Kort om: Svart is-kvartetten av Yrsa Sigurðardóttir

Eg har lese mange bøker av denne forfattaren, både seriar og frittståande bøker - og ho skriv alltid bra og har gode gjennomtenkte plott. Men enkelte av bøkene hennar, dei som inneheld overnaturlege element og spøkeri og uavklarte hendingar - dei har eg problem med. 

No har eg lese dei to fyrste bøkene i Yrsa sin nye serie Svart is-kvartetten. Det skal altså komma fire bøker i denne serien (dei er alt utkomne på Island), men ho må gjerne komma med fleire - for her er forfattaren på det eg meiner er "rett spor". For meg er det nemleg viktig med ein rasjonell (om ikkje alltid realistisk) forklaring på krimgåter. Fyrst då får eg ei god leseoppleving. 

Lukk, lukk og lås 
Bonnier norsk forlag 2024

414 sider
Lånt lydbok BookBites / Lånt papirbok privat

Eg byrja lesinga av denne fyrste boka som lydbok, men det gjekk ikkje. Heldigvis hadde eg tilgang også til papirutgåva. Nina Voxholtt er kan hende ein bra skodespelar, men ho er verkeleg ikkje nokon bra opplesar av lydbøker. 

Nok om det - for dette er ei bra bok! Eg var skeptisk på førehand, fordi boka har fått så veldig ulike og sprikande omtalar. 

For meg vart det ei rystande, grøssande og mørk leseoppleving, akkurat slik som eg likar det. Sigurðardóttir veit kva ho skal spela på for å få til den riktige uhyggen hos lesaren, og eg tykkjer det er dyktig gjort.
Bakteppe: dårleg vêr, barsk natur, aude landskap, skummelt hus, mystiske lydar og spesielle familieforhold. Historia er fæl: mor, to barn og ein au pair vert funne drepne. Faren i familien er borte. Det ser med andre ord ut som ei opplagt sak, ei familietragedie. Men rettsmedisinar og etterforskarar finn relativt tidleg ut at så "enkelt" er det ikkje. 

Det heile vert fortalt frå to synsvinklar over to tidslinjer: Politimannen Týr i notid og au pairen Sóldís i tida før drapa finn stad. Det er Sóldís si historie som er mest urovekkande og ubehageleg å lesa - i og med at me veit (alt frå starten) at ho kjem til å bli drept.
Men sjølv om lesaren "veit korleis det går" er det veldig, veldig nervepirrande. 

Vokt dine hender
Bonnier norsk forlag 2025

398 sider
Lånt papirbok privat

I den andre boka er handlinga lagt til Vestmannaeyjar. Vêret er (naturlegvis) også dårleg i denne forteljinga, noko som gjer lokalsamfunnet avsondra og handlinga i boka nokså klaustrofobisk. Når eg går inn på Google maps (noko eg ofte gjer når eg les) ser eg at naturskildringane stemmer bra med verkelegheita. Men i Street view er det dagslys og det ser ut som det er sommar, medan det i boka er vinter, mørkt, glatt, snø og vind. 

Også i denne boka er det ulike perspektiv og to ulike tidsplan. Denne måten å fortelja historia på er effektiv og aukar både spenningsnivået og framdrifta. Ein må berre lesa vidare.

Forteljarstemmene tilhøyrer rettsmedisinar Iðunn og medisinstudenten Traustir. I starten er Traustir glad og forventningsfull fordi han skal treffa igjen gamle studiekameratar. Dei skal riktig nok i ei gravferd fyrst, men etterpå er det planen at dei skal mimra, festa og ha det kjekt saman nokre dagar. Men det blir ikkje noko kjekt gjensyn. Tvert om utviklar det seg til eit grusomt mareritt.

Dette er ei superspennande bok som ga meg både gåsehud og puls. Det flatar bittelitt ut på slutten, - det er naturleg sidan det er ganske mange trådar som skal nøstast opp i.

Vokt dine hender kan lesast som frittståande bok, men eg set pris på å lesa i rett rekkefølge slik at eg blir meir kjent med etterforskarane sine personlege liv og erfaringar. I den fyrste boka får me vita ein heil del om Týr sin bakgrunn, i den andre er Iðunn mest sentral, - og eg reknar med at det er Karó som blir i fokus i neste bok. 

Oppsummering mai 25

Påbyrja i april, fullført i mai:
Oddrun Midtbø - Harastølen. Heimen for dei utstøytte - Norsk dokumentar - Kjøpt papirbok
Sara Strömberg - Skinn (Vera Bergström #3) - Svensk krim - 2024 - Lånt papirbok biblioteket

Lese i mai:
Yrsa Sigurðardóttir - Lukk, lukk og lås (Svart is-kvartetten #1) - Islandsk krim - Lånt lydbok BookBites/ lånt papirbok
Atle Nielsen - Syv armer (Ole Bull #3) - Norsk krim - Lånt ebok BookBites
Eva Stensrud - Skyggeadvokaten - Norsk krim - Lyd Storytel
Helen Fields - Perfekt forbrytelse (DI Callanach #5) - Skotsk krim - Lyd Storytel
Helen Fields - Perfekt mord (DI Callanach #6) - Skotsk krim - Lyd Storytel
Anne Britt Harsem - Din vilje skje - Norsk dokumentar/ personleg beretning - Lyd Storytel
Yrsa Sigurðardóttir - Vokt dine hender (Svart is-kvartetten #2) - Islandsk krim - Lånt papirbok privat

Påbyrja i mai, fullførast i juni:
Erik Fosnes Hansen - Salme ved reisens slutt - Norsk roman - Lyd Storytel

4 lyd, 4 papir, 1 ebok
4 lånt, 4 abonnement, 1 kjøpt
7 krim, 2 dokumentar
4 norske, 2 britiske, 2 islandske, 1 svensk
Nye forfattarar: Midtbø, Stensrud

Eg har ein lesesmak som gjer at eg som regel les fleire bøker av mannlege enn kvinneleg forfattarar, men i april las eg for ein gongs skuld fleire bøker av kvinner enn menn. Og no i mai er heile 8 av 9 bøker av kvinner. Mot normalt altså, men det er faktisk tilfeldig. 

Eg las to av bøkene til Helen Fields sin perfekt-krimserie i mai. Dette er ein skikkeleg bra serie som kort sagt består av onde og utspekulerte seriemordarar, dyktige og interessante etterforskarar og særs finurlege plott. Å lesa/lytta til ein (nesten heil) bokserie nesten på rappen har absolutt noko for seg. Den 7. og nyaste er utkommen på norsk, men enno ikkje tilgjengeleg på Storytel, - så då får eg heller venta på den. 

Skikkeleg bra er også dei to fyrste i Svart is-serien. Yrsa Sigurðardóttir er innmari god til å laga grøssande, mørke og stemningsfulle historiar. I går vart eg ferdig med bok to Vokt dine hender, - og den forteljinga ga meg faktisk gåsehud og høg puls! Lukk, lukk og lås er óg ei sterk leseoppleving. Etterpå måtte eg ta fatt i ei lysare og lettare krimbok, og då passa det fint med Atle Nielsen si lettleste Syv armer. 

Skyggeadvokaten har fått ein del merksemd og høgst ulike omtalar, så den var eg spent på. Eg tykte det var ei bra bok egentleg. Så bra at eg kunne gitt ein prikk til på terningen om enkelte unødvendige skildringar var blitt kutta ut. Meir om det i ein framtidig samleomtale.
Eg las også ut den tredje (og så langt beste) boka i Sara Strömberg sin serie om journalisten Vera Bergström. 

Anne-Britt Harsem har gitt ut fleire sakprosabøker som omhandlar traumatiske barndomsopplevingar og vanskelege oppvekstvilkår. I mai las eg Din vilje skje som handlar om oppvekst med karismatisk kristendom. Rystande, men dessverre ikkje overraskande at ei slik oppvekst har ført til rus, sjølvskading og psykiske vanskar. I juni har eg tenkt å lesa (lytta til) ei anna bok av same forfattar; Jakten på en serieovergriper. Ikkje noko lystig lesing sjølvsagt, men sidan eg har lese ganske mykje om saka tidlegare vil eg også ha med meg boka til Harsem.

Månadens høgdepunkt må bli Harastølen - heimen for dei utstøytte. Eg er skikkeleg imponert over kva Oddrun Midtbø har fått til. Boka er interessant, grundig, pedagogisk og sakleg. Og svært gripande. For meg personleg er innhaldet i boka veldig nært. Eg bur i området og kjenner/kjende fleire som heldt til på denne institusjonen, både tilsette og pasientar/brukarar. Likevel er mykje av innhaldet nytt for meg.
No står bygga på Harastølen til nedfalls, men det finst planar om hotelldrift der, ein gong i framtida. Om hotellet blir ein realitet trur eg ikkje før eg ser det.
I tillegg er det ei veldig flott bok - ei praktbok, ei Coffee table book - som forfattaren ga ut på eige forlag. Boka om Harastølen vart Årets indiebok i kategorien sakprosa for vaksne i 2023. 

No ved månadsskiftet har eg starta gjenlesing av Salme ved reisens slutt av Erik Fosnes Hansen. Eg las boka fyrste gong på slutten av 90-talet i samband med at filmen Titanic var aktuell. Då slukte eg nemleg mange bøker som handla om forliset. Den gongen vart eg ikkje særleg begeistra for boka, for eg forventa nok meir action, og eg hugsar at eg irriterte meg voldsomt over at forfattaren skriv riksmål. No veit eg meir kva boka handlar om, og eg har forståing for at språket speglar den tida det vert fortalt om. Så eg reknar med at å lytta til boka no blir ei anna oppleving enn fyrste gong. Forfattaren les boka sjølv, og han har ei stemme som er god å lytta til.

Bokomtale: Hviskeleken av Arne Dahl

Cappelen Damm 2025
Speletid 13:34
Kjøpt lydfil

Omsider. Dette er ei bok eg har venta på lenge. I fleire år faktisk. Viskleken, den fyrste boka i Opcop-serien, kom nemleg ut på svensk alt i 2011 - men fyrst no i 2025 på norsk.

Er boka såleis utgått på dato? Egentleg ikkje. Men undervegs i lesinga av denne boka har det slått meg kor raskt kommunikasjons- og informasjonsteknologien har utvikla seg. Handlinga er lagt til 2008-09 då sosiale media ikkje var så utbreidd og digitale møte var "nesten magisk". 

Hviskeleken er både ein politikrimroman og ein politisk thriller, så det er ein fordel om lesaren er interessert i internasjonal politikk, internasjonal kriminalitet og globale økonomiske prosessar. Tittelen spelar på leiken hviskeleken der poenget er at ord/informasjon gjerne blir forvrengt i kvart ledd i kjeda. På engelsk heiter leiken Chinese whispers. 

Opcop er ei ny og hemmeleg operativ eining innan Europol, leia av Paul Hjelm. Med seg på hovudkontoret i Haag har han Arto Söderstedt og Jorge Chavez, og frå Sverige jobbar også Kerstin Holm og Sara Svenhagen for gruppa. Alle desse er folk som mange lesarar kjenner godt frå serien om A-gruppen, - og handlinga i Hviskeleken bygger på den serien, og ganske direkte på bok 10, Himmeløyet. Opcop sine medlemmar er frå ulike nasjonar og har ulike bakgrunner. I denne fyrste boka framstår "dei nye" som litt vage, men eg reknar med at dei blir tydelegare i neste bok.

Handling:
I samband med eit G20-møte i London døyr ein ung kinesar i ei merkeleg ulukke. Rett før han somnar inn kviskrar han nokre ord i øyra til Arto Söderstedt. Kort tid etter vert ei amerikansk kvinne funne myrda i den same byen. Inni (!) liket ligg ei melding adressert til Opcop-gruppa. Men gruppa er hemmeleg, kven har lekka informasjon?
På meir heimlege trakter, i Nacka, er ein i ferd med å finna ut av ein samanheng mellom barnepornografi, utpressing og mafiaverksemd.
Ein heilt annan tråd består av epostar skrive av ein person som kallar seg Ariadne. Her vert det hinta om ei forferdeleg hending som snart skal finna stad. Andre stikkord for handlinga er finanskrisa, 11. september og internasjonal organisert kriminalitet.
Og alt heng saman med alt, på ulike finurlege måtar. 

Det er mange handlingstrådar og mange karakterar å halda styr på, og alt dette krev ein viss konsentrasjon av lesaren/lyttaren. Lydboka er veldig bra opplesen av Jan Martin Johnsen, den same som er opplesar av serien om A-gruppen. Han les så tydeleg og så behageleg at det går heilt fint å følgja med på handlinga.

Som i dei fleste andre bøkene til Arne Dahl er også denne krydra med mytologi-, musikk- og litteraturreferansar. Hviskeleken er ei svært bra bok; stilsikker og effektiv, velkomponert og veldig spennande.

Opcop-serien består av fire bøker, og det er altså på høg tid at norske lesarar og lyttarar får tilgang til dei. Eg håpar at det ikkje går altfor lang tid før bok to kjem på norsk. Eg har prøvd å lytta til 'Hela havet stormar' på svensk - den er tilgjengeleg på Storytel - men eg ga opp. Litt fordi det er ei komplisert handling, men mest fordi opplesaren les litt utydeleg for mine "norske øyre".

Dikt og slikt: Regnbueflagg

Diktet som blir presentert denne gongen er henta frå Facebooksida til Adam Schjølberg. 

Mai er her, med nokre ekstra fridagar og ein smak av sommar. Me markerer og feirar 8. mai og 17. mai, me ropar hurra og kjenner oss stolte av å vera norske. 

Men bak alt dette positive og fine er det noko skurrar, og eg føler at det blir verre år for år: Flaggdebatten. Ein debatt som dels går på om det skal vera lov å bruka andre nasjonsflagg i 17. mai-toget enn det norske, og dels på korleis - og om - pridemånaden juni skal markerast frå offentlege flaggstenger. I år har debatten rasa etter at KrF tidlegare i vår vedtok å forby skular å flagga med prideflagget. Ytringsklimaet har hardna til og eg vil tru at enkelte har blitt skremt vekk frå å delta i debatten. Adam Schjølberg er ein tydeleg samfunnsdebattant og TV-personlegdom og torer å fronta sitt syn. Det er bra.

Det hender ofte at Pride vert framstilt som ein farleg og radikal ideologi, noko eg faktisk ikkje kan forstå. Pride og regnbogeflagget fremjar faktisk verdiar som inkludering, mangfald, kjærleik og respekt. For meg er det difor innlysande at det skal vera plass til både det norske flagget og regnbogeflagget. 

Avslutningsvis vil eg sitera direktør i Utdanningsdirektoratet, Morten Rosenkvist, som skriv dette i ein kronikk i VG: 

"Å markere Pride og heise regnbueflagget kan ha stor betydning for barn og unges opplevelse av å høre til og bli akseptert.
Debatten om å forby regnbueflagget skaper usikkerhet om markeringen av Pride i skolen. Det kan bidra til å gjøre skolen til et mindre trygt sted for de som trenger det mest."

Regnbogearmbandet kan bestillast hos Amnesty.no

Oppsummering april og statistikk fyrste tertial 2025

Påbyrja i mars, fullført i april:
Anders de la Motte - Rustskogen (Avdelingen for tapte sjeler #3) - Svensk krim - Lånt papirbok biblioteket
Sara Strömberg - Skred (Vera Bergström #2) - Svensk krim - Lyd Storytel

Lese i april:
Bjørn-Henning Ødegaard og Fredrik Sjaastad Næss - 25 konspirasjoner å snakke om på dødsleiet - Norsk dokumentar - Lyd Storytel
Halvor Folgerø - Ferjefolket - Norsk dokumentar - Lånt ebok BookBites
Arne Dahl - Hviskeleken (Opcop #1) - Svensk krim - Kjøpt lydfil
Agnes Lovise Matre - Evig fred (Bengt Alvsaker #5) - Norsk krim - Lånt papirbok privat
Elly Griffiths - Jenta under jorden (Ruth Galloway #1) - Britisk krim - Lyd Storytel
Val McDermid - 1989 - (Allie Burns #2) - Skotsk krim - Lyd Storytel
Eva Fretheim - Dronningland (Vigdis Malmström #1) - Norsk krim - Lyd Storytel
Helen Fields - Perfekt stillhet (DI Callanach #4) - Skotsk krim - Lyd Storytel

Påbyrja i april, fullførast i mai:
Oddrun Midtbø - Harastølen. Heimen for dei utstøytte - Norsk dokumentar - Kjøpt papirbok
Sara Strömberg - Skinn (Vera Bergström #3) - Svensk krim - 2024 - Lånt papirbok biblioteket

7 lyd, 2 papir, 1 ebok
3 lånt, 6 abonnement, 1 kjøpt
8 krim, 2 dokumentar
4 norske, 3 svenske, 3 britiske
Nye forfattarar: Folgerø, Griffiths, Fretheim

Det fyrste ein kan legga merke til i oppsummeringa for april er at eg - mot normalt - las fleire bøker av kvinnelege enn mannlege forfattarar. Dernest ser ein at det vart mange lydbøker i april. Eg er jo veldig glad i dette formatet - sidan "lesinga" då kan kombinerast med andre aktivitetar.
Podcast-lytting fører eg ikkje statistikk over, men det er også noko eg brukar aktivt og jamnleg. Denne månaden har eg hatt stor glede av podcasten Strid frå Nasjonalbiblioteket. Podden anbefalast til historieinteresserte, spesielt for dei som likar å lesa og høyra om middelalderhistorie og borgarkrigstida.

Om eg skal plukka ut èi bok som månadens høgdepunkt vert det Rustskogen av Anders de la Motte. Eg har etter kvart lese mykje av denne forfattaren, og eg trur faktisk at dette er den aller beste. 'Avdelingen for tapte sjeler' er ein serie som blir betre og betre.
Det at ein bokserie utviklar seg positivt har eg nokre andre eksempel på her óg: Vera Bergström-serien, Bengt Alvsaker-serien og (særleg) DI Callanach-serien. 

Hviskeleken (Opcop-serien), Jenta under jorden (Ruth Galloway-serien) og Dronningland (Vigdis Malmström-serien) er alle fyrste bok i serie, og det gjenstår å sjå om det er same tendens i desse seriane. Eg er overtydd om at Arne Dahl kjem til å innfri forventningane mine når det gjeld Opcop, men er meir skeptisk til dei andre to. Eg skal likevel gi dei ein sjanse til. 

Månadens nedtur vart Dronningland. Dette er den type krimbok for folk som elles ikkje er så begeistra for krim - og dermed passar ho ikkje så godt for meg. Eg tykte det vart for mykje tankar og fabuleringar og for mykje snakk om bier. Altfor mange ord rett og slett - noko som øydela mykje av den spenninga det var lagt opp til. Bok 2 i serien er Fuglekongen som nyleg fekk Rivertonpris for 2024. Eg skal lesa den boka óg, men altså; eg er skeptisk. Det skal noko til at eg blir like begeistra som VG-anmeldaren. 

Det blir alltid mykje krim - men som eg har sagt før i fleire høve: Eg føler likevel ikkje at eg les spesielt einsidig og einsretta, for kriminalromanane eg les er så ulike, - både stilmessig, plottmessig og temamessig.

Tertialstatistikk 

Plutseleg har det gått 4 månader av 2025, - og eg blir stadig forundra (og nesten skremt) over kor utruleg kor fort tida går! Statistikken viser følgjande tal:

• 34 bøker, fordelt slik på sjanger:
  - 21 krim-, thriller- og spenningsromanar
  - 4 andre romanar, 1 1001-bok
  - 9 sakprosa
• 23 lydbøker, 6 ebøker, 5 papirbøker
• 14 lånt, 16 Storytel-abonnement, 3 kjøpt, 1 fått 
• 16 norske, 6 svenske, 6 britiske, 2 finske, 1 dansk, 1 fransk, 1 kanadisk, 1 australsk
  
• Terningkasta eg har gitt fordeler seg slik: 11 5'arar, 20 4'arar og 3 3'arar
  

Blogging og bokomtalar har det blitt lite av hittil i år - og eg kan ikkje lova at det blir noko særleg meir i neste tertial. Eg har byrja på nokre innlegg/omtalar, men så har skrivinga stoppa opp. Merkelege greier.

Oppsummering mars 25

Påbyrja i februar, fullført i mars:
Bernard Minier - Et øye i natten (Martin Servaz #8) - Fransk krim - Lånt papirbok privat
Maria Fallström - Grevgatan (Grova brott #1) - Svensk krim - Lånt lydbok BookBites

Lese i mars:
Jørn Lier Horst - Tørt land (William Wisting #18) - Norsk krim - Lånt lydbok BookBites
Max Seeck - Djevelpakten (Jessica Niemi #3) - Finsk krim - Kjøpt lydfil
Thomas Bagger - Kaoskoden (Task Force 14 #4) - Dansk krim - Lånt ebok BookBites
Bjørn-Henning Ødegaard og Fredrik Sjaastad Næss - 25 konspirasjoner å snakke om i lunsjen - Norsk dokumentar - Lyd Storytel
Bjørn-Henning Ødegaard og Fredrik Sjaastad Næss - 25 konspirasjoner å snakke om hos svigers - Norsk dokumentar - Lyd Storytel
Jo Nesbø - Minnesota - Norsk krim - Lånt lydbok BookBites

Påbyrja i mars, fullførast i april:
Anders de la Motte - Rustskogen (Avdelingen for tapte sjeler #3) - Svensk krim - Lånt papirbok biblioteket
Sara Strömberg - Skred (Vera Bergström #2) - Svensk krim - Lyd Storytel

6 lyd, 1 ebok, 1 papir
5 lånt, 2 abonnement, 1 kjøpt
6 krim, 2 sak
4 norske, 1 svensk, 1 dansk, 1 finsk, 1 fransk
Nye forfattarar: Fallström, Ødegaard, Sjaastad Næss

Som i januar og februar vart det 8 bøker i mars, så det er visst blitt normalen for meg. Tre av bøkene er av årets krim og eg ga alle tre terningkast 5. Bra start på krimåret, med andre ord - og det betyr at både Nesbø, Minier og Bagger "leverte".

Bjørn-Henning Ødegaard og Fredrik Sjaastad Næss er "nye" for meg som forfattarar, men er egentleg "gamle kjende" då eg har lytta til Konspirasjonspodden i fleire år. 25 konspirasjoner å snakke om i lunsjen/ hos svigers er tildels gjenhøyr med tidlegare episodar av denne podcasten. "Infotainment på sitt beste" ifølge forlaget, og det er eg enig i. Samstundes er det skremmande at såpass mange trur på slike teoriar - og at slikt tankegods har fått eit oppsving dei siste åra, sannsynlegvis grunna (algoritmane i) sosiale media.
Ødegaard og Sjaastad Næss skildrar "fakta" i kvar konspirasjonsteori, drøftar "bevis" - og konkludrer (stort sett) med at teorien er berre tull.

Enkelte konspirasjonsteoriar er berre latterlege; t.d. at jorda er flat og at månelandinga ikkje fann stad. Det same kan seiast om dei velkjende vandrehistoriane Elvis lever og Paul er død. Andre er mystiske og gåtefulle og ingen veit egentleg kva som hende, t.d. hendinga i Dyatlov-passet og flyet som forsvann i 2014.
Og så har me dei politiske, dei farlege og dei antisemittiske konspirasjonsteoriane. Vaksinemotstand, Qanon, Eurabia, chemtrails, Holocaust-fornekting, Illuminati og New world order er stikkord i denne samanhengen. 

I overgangen til påskemånaden april les eg (sjølvsagt) krim, men eg har også eit par sakprosabøker på vent som eg ser fram til: Oddrun Midtbø si bok om Harastølen og Halvor Folgerø si bok om ferjetrafikken på Vestlandet.

Vinter- og vårlesing

Det har hopa seg opp med "uomtalte bøker". Igjen. 
Nytt samleinnlegg følgjer. Alle del av serie og alle i krimsjangeren, men ulike i stil, omfang og innhald.

Eg startar med ein ny og knallbra dansk krim..

Kaoskoden av Thomas Bagger

Vigmostad Bjørke 2025
511 sider
Lånt ebok BookBites

Den fjerde boka i Task Force 14-serien er heilt i min smak. I hovudrollene finn me to fascinerande og komplekse personar, spesialagentane David Flugt og Lucas Stage. I tillegg møter me fleire andre interessante karakterar, det er masse action, stadig ny informasjon og skremmande aktuell tematikk. 

Boka er omfangsrik, men likevel forholdsvis rask å lesa - fordi det heile tida kjem inn nye og overraskande moment. Stikkord for handlinga er konspirasjonsteoriar, kunstig intelligens, cyberkriminalitet, politisk ekstremisme og (frykt for) terrorisme.

Historia blir fortalt vekselvis frå David og Lucas sitt perspektiv, dei jobbar med kvar si sak som viser seg å henga saman. Lesaren veit, heilt frå fyrste bok, at sjølv om dei to på eit vis er kollegaer, er dei også bitre motstandarar. Lucas ber med seg eit mørke som kan gjera han farleg.

Det er framleis ein heil del lause trådar i denne serien, og epilogen hintar om kva som kan bli tema i neste bok.

Kaoskoden er ein intens, velkomponert sidevendar av ein spenningsroman.
Terningkast 5+.

..og held fram med eit like ferskt fransk innslag.

Et øye i natten av Bernard Minier

Aschehoug 2025
430 sider
Lånt papirbok privat

I del 8 i serien om Martin Servaz leikar forfattaren seg med skrekkfilmsjangeren. Det er tydeleg at han har stor kunnskap om - og interesse i - denne filmsjangeren. Det har ikkje denne lesar, men eg hadde likevel glede av boka. 
Kulissane er skumle, stemninga mørk, vêret dårleg, drapa groteske og etterforskinga er både tradisjonell og alternativ.

Persongalleriet er stort, men likevel oversiktleg. Ein del fargerike og sære folk, både blant etterforskarar, gjerningspersonar og bipersonar.

Boka har fleire overraskingar undervegs, mellom dei ein sørgeleg twist omlag halvveges - som slo meg litt ut. Derifrå og ut er det fantastisk spennande. Særleg truverdig og realistisk er det ikkje, men det vart ei fascinerande leseoppleving.

Hovudhistoria blir greit oppklart, og avslutningsvis kjem ein cliffhanger av det slaget som gjer at ein nesten ikkje klarar å venta på neste bok.

Eg gir eit lite fråtrekk for alle skrekkfilmreferansane - som eg ikkje forsto.
Terningkast 5-. 

Så over til ein velskriven finsk krim.

Djevelpakten av Max Seeck

Aschehoug 2023
Speletid 12:29
Kjøpt lydfil (Mammutsal)

Del tre i Jessica Niemi-serien, der Jessica sjølv har ei heller tilbaketrekt rolle. Tittelen gjorde at eg forventa at djeveldyrking og satanisme kunne vera ein del av handlinga, men der tok eg (heldigvis) feil. Det er meir jordnært enn som så. 
Her handlar det om hevn; eit vanleg motiv i krimromansamanheng, men her er det ytterst raffinert og utspekulert. Etterforskarane får verkeleg noko å bryna seg på. 

Boka har god framdrift og høgt tempo, eit oversiktleg persongalleri og fleire overraskingar.
Terningkast 5.

Nestemann er australsk.

Dragemannen av Garry Disher

Aschehoug 2021
Speletid 7:57
Kjøpt lydfil (Mammutsal)

Svært lovande start på Peninsula-serien. Omgivelsane er eksotiske: det er jul, midtsommar og steikande heitt på halvøya utanfor Melbourne, Australia. Elles er det ein heller tradisjonell krim slik me kjenner det, med høg grad av realisme i høve etterforskingsarbeid.
Eg likte umiddelbart hovudkarakteren Hal Challis, elles sleit eg litt med å halda styr på dei mange ulike karakterane. Det er ofte eit problem når ein les lydbok. 

Konklusjon: Ein fin introduksjon til ein ny serie som eg gjerne følgjer opp i framtida. 
Terningkast 4.

På tide å snu nasen i retning norden - og til ein svenske som er sådär.

Grevgatan av Maria Fallström

Lind & Co 2023
Speletid 7:39
Lånt lydbok BookBites

Ei bok av den typen som Anita kallar "knekkebrødkrim". Det vil sei ei bok av den lettfordøyelege og lettgløymde typen - og som av og til er det rette lesestoffet om ein skal slappa av. 

Dette er fyrste del i serien "Enhet for grova brott". Veldig bra opplesar av lydboka, elles ga ikkje boka noko særleg inntrykk. Ein får liksom kjensla av at ein har lese det før. 

Terningkast 3.

Til slutt - heim igjen til gamlelandet og tre norske innslag

Plutselig var det ingen drømmer igjen av Lars Helle

Liv forlag 2024
364 sider
Lånt ebok BookBites

Del 4 i Kurt Stille-serien. Eg har lese berre ei av dei foregåande, men det er ikkje vanskeleg å komma inn i forteljinga. 

Protagonisten er ein krimforfattar som vert oppfordra til å sjå nærare på ei uoppklart kald sak. Det set sjølvsagt i gang uro, bekymringar og spekulasjonar for familie og andre som var involverte den gongen.
Dette er ei bok i kategorien bygdekrim, der hemmelegheiter og ondskap ulmar under overflata. Boka er godt oppbygd med eit gjennomarbeida plott, i ei fortid- og ei notidsforteljing, der biletet blir gradvis klårane for lesaren. Løysinga er truverdig, og ikkje altfor usannsynleg. 

Terningkast 4+.

Fritt vilt av Agnes Lovise Matre

Gyldendal 2024
358 sider
Lånt ebok BookBites

Meir bygdekrim, denne gongen med handling frå Hardanger. I den fjerde boka i Bengt Alvsaker-serien tek forfattaren føre seg fleire aktuelle tema. Sjølve krimgåta handlar om ei drukningsulukke som kanskje ikkje er ei ulukke og ei ung jente som er sakna. Etterforsking og leiteaksjon blir ytterlegare komplisert av at vêret er ekstremt dårleg. Vidare handlar det om ungdommar som lever liv foreldra ikkje har kontroll over. Dei er gjerne tøffe utanpå, men egentleg veldig sårbare og dermed lette å manipulera.

Fritt vilt er ei grei krimbok der det blir sett fokus på alvorlege problemstillingar. Så veldig spennande blir det vel kanskje ikkje, men Matre har ein god penn, karakterane framstår som ekte og handlinga er truverdig.

Terningkast 4+.

Tørt land av Jørn Lier Horst

Bonnier norsk forlag 2024
Speletid 7:40
Lånt lydbok BookBites

Styrken til Lier Horst er at det alltid er truverdig og realistisk når det gjeld teknisk og taktisk etterforsking. Så også i den nyleg Riverton-nominerte Tørt land, som er nummer 18 i serien om William Wisting. 
Eg har ikkje lese alle bøkene i serien. Interessa for Wisting forsvann gradvis etter den 7.-8. boka, for eg tykte forfattaren etter kvart berre gjentok seg sjølv. Det var liksom så forutsigbart, traust og uengasjerande. 

Men eg må innrømma at Tørt land er ei bra bok. Her klarar faktisk WW (eller Lier Horst då) å overraska meg.

Terningkast 4.

Dikt og slikt: Det er langt mellom venner

Kolbein Falkeid (1933 - 2021) fekk sagt mykje med få ord i dette diktet; eit enkelt dikt med enkle språklege bilete.

Det er langt mellom venner

Det er langt mellom venner.
Mellom venner står mange bekjentskaper
og mye snakk.

Venner ligger som små lysende stuer
langt borte i fjellmørket.
Du kan ikke ta feil av dem.

                                         
   Frå samlinga Opp- og utbrudd (1978)

Kort om: Ung manns ferd mot natt av Håkan Nesser

Gyldendal 2025
315 sider
Lånt ebok BookBites

Bok nummer åtte i Barbarotti-serien er her! For oss som er fans av forfattar Nesser og førstebetjent Barbarotti er det ei gledeleg hending - og dessutan perfekt timing med tanke på påskekrimsesongen. 

Ung manns ferd mot natt er ikkje den beste boka i denne serien, men Håkan Nesser skriv alltid godt. Det er enkelte kjenneteikn som går att i spenningsromanane hans; sakte tempo, mange samtalar, underfundig humor, filosofiske betraktningar og presise miljøskildringar. Samt kompliserte kriminalgåter, ofte med fleire overraskingar undervegs. 

Mellom det sympatiske sambuar- og etterforskarparet Gunnar Barbarotti og Eva Backman er det ei koseleg og avslappa stemning, - ei stemning i skarp kontrast til dei grove valdshandlingane dei etterforskar. 

Me befinn oss i den fiktive byen Kymlinge, der ein gymlærar er blitt funnen skoten og drepen i heimen. Avhøyr av bekjente og kollegaer avslører at den drepne ikkje var særleg godt likt, men kven kan ha hatt motiv for å ta livet av han? Etterforskinga står meir eller mindre i stampe - og det skjer eit nytt mord. Same våpen, også denne gongen utan spor og utan noko klårt motiv, og dei to ofra har tilsynelatande ingen felles referansar.

Men lesaren veit. Ganske tidleg vert det avslørt kven som står bak ugjerningane, utan at det egentleg går ut over engasjement og spenning. Sjølv om tittelen på boka seier ganske presist kva det handlar om. Gjerningspersonen sine tankar og handlingar vert skildra på ein glimrande måte. Her får ein innsikt i korleis ein smart og empatisk tenåring er blitt øydelagt av omsorgssvikt, mobbing og utanforskap. 

Ein må ikkje lesa bøkene i serien kronologisk. Ung manns ferd mot natt står seg fint åleine. 

Eg fekk visse assosiasjonar til 'Kim Novak badet aldri i Genesaretsjøen' medan eg las denne boka. Det skuldast fyrst og fremst at forfattaren skildrar så bra korleis tenåringsgutar tenkjer og handlar, og dernest det faktum at hovudpersonen i den boka har same fornamn som gjerningspersonen i denne boka.

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 

Håkan Nesser har hatt stor suksess etter at han debuterte som forfattar i 1988. Han har skrive 48 bøker selde i omlag 20 mill. eks over heile verda. Eg har gjort ei oppteljing og funne ut at eg har lese 36 av bøkene hans. Han er, og kjem alltid til å bli, ein favoritt hos meg - uansett. 

Det er likevel både overraskande og trist at Nesser i desse dagar er i nyhendebiletet fordi han er dømd til fengselsstraff grunna grov skattekriminalitet. Har han handla bevisst? Hatt dårlege økonomiske rådgjevarar? Sjølv hevdar han si uskuld, men dommen på 18 månader er no stadfesta. 

I samband med det tenkjer eg at Nesser bør bruka tida framover til lesa seg opp om svenske skattereglar og til å gjera research til ei framtidig Barbarotti-bok.

Oppsummering februar 25

Påbyrja i januar, fullført i februar:
Tore Renberg - Lorden - Norsk roman - Lånt papirbok privat

Lese i februar:
Håvard Haftor Arntzen - Åsted. På innsiden av Kripos - Norsk dokumentar - Lyd Storytel
Erik Fosnes Hansen - Tyskland på 200 sider - Norsk dokumentar - Lyd Storytel
Ketil Raknes - Hvit makt. USAs rasistiske historie - Norsk dokumentar - Lånt ebok BookBites
Atle Nielsen - Hallo! - Norsk dokumentar/humor - Lyd Storytel
Helen Fields - Perfekt død (DI Callanach #3) - Skotsk krim - Lyd Storytel
Håkan Nesser - Ung manns ferd mot natt (Gunnar Barbarotti #9) - Svensk krim - Lånt ebok BookBites
Garry Disher - Dragemannen (Peninsula #1) - Australsk krim - Kjøpt lydfil

Påbyrja i februar, fullførast i mars:
Bernard Minier - Et øye i natten (Martin Servaz #8) - Fransk krim - Lånt papirbok privat
Maria Fallström - Grevgatan (Grova brott #1) - Svensk krim - Lånt lydbok BookBites

5 lyd, 2 ebøker, 1 papir
3 lånt, 4 abonnement, 1 kjøpt
3 krim, 1 annan roman, 4 sakprosa
5 norske, 1 svensk, 1 britisk (skotsk), 1 australsk
Nye forfattarar: Arntzen, Raknes, Disher

Det vart like mange fullførte bøker i februar som i januar, trass i at denne månaden var kortare. Det må eg sei meg nøgd med. 

Eg pleier å lika Tore Renberg sine bøker veldig godt, men med Lorden vart det nedtur. Det vart aldri nokon "kjemi", det vart for mykje galskap, og slutten var rett og slett dårleg. Eg fullførte boka, og kan lika både skildringar og skrivestil, men eg fekk ikkje historia til å henga saman og konklusjonen min vart ein 3'ar.

Også Atle Nielsen si humoristiske bok om telefonen si historie, Hallo!, får terningkast 3. Det er ei heilt grei bok der me som har levd ei stund finn mange gjenkjennelege og nostalgiske element, men det blir liksom litt tynt.

Dei tre andre sakprosabøkene er veldig bra. Eg vil spesielt trekka fram Hvit makt - USAs rasistiske historie. Elles var Åsted - på innsiden av Kripos interessant lesing, sidan eg les mykje krim. Forfattaren er kriminalteknikar og åstedsgranskar og har jobba med fleire store kriminalsaker her i landet.

Eg har lese dei fleste bøkene i 200 sider-serien, og Erik Fosnes Hansen sitt bidrag Tyskland på 200 sider er blant dei beste. Litt oppramsande til tider (det blir gjerne slik når store mengder fakta skal inn på få sider), men samstundes velskrive, underhaldande og lærerikt. Fosnes Hansen har dessutan ei svært behageleg opplesarstemme. 

Når det gjeld dei tre fullførte krimromanane, må eg visa til ein eventuell framtidig samleomtale.