkje har lest enno, men som eg har skaffa meg. Biografien om Frank Aarebrot kunne eg òg tenkja meg å lesa ein gong.

Oppsummering september 19

Påbyrja i august, fullført i september:
Are Kalvø - Hyttebok frå helvete - Humor/satire/dokumentar - Papirbok fått i gåve
Jørgen Brekke - Menneskehunger - Norsk krim - Lånt ebok eBokBib

Lest i september: 
Frank Aarebrot og Kjetil Evjen - Reformasjonen - den store historien - Historisk dokumentar - Lånt lydbok eBokBib
Anne Mette Hancock - Likblomsten - Dansk krim - Lånt papirbok privat
Christoffer Carlsson - Den fallende detektiven - Svensk krim - Lydbok Storytel
Øystein Wiik - Tredje gang du dør - Norsk krim - Kjøpt lydfil

Påbyrja i september, fullførast i oktober:
Lars Mytting - Søsterklokkene - Norsk historisk roman - Lånt papirbok privat
Jan-Erik Fjell - Gjemsel - Norsk krim - Lånt ebok eBokBib

2 papir, 3 lyd, 1 ebok
3 lånt, 1 abonnement, 1 kjøpt, 1 fått
4 krim, 1 dokumentar, 1 humor
4 norske, 1 svensk, 1 dansk
5 menn, 1 kvinne
"Nye" forfattarar: Evjen, Hancock

Lesemånaden september vart så som så; kun seks fullførte bøker. Både Kalvø si bok og alle krimbøkene var bra, men ikkje superbra. Mest underhaldande var utan tvil Øystein Wiik si bok; eg lo høgt fleire gonger medan eg las, dvs. lytta. Herregud for ein fantasi den mannen har! (Terningkastet avspeglar at eg har visse innvendingar óg. Dette skal eg grunngi nærare i ein samleomtale som kjem om ikkje så brått..)

Overraskande nok, også for meg sjølv, var det Aarebrot si bok om reformasjonen som vart høgdepunktet denne månaden. For ei formidlingsevne den mannen hadde!

Eg slit skikkeleg med Søsterklokkene; etter 2 veker lesing er eg kommen omlag halvveges. Eg kjem nok til å fullføra, men boka fengar ikkje noko særleg. Deler av innhaldet er greit nok, men det er så tregt og seigt. Ikkje er eg spesielt interessert i stavkyrkjer heller..
Omtalar kjem, både av Reformasjonen og av Mytting si bok.

Kort om: Koke bjørn av Mikael Niemi

Oktober 2019
445 sider
Papirbok lånt privat

Mikael Niemi stadfestar med denne boka at han er ein dyktig forteljar. Han brukar språk og bilete på ein original måte samstundes som han syner kunnskap om og innsikt i så mangt. Den mest sentrale forteljarstemma i Koke bjørn tilhøyrer Jussi, ein samegut som Lars Levi Læstadius tok til seg, inspirert av bibelforteljinga om Den barmhjertige samaritan. Jussi er ein oppdikta person, men forfattaren byggjer óg på mange verkelege historiske personar og hendingar i denne boka. Hovudperson er vekkelsepredikanten, presten og naturforskaren Lars Levi Læstadius.

På førehand hadde eg eit bilete av Læstadius som ein streng og fundamentalistisk svovelpredikant. Niemi framstiller han på ein heilt annan måte; som ein mild, intelligent og forståingsfull person. Vel var han ein fundamentalist på enkelte område; særleg i synet på alkohol, men han hadde utvilsamt også gode eigenskapar. Det kan vera verdt å merka seg at han forsto samane, både språket og kulturen, sidan han sjølv hadde samisk bakgrunn.

Handlinga i boka er lagt til året 1852 i Pajala i Nord-Sverige. Ei ung tenestejente forsvinn og vert etter ei tid funnen død i ei myr. Den som i fyrste omgang får skulda er bjørnen. Det er ei forklaring som både lensmann og befolkning kan slå seg til ro med. Men Læstadius - ein mann med sans for naturvitenskap og forsking - trur ikkje på denne teorien. Saman med fostersonen Jussi freistar han å finna ut av mysteriet på sakleg vis og naturvitenskapleg grunnlag. Dei to er eit slags Sherlock Holmes og Dr. Watson etterforskarpar, og boka kan såleis lesast som ein klassisk kriminalroman.

Men boka er så mykje meir: Det er ei hjerteskjerande forteljing om utanforskap og einsemd, om kulturkonfliktar, klasseskilnad og undertrykking, samt eit lærerikt og interessant portrett av ein karismatisk religiøs leiar. Det må også nemnast at miljø- og landskapsskildringane er truverdige og at tidsbileta er skarpe og levande.

Koke bjørn er ei velskriven og fascinerande forteljing som verkeleg anbefalast.

Sommarlesing del 3: Internasjonal krim

Heilt kort om nokre krimbøker eg har lest denne sommaren.

Den fjerde ape av J.D. Barker

Goliat 2019
378 sider
Kjøpt ebok

Her møter me ein seriemordar av det mest spinnville og utspekulerte slaget og ein politietterforskar med både kløkt, forstand, integritet - og ei fortid. Den fjerde ape er fyrste bok i serie, og den ga verkeleg meirsmak.

Plottet er genialt, tempoet høgt og spenninga formidabel - nesten heile tida. Boka er difor ein pageturner av dei sjeldne. Skildringane er svært blodige og til tider noko voldsomme.

"Se7en møter Nattsvermeren" heiter det på omslaget - og det stemmer, i alle fall til ein viss grad. Eg er ikkje noko filmmenneske, men både 'Se7en' og 'Nattsvermeren' er blant mine få filmfavorittar.

Den fjerde ape får terningkast 5.

Bristepunktet av Belinda Bauer

Cappelen Damm 2019
351 sider
Lånt papirbok biblioteket

Bauer konstruerer finurlege plott og byr alltid på overraskingar. Bristepunktet er meir ein thriller enn ein kriminalroman. I og med at boka er frittståande får ein eit ekstra spenningsmoment i og med at det ikkje er nokon "krimhelt" som skal følgjast vidare. Dermed kan alt muleg skje.

Forteljarstemmene er både unike og ulike, og ein får fleire perspektiv og forskjellige handlingstrådar som nærmar seg kvarandre utover i boka.

Eg likte denne godt, men Bauer kan faktisk enno betre. Terningkast 5-.

Krittmannen av C.J. Tudor

Cappelen Damm 2018
Speletid 9:51
Lydbok Storytel

Dette er ein fantasifull og underhaldande krimthriller. Oppbygginga er gjenkjenneleg frå utallige andre krimbøker: Dramatiske hendingar i fortida som aldri har fått ei forklaring, noko som fører til uventa hendingar i notid og til sist; ein endeleg konfrontasjon.

Boka byr på gode tidsbilete, truverdige karakterar og uventa tvistar. Eg forventa likevel meir sidan boka har fått så stor merksemd. Krittmannen var ei heilt grei leseoppleving, men eg er ikkje superimponert. Konkluderer med eit terningkast 4+. 

Vuggesang av Leïla Slimani

Cappelen Damm 2019
202 sider
Lånt papirbok biblioteket

Slett ikkje så verst denne heller, men eg vil hevda at boka er veldig oppskrytt. Forfattaren spelar på uhyggestemning og på ei muleg upåliteleg forteljarstemme.

Alt på fyrste side får vita at det handlar om eit lite barn som er blitt drept. Kva kan ha ført til ei slik uhyrleg handling? Boka skildrar korleis eit ektepar vert avhengig av ein dagmamma/hushjelp til å få familie-, arbeids- og dagleglivet til å gå i hop. Gradvis får lesaren vita at alt ikkje er som det skal vera med denne personen.

Det er positivt at boka er såpass kort. Terningkast 4.

Gobi-serien av Tor Åge Bringsværd

Forfattaren Tor Åge Bringsværd har ein stor og variert produksjon bak seg; han debuterte i 1967 og er framleis aktiv: Nyleg vart boka Mens jeg har dere her lansert - ei bok om å bli gammal. Elles er forfattaren kanskje mest kjend for barnebøkene om Karsten og Petra og sjøormen Ruffen og for science fiction-prosjekta i samarbeid med Jon Bing.

Serien Gobi består av fem bøker som kom ut i perioden 1985 til 1997. Bokserien er tilgjengeleg på Storytel og eg har høyrt alle bøkene i sommar. Opplesar Jan Grønli les godt og med stor innleving, men svært sakte og lågt. For meg vart løysinga å skru opp volumet samt å stilla inn hastigheiten på 1,25. Då vart det akkurat passe tempo.

Dei fem bøkene i serien er sjølvstendige romanar og kan godt lesast enkeltvis, men eg tykkjer det er mest naturleg og "rettast" å lesa dei i rekkefølge.

Kronologien er slik:

1. Barndommens måne
2. Djengis Khan
3. Djevelens skinn og ben
4. Min prins
5. Baghdad

Det er litt vanskeleg å sjangerfesta bøkene; Bringsværd er ein forfattar som ofte har utfordra og leika seg med ulike sjangrar. "Fabelprosa" er eit uttrykk som av og til vert brukt i samband med bøkene hans. Gobiserien er fyrst og fremst historiske romanar, men dei har også dokumentariske og filosofiske element, samt trekk frå fantasysjangeren.

Dersom ein skal prøva å samanlikna med andre forfattarar og bokseriar tykkjer eg det er naturleg å nemna Bestialitetens historie av Jens Bjørneboe. Her er fleire likskapar når det gjeld innhald, stil og språk. Dei har også det felles at dei består av mange lag, med anekdotar og historiar inni historiane. Historiane det vert fortalt om i Gobiserien er dels eventyr og mytologi, dels draumar og filosofiske betraktningar, samt store deler historiske fakta.

Handlinga er lagt til Gobi-ørkenen på 1200-talet. Forteljarstemme i bok 1, 2 og 4 er Wolfgang frå Godesberg og når me møter han fyrste gong lever i skjul frå nokon - eller noko - som er etter han. Han fortel historiar: Om sin eigen tidlege barndom der han vaks opp som son av ein bøddel, om då han deltok i det mytiske (og groteske) barnekorstoget, om ei ungdomstid som slave og om eit omflakkande liv som gjøglar og skodespelar i fleire land. Historiane er mange, innhaldsrike og fascinerande. Det vert samstundes fletta inn segner, myter, legender og eventyr fortalt av folk han har møtt i ulike land gjennom mange år. I bok nummer 2 handlar mange av forteljingane (som ein forstår av tittelen) om Djengis Khan; hans bakgrunn, barndom, familie og karriere. Noko av det er nok historisk korrekt, men naturleg nok har fantasifulle myter blitt danna gjennom tidene.

Eg "slukte" dei to fyrste bøkene, men den tredje sleit eg litt med. I Djevelens skinn og ben er det ein annan forteljar, stemninga er mørkare og dystrare og innhaldet er litt tungt. I Min prins er Wolfgang tilbake som forteljar, men han er her tydeleg sliten og muligens i ferd med å bli gal. I Baghdad er det Rodrigos, ei ny forteljarstemme, som fortel, men me møter på nytt Wolfgang; denne gong som ein gammal og stum gjøglar. I byen Baghdad er situasjonen desperat; mongolane står like utanfor bymurane og befolkninga kan venta seg store øydeleggingar og fryktar overgrep og massedrap. Det gir inntrykk å lesa om korleis Rodriges og Wolfgang prøver å hjelpa ein stor barneflokk. Sjølv når alt ser som håplaust ut finst det håp. Eller?

Eg fekk denne bokserien avbefalt for mange år sidan, men fyrste forsøk var lite vellukka. Eg byrja då på Barndommens måne, men kom aldri inn i handlinga og fullførte ikkje. Det har noko med timing og livssituasjonen å gjera; den gongen var det "feil" tid, no var det "rett" tid. Eg er så glad for at eg fann boka (og resten av serien) på nytt. Dette er nemleg den type litteratur som vert verande i kroppen og hjernen lenge etter avslutta lesing. Dei fem Gobi-bøkene er rett og slett store leseopplevingar. 

Oppsummering august 19

Påbyrja i juli, fullført i august:
Malin Persson Giolito - Utover enhver rimelig tvil - Svensk krim - Lyd Storytel
Cilla og Rolf Börjlind - Springflo - Svensk krim - Kjøpt papirbok (OTS)

Lest i august:
Mikael Niemi - Koke bjørn - Svensk roman - Lånt papirbok privat
Leif G.W. Persson - Kan man dø to ganger - Svensk krim - Lånt lydbok eBokBib
Tor Åge Bringsverd - Gobi 4: Min prins - Norsk roman - Lyd Storytel
J.D. Barker - Den fjerde ape - Amerikansk krim - Kjøpt ebok
Agnes Lovise Matre - Iskald - Norsk krim - Lånt ebok eBokBib
Tor Åge Bringsverd - Gobi 5: Baghdad - Norsk roman - Lyd Storytel

Påbyrja i august, fullførast i september:
Are Kalvø - Hyttebok frå helvete - Humor/satire - Papirbok fått i gåve
Jørgen Brekke - Menneskehunger - Norsk krim - Lånt ebok eBokBib

4 lyd, 2 papir, 2 ebøker
3 lånt, 3 abonnement, 2 kjøpt
5 krim, 3 romanar
3 norske, 4 svenske, 1 amerikansk
5 menn, 3 kvinner
"Nye" forfattarar: Börjlind x 2, Barker

Ekstremt travelt på jobb for tida, noko som har gått litt ut over lesinga, men særleg blogginga denne månaden. Eg har håp om at ting skal roa seg litt i løpet av september slik at eg får skriva litt om dei bøkene eg har lest.

Tommi Kinnunen - ein finfin finne

Eg har begrensa erfaring med finsk litteratur og finske forfattarar. Eg kan vel telja dei på ei hand; Sofi Oksanen, Arto Paasilinna og Tove Jansson er dei eg kjem på i farten - og no kan eg leggja til eit nytt bekjentskap; Tommi Kinnunen. Eg fekk Der fire veier møtes av denne forfattaren anbefalt på det sterkaste - og sjølv om eg var skeptisk (eg blir gjerne det av sterke anbefalingar), starta eg på boka. Det viste seg å vera ein ualminneleg bra roman. Så bra at eg rett etterpå også las oppfølgjaren Lyset bak øynene. Eg set pris på slike uventa positive leseopplevingar. Tommi Kinnunen skriv finfine bøker.

Boka er meir kjend med eit anna omslag,
men eg har valgt å bruka det du ser her.
Dette coveret er mykje finare, tykkjer eg, men er
kanskje litt for romantisk?

Der fire veier møtes

Pax 2016
308 sider
Lånt papirbok privat

Ein slektsroman som handlar om vanskelege par- og familieforhold, om ting som vert halde skjult i årevis og om kvardagsleg strev og slit. Tema som kan virka velkjent og velbrukt i litteratursamanheng, men dette er likevel ikkje ein heilt vanleg roman med heilt vanleg innhald.

Kinnunen har nemleg bygd opp boka på ein heilt spesiell måte; ukronologisk og med fire ulike forteljarstemmer. Dei enkelte kapitla er avsluttande små historiar, som noveller, med detaljerte skildringar og skarpe tidsbilete. Lesaren får, via dei ulike perspektiva, gradvis og langsamt, innblikk i ein stor familie. Om forholda dei har til kvarandre, om generasjonsmotsetningar, om at ein kan kjenna seg uendeleg einsam sjølv m ein er ein del av stor familie i eit folksamt hus. Og om forholda i bygda og om korleis samfunnet utanfor har endra seg på ulikt vis dei siste hundre åra.

Der fire veier møtes er forfattaren sin debutroman, og eg er verkeleg imponert. Både innhaldet i boka og måten ho er oppbygd på gjorde inntrykk. Terningkast 5.

Lyset bak øynene

Pax 2017
331 sider
Lånt papirbok privat

Dette er ein frittståande oppfølgjar der me møter att mange av dei same personane som i den fyrste boka. Hovudkarakterane er Helena, som er blind, og nevøen hennar, Tuomas, som er homofil. Dei er begge utanfor "normalen" og dei forstår kvarandre - og likevel ikkje.

Livet vert ikkje alltid som forventa, noko både Helena og Tuomas får erfara. Me får følgja dei to hovudpersonane frå tidleg barndom, gjennom utfordrande ungdomsår og i vaksen alder. Sidan dei høyrer til to ulike generasjonar er det også i denne boka litt hopp att og fram i tid.

Lyset bak øynene skildrar sterke kjensler og er heilt på grensa til å bli oversentimental, men er innafor grensa. Det er ei gripande bok som etter kvart gjorde like sterkt inntrykk som Der fire veier møtes. Terningkast 5-.