Bokomtale: Hviskeleken av Arne Dahl

Cappelen Damm 2025
Speletid 13:34
Kjøpt lydfil

Omsider. Dette er ei bok eg har venta på lenge. I fleire år faktisk. Viskleken, den fyrste boka i Opcop-serien, kom nemleg ut på svensk alt i 2011 - men fyrst no i 2025 på norsk.

Er boka såleis utgått på dato? Egentleg ikkje. Men undervegs i lesinga av denne boka har det slått meg kor raskt kommunikasjons- og informasjonsteknologien har utvikla seg. Handlinga er lagt til 2008-09 då sosiale media ikkje var så utbreidd og digitale møte var "nesten magisk". 

Hviskeleken er både ein politikrimroman og ein politisk thriller, så det er ein fordel om lesaren er interessert i internasjonal politikk, internasjonal kriminalitet og globale økonomiske prosessar. Tittelen spelar på leiken hviskeleken der poenget er at ord/informasjon gjerne blir forvrengt i kvart ledd i kjeda. På engelsk heiter leiken Chinese whispers. 

Opcop er ei ny og hemmeleg operativ eining innan Europol, leia av Paul Hjelm. Med seg på hovudkontoret i Haag har han Arto Söderstedt og Jorge Chavez, og frå Sverige jobbar også Kerstin Holm og Sara Svenhagen for gruppa. Alle desse er folk som mange lesarar kjenner godt frå serien om A-gruppen, - og handlinga i Hviskeleken bygger på den serien, og ganske direkte på bok 10, Himmeløyet. Opcop sine medlemmar er frå ulike nasjonar og har ulike bakgrunner. I denne fyrste boka framstår "dei nye" som litt vage, men eg reknar med at dei blir tydelegare i neste bok.

Handling:
I samband med eit G20-møte i London døyr ein ung kinesar i ei merkeleg ulukke. Rett før han somnar inn kviskrar han nokre ord i øyra til Arto Söderstedt. Kort tid etter vert ei amerikansk kvinne funne myrda i den same byen. Inni (!) liket ligg ei melding adressert til Opcop-gruppa. Men gruppa er hemmeleg, kven har lekka informasjon?
På meir heimlege trakter, i Nacka, er ein i ferd med å finna ut av ein samanheng mellom barnepornografi, utpressing og mafiaverksemd.
Ein heilt annan tråd består av epostar skrive av ein person som kallar seg Ariadne. Her vert det hinta om ei forferdeleg hending som snart skal finna stad. Andre stikkord for handlinga er finanskrisa, 11. september og internasjonal organisert kriminalitet.
Og alt heng saman med alt, på ulike finurlege måtar. 

Det er mange handlingstrådar og mange karakterar å halda styr på, og alt dette krev ein viss konsentrasjon av lesaren/lyttaren. Lydboka er veldig bra opplesen av Jan Martin Johnsen, den same som er opplesar av serien om A-gruppen. Han les så tydeleg og så behageleg at det går heilt fint å følgja med på handlinga.

Som i dei fleste andre bøkene til Arne Dahl er også denne krydra med mytologi-, musikk- og litteraturreferansar. Hviskeleken er ei svært bra bok; stilsikker og effektiv, velkomponert og veldig spennande.

Opcop-serien består av fire bøker, og det er altså på høg tid at norske lesarar og lyttarar får tilgang til dei. Eg håpar at det ikkje går altfor lang tid før bok to kjem på norsk. Eg har prøvd å lytta til 'Hela havet stormar' på svensk - den er tilgjengeleg på Storytel - men eg ga opp. Litt fordi det er ei komplisert handling, men mest fordi opplesaren les litt utydeleg for mine "norske øyre".

Dikt og slikt: Regnbueflagg

Diktet som blir presentert denne gongen er henta frå Facebooksida til Adam Schjølberg. 

Mai er her, med nokre ekstra fridagar og ein smak av sommar. Me markerer og feirar 8. mai og 17. mai, me ropar hurra og kjenner oss stolte av å vera norske. 

Men bak alt dette positive og fine er det noko skurrar, og eg føler at det blir verre år for år: Flaggdebatten. Ein debatt som dels går på om det skal vera lov å bruka andre nasjonsflagg i 17. mai-toget enn det norske, og dels på korleis - og om - pridemånaden juni skal markerast frå offentlege flaggstenger. I år har debatten rasa etter at KrF tidlegare i vår vedtok å forby skular å flagga med prideflagget. Ytringsklimaet har hardna til og eg vil tru at enkelte har blitt skremt vekk frå å delta i debatten. Adam Schjølberg er ein tydeleg samfunnsdebattant og TV-personlegdom og torer å fronta sitt syn. Det er bra.

Det hender ofte at Pride vert framstilt som ein farleg og radikal ideologi, noko eg faktisk ikkje kan forstå. Pride og regnbogeflagget fremjar faktisk verdiar som inkludering, mangfald, kjærleik og respekt. For meg er det difor innlysande at det skal vera plass til både det norske flagget og regnbogeflagget. 

Avslutningsvis vil eg sitera direktør i Utdanningsdirektoratet, Morten Rosenkvist, som skriv dette i ein kronikk i VG: 

"Å markere Pride og heise regnbueflagget kan ha stor betydning for barn og unges opplevelse av å høre til og bli akseptert.
Debatten om å forby regnbueflagget skaper usikkerhet om markeringen av Pride i skolen. Det kan bidra til å gjøre skolen til et mindre trygt sted for de som trenger det mest."

Regnbogearmbandet kan bestillast hos Amnesty.no

Oppsummering april og statistikk fyrste tertial 2025

Påbyrja i mars, fullført i april:
Anders de la Motte - Rustskogen (Avdelingen for tapte sjeler #3) - Svensk krim - Lånt papirbok biblioteket
Sara Strömberg - Skred (Vera Bergström #2) - Svensk krim - Lyd Storytel

Lese i april:
Bjørn-Henning Ødegaard og Fredrik Sjaastad Næss - 25 konspirasjoner å snakke om på dødsleiet - Norsk dokumentar - Lyd Storytel
Halvor Folgerø - Ferjefolket - Norsk dokumentar - Lånt ebok BookBites
Arne Dahl - Hviskeleken (Opcop #1) - Svensk krim - Kjøpt lydfil
Agnes Lovise Matre - Evig fred (Bengt Alvsaker #5) - Norsk krim - Lånt papirbok privat
Elly Griffiths - Jenta under jorden (Ruth Galloway #1) - Britisk krim - Lyd Storytel
Val McDermid - 1989 - (Allie Burns #2) - Skotsk krim - Lyd Storytel
Eva Fretheim - Dronningland (Vigdis Malmström #1) - Norsk krim - Lyd Storytel
Helen Fields - Perfekt stillhet (DI Callanach #4) - Skotsk krim - Lyd Storytel

Påbyrja i april, fullførast i mai:
Oddrun Midtbø - Harastølen. Heimen for dei utstøytte - Norsk dokumentar - Kjøpt papirbok
Sara Strömberg - Skinn (Vera Bergström #3) - Svensk krim - 2024 - Lånt papirbok biblioteket

7 lyd, 2 papir, 1 ebok
3 lånt, 6 abonnement, 1 kjøpt
8 krim, 2 dokumentar
4 norske, 3 svenske, 3 britiske
Nye forfattarar: Folgerø, Griffiths, Fretheim

Det fyrste ein kan legga merke til i oppsummeringa for april er at eg - mot normalt - las fleire bøker av kvinnelege enn mannlege forfattarar. Dernest ser ein at det vart mange lydbøker i april. Eg er jo veldig glad i dette formatet - sidan "lesinga" då kan kombinerast med andre aktivitetar.
Podcast-lytting fører eg ikkje statistikk over, men det er også noko eg brukar aktivt og jamnleg. Denne månaden har eg hatt stor glede av podcasten Strid frå Nasjonalbiblioteket. Podden anbefalast til historieinteresserte, spesielt for dei som likar å lesa og høyra om middelalderhistorie og borgarkrigstida.

Om eg skal plukka ut èi bok som månadens høgdepunkt vert det Rustskogen av Anders de la Motte. Eg har etter kvart lese mykje av denne forfattaren, og eg trur faktisk at dette er den aller beste. 'Avdelingen for tapte sjeler' er ein serie som blir betre og betre.
Det at ein bokserie utviklar seg positivt har eg nokre andre eksempel på her óg: Vera Bergström-serien, Bengt Alvsaker-serien og (særleg) DI Callanach-serien. 

Hviskeleken (Opcop-serien), Jenta under jorden (Ruth Galloway-serien) og Dronningland (Vigdis Malmström-serien) er alle fyrste bok i serie, og det gjenstår å sjå om det er same tendens i desse seriane. Eg er overtydd om at Arne Dahl kjem til å innfri forventningane mine når det gjeld Opcop, men er meir skeptisk til dei andre to. Eg skal likevel gi dei ein sjanse til. 

Månadens nedtur vart Dronningland. Dette er den type krimbok for folk som elles ikkje er så begeistra for krim - og dermed passar ho ikkje så godt for meg. Eg tykte det vart for mykje tankar og fabuleringar og for mykje snakk om bier. Altfor mange ord rett og slett - noko som øydela mykje av den spenninga det var lagt opp til. Bok 2 i serien er Fuglekongen som nyleg fekk Rivertonpris for 2024. Eg skal lesa den boka óg, men altså; eg er skeptisk. Det skal noko til at eg blir like begeistra som VG-anmeldaren. 

Det blir alltid mykje krim - men som eg har sagt før i fleire høve: Eg føler likevel ikkje at eg les spesielt einsidig og einsretta, for kriminalromanane eg les er så ulike, - både stilmessig, plottmessig og temamessig.

Tertialstatistikk 

Plutseleg har det gått 4 månader av 2025, - og eg blir stadig forundra (og nesten skremt) over kor utruleg kor fort tida går! Statistikken viser følgjande tal:

• 34 bøker, fordelt slik på sjanger:
  - 21 krim-, thriller- og spenningsromanar
  - 4 andre romanar, 1 1001-bok
  - 9 sakprosa
• 23 lydbøker, 6 ebøker, 5 papirbøker
• 14 lånt, 16 Storytel-abonnement, 3 kjøpt, 1 fått 
• 16 norske, 6 svenske, 6 britiske, 2 finske, 1 dansk, 1 fransk, 1 kanadisk, 1 australsk
  
• Terningkasta eg har gitt fordeler seg slik: 11 5'arar, 20 4'arar og 3 3'arar
  

Blogging og bokomtalar har det blitt lite av hittil i år - og eg kan ikkje lova at det blir noko særleg meir i neste tertial. Eg har byrja på nokre innlegg/omtalar, men så har skrivinga stoppa opp. Merkelege greier.