Oppsummering februar 20

Påbyrja i januar, fullført i februar: 
Ingar Sletten Kolloen - Vi må ikke falle (Under krigen, bind 1) - Norsk krigshistorisk dokumentar - Lånt ebok BookBites
Camilla Grebe - Dvalen - Svensk krim - Lånt papirbok biblioteket

Lest i februar:
Jan Guillou - Den andre dødssynd - Svensk roman - Lånt papirbok biblioteket
Tana French - Utrygg havn - Irsk krim - Lydbok Storytel
Pierre Lemaitre - Rosy & John - Fransk krim - Lånt papirbok biblioteket
Belinda Bauer - Den synske - Britisk krim - Lydbok Storytel
Mick Herron - Sløve hester - Britisk krim - Lånt papirbok biblioteket
Frank Aarebrot - Krigen på 200 sider - Norsk dokumentar - Kjøpt papirbok OTS
Eirik Wekre - Operasjon Snøhvit - Norsk krim - Lydbok Storytel

Påbyrja i februar, fullførast i mars:
Tor Bomann-Larsen - Folket (Haakon & Maud bind 2) - Norsk biografi/historisk dokumentar - Lydbok Storytel
C.J. Sansom - Opprør - Britisk historisk krim - Lånt papirbok privat

5 papir, 3 lyd, 1 ebok
5 lånt, 3 abonnement, 1 kjøpt
6 krim, 2 dokumentar, 1 roman
3 norske, 2 svenske, 2 britiske, 1 irsk, 1 fransk
6 menn, 3 kvinner
"Nye" forfattarar: Herron, Wekre

I januar las eg uvanleg mange terningkast 5-bøker. Det var sjølvsagt for godt til å kunne vara, så februarlesinga er meir "normal". Av februar-bøkene  mine vurderer eg kun Aarebrot si bok til terningkast 5.

I skrivande stund er eg i gang med den nye boka i C.J Sansom sin glitrande historiske krimserie; ei bok som eg har svært store forventningar til og har venta på lenge. Opprør er på nesten 800 sider og veg sine 1,1 kilo, så det er ei upraktisk bok - men eg storkosar meg så langt.

Kort om: Vi må ikke falle og Krigen på 200 sider

Eg har nettopp lest to bøker om andre verdenskrig i Noreg. To høgst ulike bøker med forskjellige tilnærmingar til stoffet.

Vi må ikke falle av Ingar Sletten Kolloen

Gyldendal 2019
492 sider
Lånt ebok BookBites

Dette er fyrste del i ein bokserien Under krigen som kjem til å bli svært omfattande. I denne boka, som er på nesten 500 sider, er me ikkje komne lenger enn til slutten av 1940.

Ingar Sletten Kolloen si bok er av den langsame typen. Her vert det fortalt om kvardagsliv, enkeltepisodar og enkeltpersonar, - utbrodert og gjort greie for til minste detalj. Slett ikkje uinteressant, men etter kvart så omstendeleg at eg vart lei.

Her er ein del nytt og ukjent stoff, andre deler er vel kjende frå tidlegare. Eg tykte at det etter kvart vart så mange personar og hendingar å halda styr på at det vart uoversiktleg.
Mitt tips når det gjeld lesing av denne boka er at ein tek seg god tid, f.eks. ved å lesa eit kapittel eller to pr. dag. Terningkast 4-.

Krigen på 200 sider av Frank Aarebrot

Kagge 2018
202 sider
Kjøpt papirbok

Dersom du er ute etter dei lange linjene, om samanhengar - politiske og historiske - då er dette boka for deg. Nok ein gong er eg full av beundring over kor dyktig formidlar denne mannen var.

Aarebrot skriv enkelt og på ein måte som folk flest kan forstå. Sjølv om det naturleg nok er skrive i ein forenkla og forkorta form er det ikkje overfladisk av den grunn. Han dreg linjene frå krigens dagar fram til vår eiga tid og vår tids utfordringar.

Krigen på 200 sider er systematisk, logisk oppbygd og krydra med anekdotar og personlege vinklingar. Det er ei meiningsfull, underhaldande og lærerik bok.
Terningkast 5.

Bøkene ovanfor tangerer kvarandre og utfyller kvarandre - men også til andre bøker om same tema. For meg vart det mest nærliggjande å samanlikna med Alf R. Jacobsen sin glimrande dokumentarserie Angrepet på Norge; Krysseren Blücher, Kongens nei, Angrep ved daggry og Bitter seier.

- - - - - - - - - - - - - - - - - -

Krigen på 200 sider er óg mitt bidrag til fyrste runde i Bokhyllelesing 2020. Tema for denne runden er nemleg grøn bok. Meir om denne utfordringa på bloggen Boktanker.

Kriminell vinterlesing del 2

Det går unna med lesinga om dagen, men det går det heller trått med skrivinga. Dermed eit nytt skippertakinnlegg. Alle bøkene nedanfor er innan krim-/spenningssjangeren, men er høgst ulike med tanke på forteljarstil, innhald, omfang og tema.

Utrygg havn av Tana French 

Cappelen Damm 2013
Speletid 17:24
Lydbok Storytel

Fyrst til Irland og ein forfattar eg er begeistra for. Eg las den tredje boka i Dublin Squad-serien - Flukt - i januar og følgde opp med Utrygg havn no i februar. Og eg tykte boka var skikkeleg god - lenge. Nesten heilt til slutt faktisk. Men sjølve avslutninga vart ein nedtur for meg; eg tykte boka enda rart og "ope", noko som forringa leseopplevinga mi ein del.

Undervegs likte eg det eg las, sjølv om dette er ei langsam og ordrik bok. French er nemleg veldig dyktig når det gjeld stemningsfulle uhyggestemningar. Skildringa av forholdet og dynamikken mellom den erfarne og dyktige etterforskaren og den unge og ferske "lærlingen" er óg dyktig utført. Det er inga dirrande spenning, men heile vegen kjenner lesaren på ein undertone av mystikk, uhygge og desperasjon, - noko forfattaren formidlar på ein overbevisande måte.

Handlinga er lagt til eit halvferdig/delvis forlatt bustadfelt utanfor Dublin; eit fenomen kalla ghost estate og som er eit problem i Irland. Sjå video der Tana French fortel om boka og bakgrunnen for denne spesielle settinga.
Boka låg lenge an til å få ein femmar på terningen, men den flate avslutninga gjer at eg konkluderer med eit terningkast 4.

Se en annen vei av Torkil Damhaug

Cappelen Damm 2019
366 sider
Papirbok lånt privat

Meir psykologisk uhygge, no frå den norske mesteren innan denne sjangeren; Torkil Damhaug. Se en annen vei er ei interessant, mystisk og trist historie der store deler av handlinga er lagt til Budapest.

Med innleving, kunnskap og perfekt timing mellom scene- og perspektivskift har Damhaug skrive ei mørk og medrivande bok som bør få mange lesarar.

Torkil Damhaug har alt fått to Rivertonprisar, men eg blir ikkje veldig overraska om han skulle få ein tredje. Eg tykkjer handlinga er litt stilleståande til tider, men det er ikkje tvil om at Se en annen vei er ein  thriller av høg kvalitet.
Terningkast 5-.

Dvalen av Camilla Grebe

Gyldendal 2019
472 sider
Papirbok lånt biblioteket


Så over til svensk krim og Camilla Grebe og hennar bøker som vert betre og betre. Dette er den frittståande oppfølgjaren til Husdyret.

Dvalen er velskriven, thrilleraktig og ganske så spennande. Me får følgja tre parallelle historiar frå tre ulike karakterar sine perspektiv. Dei tre ulike historiane heng sjølvsagt saman og det blir ein ganske nervepirrande avslutning.

Eg tykkjer boka er for lang. Ho ville vore enno betre om ho hadde blitt stramma opp ein del. Terningkast 4+.

Rosy & John av Pierre Lemaitre

Aschehoug 2019
151 sider
Papirbok lånt biblioteket

Denne boka er derimot for kort; så kort at eg heller vil karakterisere ho som ei lang novelle og ikkje som krimroman.

Det er ei forunderleg historie og eit originalt plott Lemaitre har skrudd saman denne gongen óg, men eg vart aldri skikkeleg engasjert. I alle fall ikkje dersom eg samanliknar med dei knallsterke tidlegare bøkene Irene, Alex og Camille. Og det er naturleg at ein samanliknar ettersom det handlar om det same universet og den same hovudpersonen.

Camille Verhoeven er heller ikkje heilt i slag i denne forteljinga, sjølv om han naturlegvis ser løysinga før alle andre.
Pluss for mørk og underfundig humor, minus for at historia er så tynn. Terningkast 3.

Den synske av Belinda Bauer 

Cappelen Damm 2016
Speletid 8:39
Lydbok Storytel

Eg hadde aldri starta på ei bok med ein slik tittel dersom ikkje forfattaren hadde vore Belinda Bauer. Såkalla "klarsynte" og deira "tenester" irriterer meg grenselaust. Men kva gjer ein ikkje om ein er desperat? Når du har mista barnet ditt og absolutt ingen, heller ikkje politiet, har spor? Når alt du kan tenkja på og leva for er det forsvunne barnet ditt? Vil du ikkje då klamra deg til det håpet som den synske kan gi deg?

Eg tykkjer Bauer er fabelaktig i å skildra galskap og desperasjon. På den andre sida tykkjer eg at ho dreg det vel langt og at det er i overkant mange tilfeldigheiter her.
Terningkast 4.

Bokomtale: Sovjetistan av Erika Fatland

Kagge 2014
Speletid 16:36
Lydbok Storytel

Undertittel: En reise gjennom Turkmenistan, Kasakhstan, Tadsjikistan, Kirgisistan og Usbekistan.

Erika Fatland har reist mykje. Før ho reiste og gjorde research til (den fabelaktige) boka Grensen var ho på ei anna omfattande reise; til dei fem tidlegare sovjetrepublikkane i sentral-Asia. Til "Langtvekkistan", til "Absurdistan" - eller som Fatland kallar det: til "Sovjetistan". Boka kom ut i 2014, men er framleis aktuell sjølv om det har skjedd enkelte ting i området sidan den tid.

Dei fem sentralasiatiske landa Turkmenistan, Kasakhstan, Tadsjikistan, Kirgisistan og Usbekistan vart sjølvstendige då Sovjetunionen braut saman i 1991. Dei har enkelte fellestrekk, men har ulik økonomi og næringsliv, varierande etnisk samansetning, ulike språk og forskjellige politiske system. Fatland gjer greie for skilnader og likskapar på ein oversiktleg og grei måte.

Reisa startar i Turkemenistan, eit ørkenland rikt på naturressursar, der hovudstaden Asjkabad har breie gater og marmorkledde bygningar. Men turkmenarane flest nyter ikkje spesielt godt av oljeinntektene, og brot på menneskerettane og omfattande korrupsjon er eit stort problem i landet. President Nijazov, som styrte landet sidan det vart sjølvstendig i 1991 og fram til han døydde i 2006, var både diktatorisk og eksentrisk, noko Fatland gir fleire eksempel på. Etterfølgjaren har ikkje vore stort betre.

Ferda går deretter vidare til Kasakhstan; det niande største landet i verda, men med berre 15 millionar innbyggjarar. Her er tilhøva betre når det gjeld levestandard, ytringsfridom og samfunnsforhold, men landet er lite demoratisk sett med våre auge. I Kasakhstan besøkte Fatland både den uttørka Aralsjøen og atomprøvesprengingsbyen Semipalatinsk - begge katastrofeområde når det gjeld natur og miljø.

Tadsjikistan er det fattigaste av dei sentralasiatiske statane. Her besøkte forfattaren m.a. Yagnobdalen, eit vanskeleg tilgjengeleg område der menneska bur i jordhytter og snakkar eit urgammalt språk. Det er tydeleg at dette var spesielt interessant for sosialantropologen Erika Fatland. Kirgisistan er det minste av dei fem landa og har store utfordringar når det gjeld etniske motsetnader, politisk uro og økonomiske vanskar. I fleire område i Kirgisistan er tradisjonen med bruderov vanleg. I Uzbekistan følgde Fatland Silkevegen og ein får høyra om byane Khiva, Bukhara og Samarkand.

Fatland har ein fin forteljarstil, er imponerande språkmektig og har eit ope sinn. Ho har dermed fått god kontakt med dei ho møter på reisene sine.

Sovjetistan er ei lærerik og underhaldande bok som byr på gode reiseskildringar og interessante møter med menneske og stader. I tillegg får ein fakta om kompliserte samfunnsforhold, politiske samanhengar og eit innblikk i lange historiske linjer. Boka kan absolutt anbefalast.


Sovjetistan - eit foredrag