Sider

26. april 2023

Dikt og slikt: Ungen min

Det er over 30 år sidan eg fann dette fine diktet av Marit Tusvik. Då var det midterste barnet mitt omlag to år. No er "barnet" forlengst vaksen og sjølv far.
Eg tok det til meg den gongen fordi eg kjende meg så godt att i diktet. No - når eg ser på den vesle toåringen som eg er besta til, kjem det attende til meg.

Ungen min

Alt eg vil seie
er kanskje sagt før
av tusen andre mødre

Men eg tenker slik på
dei små armane dine
som du legg rundt halsen min

Profilen din
er kinn og auge
vesle blåbær

«Kom, lille mamma»
seier du og ser på meg
med tusen år gamalt blikk

Ja, hald meg, vesle to-år
hald meg i dei sterke armane dine
Byss meg i søvn



Presentasjon av Marit Tusvik (Forlaget Oktober)
Sigrid Bonde Tusvik deler tante Marit sitt dikt hos Brenner (NRK-podcast)

24. april 2023

Bokomtale: Aldri av Ken Follett

Cappelen Damm 2021
Speletid 23:27
Lyd Storytel

"Kongen av historiske mursteinsromanar" er tilbake. Denne gongen med ein samtidsroman i mursteinsformat; papirutgåva har 636 sider, lydboka varer i nesten eit døgn. Men eg vart raskt oppslukt av historia og følte aldri at boka var for lang. 

Aldri er ein atomkrigsthriller: historia om korleis ein global krisesituasjon kan føra til utbrot av tredje verdenskrig. 
Boka kom opprinneleg ut i november 2021, før Russland gjekk til angrep på Ukraina. Etter februar 2022 er verdenssituasjonen meir spent enn på lenge og innhaldet i boka dermed enno meir aktuelt og  skremmande. 

Då Ken Follett gjorde research til Kjempenes fall vart han sjokkert då han innsåg at fyrste verdenskrig var ein krig ingen ville ha. I forkant av krigen tok ulike statsleiarar forholdsvis moderate avgjerder som kvar for seg førte til den meiningslause og fryktelege krigen. Og Follett lurte difor på: Kan det skje igjen?

I kjent Follett-stil vert historia fortalt ut frå fleire ulike personar sitt perspektiv. Me befinn oss vekselvis i USA, Kina og Afrika.
I handlingstråd nummer ein vert me relativt godt kjent med president Pauline Green og staben og familien hennar i USA. I tillegg til å vera statsleiar i verdas mektigaste land har ho også familiære og personlege utfordringar - og ho må handsama pågåande media og ein løgnaktig og narsissistisk politisk motstandar (visse likskapar med ein viss tidlegare president er relativt tydelege).
Ein av president Green sine bekjente er CIA-agenten Tamara som er utstasjonert i Tsjad. Tamara og hennar kollega og hemmelege kjæreste Tab er handlingstråd nummer to.
Tamara har kontakt med den hemmelege agenten Abdul som me følgjer på ei farefull ferd gjennom Sahara. Libanesisk-amerikanske Abdul er på sporet av eit kriminelt nettverk der det handlar om både narkotika-, våpen- og menneskesmugling. Abdul sitt oppdrag og hans møte med flyktningen Kiah og den vesle sonen hennar er den tredje tråden i romanen.
I ein fjerde tråd møter me Chang Kai som er viseminister i den kinesiske utanriksetterretningstenesta. 

I ei hending på grensa mellom Tsjad og Sudan vert ein amerikansk soldat drept. Når det viser seg at det involverte våpenet er frå Nord-Korea, kjem stormaktene Kina og USA på bana - og med det er grunnlaget for eskalerande handlingar og reaksjonar lagt. På omlag same tid har det utvikla seg til eit opprør i Nord-Korea - og opprørarane har tilgang til atomvåpen.

Ingen av partane ynskjer krig, men provokasjonar og opptrappingar frå ulike hald må svarast på. I USA vert beredskapsnivået etter kvart heva til det høgaste nivået; DEFCON1 dvs. "atomkrig er nært foreståande". Alle involverte partar - og heile verda - nærmar seg, steg for steg, det utenkelege...

Aldri
er ein politisk spenningsroman som er både urovekkande og tankevekkande, nervepirrande og aktuell. Follett viser korleis små hendingar lett eskalerer til større konfliktar. Han viser kor komplekse og samansette slike konfliktsituasjonar er - og kor sårbar verdensfreden er. Det er dessverre lite som skal til før ting kan gå riktig gale.
Når me kjenner til at enkelte noverande og tidlegare toppleiarar i land som har kjernefysiske våpen ikkje er heilt tilreknelege (Putin, Trump, Kim) - ja, då kan ein bli skikkeleg skremt. 


Andre bloggmeiningar:
I bokhylla, Bokbloggeir

19. april 2023

Samleomtale: Påskelesing

Kjappe omtalar/vurderingar av dei som vart mine påskekrimbøker i år.
Ei papirbok, ei ebok, tre lydbøker. Ei fransk, ei britisk, tre norske. Ein 5'ar, ein 3'ar og tre 4'arar.


Jakten av Bernard Minier
Aschehoug 2023
461 sider
Lånt papirbok biblioteket

Den sjuende boka i serien om Martin Servaz er noko annleis enn dei foregåande. Jakten er ikkje så grotesk og heller ikkje så hyperspennande som dei tidlegare bøkene, og kan difor virka litt tam, men ho har andre kvalitetar. Antagonisten i denne boka kan heller ikkje samanliknast med ravande gale og utspekulerte Julian Hirtmann, og Martin sjølv har gått vidare i livet sitt, som det heiter.

Jakten er ein blanding av thriller og politikrim og inneheld dessutan ein heil del samfunnsaktuelle kommentarar til dagens uro i Frankrike. Historia blir stadig meir fengslande og spenninga meir intens utover i boka. Sjølve mordgåta er bisarr og mystisk og oppklaringa skal visa seg å bli krevjande for alle involverte.

For meir informasjon: Les Tine sin omtale av boka.
Terningkast 5-.

Rotteøya og andre fortellinger av Jo Nesbø
Aschehoug 2021
Speletid 10:22
Lyd Storytel

Ei bok eg i utgangspunktet var noko skeptisk til. Eg er nemleg  ikkje så glad i dystopiske forteljingar, men sanneleg vart eg positivt overraska denne gongen.
Jo Nesbø er jo ein fenomenal forteljar og beherskar også novellekunsten. Min favoritt blant forteljingane er tittelnovella Rotteøya. Det er ei lang novelle - nærast ein miniroman - mørk og dyster, men også med eit ørlite håp. 
Det er fleire ulike opplesarar av lydboka, mellom dei forfattaren sjølv.
Terningkast 4+.


Langsom ild av Paula Hawkins
Cappelen Damm 2021
Speletid 8:12
Lyd Storytel

Britisk langsam krim, men ikkje av det tradisjonelle slaget, sjølv om me finn nokre Miss Marple-typar her. Langsom ild er vel så bra som den meir berømte (og overhypa) Piken på toget av same forfattar. 
Om familiehemmelegheiter, løgner og svik. Det viser seg at det er fleire som har mykje å skjula og som dermed kan ha hatt drapsmotiv. 
Godt komponert, mange overraskingar og fleire interessante forteljarstemmer. 
Terningkast 4+.

Løgnere av Trude Teige
Aschehoug 2022
Speletid 6:10
Lånt lydbok BookBites

Nummer 7 i Kaisa Koren-serien stadfestar at Teige er både dyktig og aktuell. Her snakkar me om skikkeleg handverk, realistisk handling og truverdige karakterar. Tema er overgrep og kva konsekvensar slike opplevingar kan gjera med eit menneske, på kort og lang sikt.
Lettlest med enkel handling, passar dermed utmerket som lydbok. 
Terningkast 4.


Isen av John Kåre Raake
Gyldendal 2019
367 sider
Lånt ebok BookBites

Eg har hatt nokre negative leseopplevingar når det gjeld debutantkrimmar i det siste, men gir ikkje opp. Kunne Isen falla i smak tru? Joda, ikkje så verst. Kulissane er i alle fall originale og interessante nok. Me befinn oss nemleg på Nordpolen. 
Raake brukar alle verktøya i krim-verktøyskrinet: Korte kapittel, stadige overraskingar, hurtige sceneskift, cliffhangers. Men - også ein god del krim-klisjéar. 
 
Etter kvart blir det "for mykje av alt" og altfor mange tilfeldigheiter. Både historia og karakterane blir liksom mindre og mindre truverdige. Samstundes får eg ei kjensle av å ha "lest det før": deler av handlinga minner sterkt om Iskaldt bedrag av Dan Brown. 
Terningkast 3.

12. april 2023

Dikt og slikt: Vårherres klinkekule

Erik Bye (1926-2004) var reportar, journalist, samfunnsdebattant, programleiar, forfattar og visesangar.
Han lot etter seg ei mengd flotte tekstar som i dag er kjende og kjære for mange. Mellom anna denne.

Vårherres klinkekule

Jeg drømte at vår Herre var en pode
med reven brok og skrubbsår på hver legg
Jeg så ham klinke kule med vår klode
i muntre sprett mot universets vegg
Han klinket han var glad og det var sommer
og solen tente lyn i farget glass.
Og tusen kloder rislet fra han lommer,
for i vår Herres lommer er det plass.

Og klodene fikk danse, sveve, trille
til glede for hans hjerte og hans syn.
Så ble han distrahert, og glemte spillet
En sommerfugl strøk vingen mot hans bryn!
Åh, for en dag å fange sommerfugler!
Det vakreste av alt han hadde skapt.
På marken lå Vårherres klinkekuler
og følte seg alene og fortapt.

Omsider kom han trett, som alle poder,
når det er kveld og leken har vært sen.
Han lå på kne og samlet sine kloder.
Da så han at han hadde mistet en
“Den lille blå! Den minste av dem alle!
Han lette under gress og sten og hekk.
“Og den som var så blank i solefallet!”
Men mørket kom, og kulen den var vekk.

Det var vår egen Jord som var blitt borte,
og marken lå der nattekald og våt.
Og Gud gikk hjem og hutret i sin skjorte.
Men jeg kan ikke huske om han gråt.
Og vi som av den lille jord en båren
og tror at intet teller uten den,
vi får drømme at Han leter mer i morgen
og håpe at Han finner oss igjen.

                                               Utgitt fyrste gong på albumet Gammel er min fjord (1974)

Biletet fann eg på nettet her