Bokomtale: Sjakk under vulkanen av Håkan Nesser

Gyldendal 2022
380 sider
Lånt ebok BookBites

Dersom du forventar neglebitande spenning og masse action vil du nok bli skuffa over denne boka. For her er det ærleg talt lite spenning. Framdrifta er heller ikkje allverden. Likevel likte eg boka veldig godt - og det må nesten forklarast - og forsvarast?

Vel - det denne boka eventuelt "manglar" vert oppvege av andre kvalitetar: elegante formuleringar, fine refleksjonar, underfundig humor, sære karakterar, overraskande vendingar og eit heilt spesielt skråblikk på samfunnet. Samt ein hovudperson med særpreg: Gunnar Barbarotti er ein snill, sympatisk og filosofisk mann. Nysgjerrig, men også likegyldig. Skarp, men også naiv. Vittig, men også melankolsk. Han har opplevd ting både privat og profesjonellt som gjer at han ser menneske, hendingar og samanhengar på andre måtar enn det andre gjer. Dessutan snakkar han rett som det er med Vårherre.

Håkan Nesser er ein av yndlingsforfattarane mine og det er sjeldan at han skuffar meg. Eg vart veldig glad då eg såg at det skulle komma ei ny bok i Barbarotti-serien - og då det viste seg at eboka var tilgjengeleg på BookBites vart eg nesten overlukkeleg. 

Innleiingsvis er boka ganske rar og ein smule forvirrande. Me møter ein forfattar som startar på ein kortroman som tilsynelatande har ei handling nær opptil den nemnde forfattaren sitt liv. På eit forfattararrangement får han eit spørsmål frå publikum som han oppfattar som skremmande - og så, plutseleg ein dag, er forfattaren sporlaust forsvunnen. Kan manuset hans sei noko om kva som har hendt? Det blir det Barbarotti og medarbeidarane hans si oppgåve å finna ut av. 
Og snart forsvinn det ein annan forfattar, på ein annan kant av landet.. 

Handlinga er lagt til 2019-2020, og etterforskinga vert etter kvart prega av - og komplisert av - koronapandemien og tilhøyrande tiltak. At enkelte er ekstra einsame i det nedstengte samfunnet har ulike konsekvensar. Også Barbarotti, som har stor familie/bonusfamilie, føler seg einsam. Sambuar og kollega Eva Backman er nemleg koronafast på den andre sida av kloden. 

Sjakk under vulkanen er ei koseleg og underhaldande bok. Ikkje den beste frå Nesser og heller ikkje den beste i serien, men likevel svært leseverdig. Den noko uforståelege tittelen blir forklart i boka, og får meg til å tenkja på den fyrste boka i serien, som også har ein merkeleg tittel: Menneske uten hund. Som erfaren Håkan Nesser-lesar oppdaga eg referansar til andre Nesser-bøker t.d. Borkmanns punkt og Det grovmaskede nettet. Eg tykkjer det er artig med slike ting.

Saka og etterforskinga står i stampe lenge, slik som kriminalsaker ofte gjer når det gjeld verkelege saker i den verkelege verda. Likevel opplever eg at Nesser held eit grep i lesaren si interesse. Det gjeld å "flyta med" i forfattaren si pludring og Barbarotti si grubling. Avslutninga/oppklaringa av mysteria med dei forsvunne forfattarane er litt brå, i alle fall med tanke på kor lang og langsam resten av boka er. Men forteljinga heng saman og ein får ein uventa ekstra tvist på slutten.

Konklusjonen er at Sjakk under vulkanen er ei veldig bra bok. Håkan Nesser held framleis koken og held stadig på sin eigen snirklete (men elegante) stil. Skrivestilen har liksom eit tempo som passar til hovudpersonen.
Og som alltid hos Nesser finn ein humor og ironi, men også djupt alvor. 

Eg anbefalar Barbarotti-serien så varmt eg kan. Kronologien er slik:

1. Menneske uten hund
2. En helt annen historie
3. Fortellingen om herr Roos
4. De ensomme
5. De sørgende
6. Den sorgfulle bussjåføren fra Alster
7. Sjakk under vulkanen
   I tillegg er Barbarotti ein bikarakter i De venstrehendtes forening.

Andre bloggmeiningar: Tine har også lest og likt boka

Oppsummering august 22

Påbyrja i juli, fullført i august:
Sigbjørn Mostue - Taus savanne - Norsk krim - Lånt papirbok biblioteket
Jon Krakauer - Inn i villmarken - Dokumentar/biografi - Lyd Storytel

Lest i august: 
Jan Mehlum - Ut av tiden - Norsk krim - Lånt lydbok BookBites
Mimir Kristjansson - Jon Michelet - en folkets helt - Norsk biografi - Lyd Storytel
Karin Fossum - Natteløperen - Norsk krim - Lånt papirbok privat
Sigmund Falch - Varme hender frå Løten - Norsk humor - Lånt ebok BookBites
Sigmund Falch - For mange tommeltotter - Norsk humor - Lånt lydbok BookBites
Levi Henriksen - Tolv ord fra Oskar Maier - Norsk biografisk roman - Lyd Storytel
Peter May - En stille død - Britisk krim - Lånt papirbok biblioteket
Lotta Luxenburg - Forsvunnet - Svensk krim - Lånt lydbok BookBites
Thomas Hylland Eriksen - Appenes planet - Norsk fakta/dokumentar - Lyd Storytel
Thor Gotaas - Norske utedoer - Norsk fakta/dokumentar - Lyd Storytel
Jan Eggum - Så langt har alt gått bra - Norsk sjølvbiografi - Lyd Storytel
David Baldacci - Sammensvergelsen - Amerikansk krim - Lyd Storytel

Påbyrja i august, fullførast i september:
Håkan Nesser - Sjakk under vulkanen - Svensk krim - Lånt ebok BookBites
Bjørn Bakken - Lang lang rekke - Norsk krim - Lånt lydbok BookBites

10 lyd, 3 papir, 1 ebok
7 lånt, 7 abonnement
6 krim, 3 biografiar, 1 biografisk roman, 2 humor, 2 fakta
10 norske, 2 amerikanske, 1 svensk, 1 britisk
12 menn, 2 kvinner
"Nye" forfattarar: Krakauer, Luxenburg, Eggum.

August vart bortimot "tidenes månad" med omsyn til tal leste bøker. Heile 14 stykk, men må leggja til at blant desse er det eit par veldig tynne/korte bøker. Litt ulike sjangrar, og som ein kan sjå av terningkasta vart det stort sett greie leseopplevingar. Lydbøker er det formatet eg nyttar mest for tida, og eg er ein meir aktiv og bevisst brukar av Storytel og BookBites no enn tidlegare.

Månadens høgdepunkt vart Mimir Kristijansson sin biografi om Jon Michelet. Det er ei svært velskriven og lettlest bok: Nærgåande, utan å vera dyneløftande - og grundig, utan å vera altfor detaljert. Dessutan: Nils Ole Oftebro er ein nærast perfekt opplesar av lydboka.

Prøvde meg på ein ny svensk krimforfattar, Lotta Luxenburg. 'Forsvunnet' er litt rotete, litt for ambasiøs, altfor lang. Her vart det dessutan fråtrekk for lydbokstemma. Men hovudpersonane er levande skildra og tematikken er hjerteskjerande, så det er heller ikkje ei dårleg bok. 

Eg likte godt 'En stille død' av Peter May, men landa likevel "berre" på terningkast 4. Eg forventa liksom noko meir frå forfattaren av 'Lewistrilogien'. Når ein har høge forventningar til ei bok vert lista lagt høgare, så det same gjeld egentleg også bøkene til Levi Henriksen, Jan Mehlum og Sigbjørn Mostue. Dei har alle levert betre ved tidlegare høve.

Elles har eg kobla av med to humorbøker frå Sigmund Falch, med fakta og ettertanke (og litt humor) frå Thomas Hylland Eriksen og med fakta og drittprat (og meir humor) frå Thor Gotaas. Og sanneleg har eg humra meg gjennom sjølvbiografien til Jan Eggum òg.
Det er viktig å fylla på med litt humor innimellom!

Norsk krim 2022 del 2

Tre av våre mest røynde krimforfattarar har nyleg gitt ut bøker. Tom Egeland kom med den 10. boka i Bjørn Beltø-serien, Jan Mehlum med den 20. boka i Svend Foyn-serien og Karin Fossum med bok 2 i den nye serien hennar om Eddie Feber.

Metusalem-prosjektet av Tom Egeland

Bonnier norsk forlag 2022

456 sider

Lånt papirbok privat

Arkeologen Beltø leiar eit utgravingsprosjekt der det vert gjort opptil fleire overraskande funn. Ikkje lenge etter vert ein av deltakarane i prosjektet drept - og ein heilt spesiell gjenstand forsvinn. Og så skjer eit nytt drap..
Dermed er me i gang med ei ganske så underhaldande og interessant forteljing. Eg har lest alle dei tidlegare bøkene i serien og er blitt veldig glad i antihelten Bjørn Beltø - sjølv om bøkene har variert, både i kvalitet og innhald.

I Metusalem-prosjektet handlar det om norrøne gudar, om bibelske mystiske kjempar og om oppdaginga av Vinland. Mellom mykje anna. Handlinga går føre seg rundt omkring i fleire land på kloden.
Boka kan karakteriserast som ei eventyrforteljing og eg likte godt det eg las - lenge - men etter mitt syn held det ikkje heilt til mål. Årsaka kan eg ikkje sei her fordi eg då røpar noko vesentleg av handlinga. Boka er også minst 100 sider for lang.

Eg likar at boka er krydra med tørr humor og sjølvironi og at sceneskifta og perspektiva er tydelege for lesaren. Eg er også imponert over all researchen forfattaren må ha gjort på førehand. For forbausande mykje av det som vert fortalt er historisk og vitenskapeleg korrekt. Eg kosa meg egentleg meir med etterordet/oppslagsverket på slutten enn sjølve boka.
Terningkast 4.

Ut av tiden av Jan Mehlum

Gyldendal 2022

Speletid 9:22

Lånt lydbok BookBites

Svend Foyn er ein annan serie-/antihelt som eg er blitt godt kjent med etter kvart. Den fyrste boka i serien (Gylne tider) kom ut i 1996, men Foyn er ikkje blitt stort eldre på desse åra. Slik er det i bokverda.
Advokat Foyn sine faste følgesvener Hulda (hunden, som heller ikkje er blitt så veldig gammal), Jaguaren (bilen) og Alice (tilogfrå-kjæresten) er sjølvsagt med. Men ein annan kjenning frå tidlegare bøker - overrettssakførar Salvesen - går ut av tida i denne boka. Det er Foyn sjølv som finn han, knivstukken og drept. (Dette skjer heilt i starten av boka, så det er ingen spoiler)

Det viser seg at Salvesen har hatt kontakt med folk frå fleire ytterleggåande miljø. Kan motiv for drapet finnast i desse ekstreme miljøa eller er det ein heilt annan forklaring?
Som alltid jobbar Foyn på sida av den offisielle etterforskinga og gjerne med alternative metodar, heilt på grensa av det som er lovleg. Forteljarstemma er sakleg, men også herleg sarkastisk når det passar slik. Andre kjenneteikn med denne boka (og serien) er samfunnsaktuelle tema og høg grad av realisme. 

Eg likte boka, men kunne nok ønskt meg meir driv og spenning.
Det er sjølvaste Nils Nordberg som er opplesar av lydboka. Han gjer jobben på ein strålande måte.
Terningkast 4+.

Natteløperen av Karin Fossum

Cappelen Damm 2022

186 sider

Lånt papirbok privat

Eg vart veldig paff då eg fekk boka i hende. Ho er så tynn! 
Men er det nokon som er i stand til å fortelja ei stor historie med få ord - så er det Karin Fossum.
Her finst ikkje fyllstoff, her er ikkje ein einaste overflødig setning eller replikk. Boka - ein psykologisk thriller meir enn ein krim - er altså truleg grundig gjennomarbeida.

Fossum har lagt bort Konrad Sejer og presenterte den nye etterforskaren sin, Eddie Feber, i forrige bok. Me vert litt betre kjend med han denne gongen. Han framstår som ein spesiell, sjarmerande og dyktig politimann, men framleis tykkjer eg at han er litt "vag". Eg vil tru at det kjem fleire bøker etter kvart slik at me får sjå ein meir tydeleg Feber, for å sei det slik. 

I Natteløperen er det forbrytaren lesaren får eit nærgåande bekjentskap med. Fossum er flink til å spela på kjensleregisteret til lesaren; vekselvis tykkjer ein veldig synd i denne personen og andre gonger kjenner ein meir på ubehag, skrekk og frykt. Og eg kan godt sitera meg sjølv frå ein tidlegare omtale: "Eg veit egentleg ikkje om nokon som skildrar skakkøyrde personar på ein så overbevisande måte som nettopp Fossum."

Eg klagar ofte på at bøker er for tjukke, for omstendelege og/eller langtekkelege. Det er absolutt ikkje tilfelle her. Denne er heller litt for kort. Handlinga er ikkje superspennande, men har ein nerve og noko foruroligande som ein kjenner på heile vegen. Og avslutninga? Den er trist, men i ettertid ser eg at historia faktisk ikkje kunne ha enda på ein annan måte.
Terningkast 5-.

Sommarlytting: Nordisk krim

Eg er skikkeleg bakpå når det gjeld bokomtalar for tida. Sjølv om eg er heilt klar på at eg ikkje har kapasitet/ork/vilje til å skriva om alle bøkene eg les, vil eg gjerne dela nokre tankar og synspunkt om enkelte av dei.  

Natriumklorid av Jussi Adler-Olsen

Aschehoug 2022

Speletid 14:30

Lånt lydbok BookBites

- Hyggeleg gjensyn med Carl, Rose, Assad og Gordon i Q-gjengen!
- Dette er bok 9 (av 10), og det nærmar seg ei oppklaring av den saka som har vore gjennomgåande og underliggjande gjennom heile serien: Kva skjedde egentleg den gongen då kollegaen/venen Hardy vart skoten og skada for livet?

- Serien bør difor lesast i kronologisk rekkefølge.
- Handlinga i denne boka er lagt til desember 2020 og pandemien er dermed eit naturleg bakgrunnsteppe.

- Natriumklorid betyr salt - og i boka vert salt brukt både som drapsmetode og som signatur for ein svært spesiell seriemordar.

- Forfattaren brukar verkemidlar og grep som held spenninga ved like gjennom heile boka. Han smører "tjukt på" som vanleg, men nettopp difor er boka underhaldande og engasjerande.

- Sidan eg har lest alle dei 8 tidlegare bøkene som lydbok, vart det sjølvsagt lyd denne gongen også. Stemma til Helge Winther-Larsen er heilt perfekt for denne serien.

- Terningkast 5.

Isbryter av Kristina Ohlsson

Gyldendal 2022

Speletid 14:15

Lånt lydbok BookBites

- Bok 2 i serien om brukthandlar August Strindberg. Som namnet tilseier er han litteraturinteressert - og han har eit uvanleg yrke for ein protagonist.
- Samarbeidet med (og forholdet til) politietterforskar Maria Martinsson er i ferd med å gå over i ein annan fase. Kvar på sin kant etterforskar dei ulike saker som (sjølvsagt) har ein viss samanheng.

- Dei beste partia i boka er historia om to barn utsett for omsorgssvikt.

- Veldig lettlest og med eit plott som er lett å følgja, men for dårleg framdrift og tempo. Fyrste halvdel av boka er ufatteleg treg. 

- Enkelte overraskingar undervegs, men stort sett forutsigbart. Dette, saman med tendens til overforklaringar, gjorde at leseopplevinga berre vart sådär. 

- Forfattaren kan betre enn det ho syner her. (Mios blues, Lotus blues)

- God opplesing av Bodil Vidnes Kopperud

- Terningkast 3.

Beinrester av Johan Theorin

Gyldendal 2022

Speletid 14:44

Lånt lydbok BookBites

- Ölandskvartetten vart ein kvintett! Og mykje tyder på det kjem fleire bøker.

- Var veldig spent på denne, for eg var så begeistra for dei tidlegare bøkene.

- Kjekt å møta gamle Gerlof igjen. Han hugsar godt og er rask i tankegangen, men er blitt dårleg til beins.

- Gode miljøskildringar, får fram det unike i landskapet.

- Fleire ulike tidsplan, fleire brotsverk som viser seg å ha ein viss samanheng. 

- Dramatisk avslutning - og Gerlof befinn seg sjølvsagt midt i dramatikken.

- Ganske langsam, utan å vera irriterande treg. 

- Boka er nesten like god som forventa.

- Lasse Kolsrud si litt slitne stemme passar bra til boka.

- Terningkast 4+.

Paradis City av Jens Lapidus

Cappelen Damm 2021

Speletid 11:39

Lydbok Storytel

- Enkeltståande bok, ikkje del av serie.

- Ein dystopisk thriller. Ikkje heilt ulikt tidlegare bøker frå Lapidus, men her dreg han det lenger. 

- Innhaldet er til ettertanke, historia er både interessant og skremmande.

- Meeen - ikkje så bra som Stockholm Noir-bøkene.

- Boka er mørk, plottet er komplekst og handlinga noko usannsynleg.

- Vart ingen innertiar for meg, då eg ikkje er så begeistra for sjangeren.

- Men opplesaren Bendik Østbye Johannessen er veldig flink, så dermed eit plussteikn etter terningkastet.

- Terningkast 4+.

Oppsummering juli 22

Påbyrja i juni, fullført i juli:
Jens Lapidus - Paradis City - Svensk krim - Lyd Storytel
Tom Egeland - Metusalem-prosjektet - Norsk krim - Lånt papirbok privat

Lest i juli:
Kristina Ohlsson - Isbryter - Svensk krim - Lånt lydbok BookBites
Harlan Coben - Gutten fra skogen - Amerikansk krim - Lyd Storytel
Jussi Adler-Olsen - Natriumklorid - Dansk krim - Lånt lydbok BookBites
Snorre Valen - Utøyakortet - Norsk sak/debatt - Lyd Storytel
Stian Bromark - Ingen fred å finne - Norsk sak/debatt - Lyd Storytel
Niklas Natt och Dag - 1795 - Svensk historisk krim - Lånt papirbok privat
Johan Theorin - Beinrester - Svensk krim - Lånt lydbok BookBites
Tonje Brenna - 22. juli og alle dagene etterpå - Norsk sak/debatt/biografisk - Lyd Storytel

Påbyrja i juli, fullførast i august:
Sigbjørn Mostue - Taus savanne - Norsk krim - Lånt papirbok biblioteket
Jon Krakauer - Inn i villmarken - Dokumentar/biografi - Lyd Storytel

8 lyd, 2 papir
5 lånt, 5 abonnement
6 krim, 1 historisk krim/roman, 3 sak/debatt/22. juli
4 norske, 4 svenske, 1 dansk, 1 amerikansk
8 menn, 2 kvinner

"Nye" forfattarar: Valen, Bromark, Brenna.

Halve månaden har eg hatt ferie og dermed høve til både lesing og ymse andre gjeremål og aktivitetar. Det vart ekstra mange lydbøker i juli. Lydbøker er liksom mi form for multitasking; å lesa/lytta medan eg gjer andre ting. 

Månaden kan oppsummerast kort med at eg hadde fleire bra leseopplevingar frå fleire bra forfattarar. Aller best denne månaden vart den niande boka i Avdeling Q-serien og den avsluttande boka i Niklas Natt och Dag sin trilogi. 

22. juli var det 11 år sidan den verste terrorhandlinga som har ramma Noreg fann stad. I løpet av åra som har gått, har det komme ut mange bøker om tematikken, både sakprosabøker og romanar. Eg har lese (lytta til) tre av dei denne månaden. Alle dei tre forfattarane minner oss om at terroren var ei politisk handling og oppfordrar til å ta debatten. Det er eit faktum at terroristen sitt tankegods og vrangforestillingar framleis "lever". Konspirasjonsteoriane og hatet mot Arbeidarpartiet må snakkast om og takast på alvor. Aldri teie. Aldri gløyme.

Oppsummering juni 22

Påbyrja i mai, fullført i juni:
Tony Fischier - Mannen som forsvant - Svensk krim - Lånt lydbok BookBites
Douglas Stuart - Unge Mungo - Skotsk roman - Lånt ebok BookBites

Lest i juni:
Kadafi Zaman - Den norske drømmen - Norsk biografi - Lyd Storytel
Espen Rostrup Nakstad - Kode rød - Norsk dokumentar/biografi - Lyd Storytel
Ragnar Hovland - 400 mil frå Sogndalsfjøra - Norsk langnovelle/kortroman/humor - Lånt ebok BookBites
H. K. Fauskanger - Skarlagenssalen - Norsk historisk krim - Kjøpt papirbok (OTS)
Jane Casey - Brent - Britisk krim - Lyd Storytel

Påbyrja i juni, fullførast i juli:
Jens Lapidus - Paradis City - Svensk krim - Lyd Storytel
Tom Egeland - Metusalem-prosjektet - Norsk krim - Lånt papirbok privat

4 lyd, 1 papir, 2 ebøker
3 lånt, 3 abonnement, 1 kjøpt
2 krim, 1 historisk krim, 1 roman, 1 kortroman, 1 biografi, 1 dokumentar/biografi
4 norske, 2 britiske, 1 svensk
6 menn, 1 kvinne

"Nye" forfattarar: Fischier, Zaman, Nakstad, Casey.

Juni månad har vore kjempetravel med omsyn til både jobb og fritid, noko som avspeglar seg i månadsoppsummeringa. Få bøker lest og ingen innlegg her på bloggen. Slik vert det av og til. 

Månadens høgdepunkt vart nok ein gong Douglas Stuart. Unge Mungo er mørkare og meir valdeleg enn Shuggie Bain (vinnar av Booker Prize 2020), men utgangspunktet/bakteppet er den same i begge desse sosialrealistiske romanane: fattigdom, arbeidsløyse, alkoholmisbruk, omsorgssvikt, homofili. Unge Mungo skildrar ung vakker kjærleik, men også brutale overgrep. Boka er sterk lesnad; såpass sterk at eg måtte ta pausar undervegs. 

Ikkje akkurat høgdepunkt, men 400 mil frå Sogndalsfjøra vart i alle fall eit humrande "gjensyn" med Ragnar Hovland - ein forfattar eg ikkje har lest noko av på fleire år.

Ei anna ganske positiv leseoppleving var fyrste bok i Meave Kerrigan-serien; Brent av Jane Casey. Alltid kjekt å finna nye bra krimforfattarar og -seriar. Når eg skriv ganske betyr det at det er ein god del som kan pirkast på (som at boka er altfor lang), men gode miljøskildringar og ein interessant hovudperson gjer at eg sikkert kjem til å lesa meir av denne serien. 

Meirsmak ga også Mannen som forsvant, Tony Fischier si fyrste bok om politimannen Niklas Ragnvik. Innleiingsvis noko dårleg framdrift kanskje, men etter kvart får ein brukbar spenning og god underhaldning. 

Kadafi Zaman sin sjølvbiografi Den norske drømmen er også bra, men samanlikninga med Abid Raja si bok Min skyld var ikkje til å unngå - og då vart denne litt tam - og kanskje litt for politisk korrekt.

Månadens nedtur 1: Espen Rostrup Nakstad er ein mann eg har stor respekt for og tillit til. Måten han har stått fram i media gjennom pandemiperioden, pedagogisk og roleg, har vore veldig bra. Men boka hans Kode rød er berre sånn passe; oppramsande og overforklarande.

Månadens nedtur 2: Skarlagenssalen er ein velskriven og "tidsriktig" klassisk kriminalroman - men som er ufatteleg langsam og treg. Boka har samla støv i bokhylla mi i mange år, så eg er nøgd med at eg omsider har fått lest ho. No er i alle fall boka plassert i bokbyttehylla på jobben min. Det kan henda at nokon andre kan få meir glede av boka enn det eg fekk.

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

Sjølv om det ikkje vart så mange bøker i juni, syner halvårsstatistikken at eg ligg eg framfor skjema:

Statistikk etter fyrste halvår

• 55 bøker, fordelt slik på sjanger:
  - 30 krim-, thriller- og spenningsromanar
  - 8 andre romanar
  - 17 sakprosa
• 28 lydbøker, 14 papirbøker, 13 ebøker
• 31 lånt, 17 Storytel-abonnement, 7 kjøpt

Lesemål 2022

55/100 bøker totalt
12/10 mursteinar (over 500 sider)
4/10 biografiar
13/10 annan sakprosa
8/15 bokomtalar
17/20 nye forfattarar

To av måla er alt nådd - så eg var nok for "forsiktig" då eg sette opp årets lesemål.

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

Ynskjer alle ein god (lese)sommar!

Oppsummering mai 22

Påbyrja i april, fullført i mai:
Kjell Ola Dahl - Lazarus - Norsk krim - Lånt lydbok BookBites
Jens Henrik Jensen - Lupus - Dansk krim - Lånt papirbok privat

Lest i mai:
Unni Lindell - Ti kuer i Horten - Humor/barnesitat - Lånt lydbok BookBites
Kurt Aust - Rødt kort - Norsk krim - Lånt ebok BookBites
Douglas Stuart - Shuggie Bain - Britisk (skotsk) roman - Lyd Storytel
Are Sende Osen - Kongerekka - Norsk fakta/humor - Lånt ebok BookBites + lyd/podkast
Kim Faber og Janni Pedersen - Kveleren - Dansk krim - Lånt lydbok BookBites
Minette Walters - Endetid - Britisk historisk roman - Lånt papirbok privat
Petter Nyquist og Eivind Hofstad Evjemo - Petter uteligger, en fortelling fra gata - Norsk dokumentar/biografi - Lyd Storytel
Jørn Lier Horst - Sak 1569 - Norsk krim - Lyd Storytel

Påbyrja i mai, fullførast i juni:
Tony Fischier - Mannen som forsvant - Svensk krim - Lånt lydbok BookBites
Douglas Stuart - Unge Mungo - Skotsk roman - Lånt ebok BookBites

6 lyd, 2 papir, 2 ebøker
7 lånt, 3 abonnement
5 krim, 1 historisk roman, 1 annan roman, 1 humor, 1 humor/fakta, 1 dokumentar/biografi
6 norske, 2 danske, 2 britiske
8 menn, 3 kvinner
"Nye" forfattarar: Stuart, Osen, Nyquist, Evjemo

Fleire bra leseopplevingar i mai, men det er ikkje tvil om kva som vart månadens høgdepunkt; nemleg Shuggie Bain. Eg trur eg aldri kjem til å gløyma Shuggie! Boka gjorde sterkt inntrykk og eg vurderte terningkast 6, men landa på ein sterk 5'ar. I skrivande stund er eg i gang med ein ny roman av Douglas Stuart; Unge Mungo.

Månadens nedtur er like soleklar. Endetid av Minette Walters er ikkje direkte dårleg, men sto ikkje til forventningane - og er ufatteleg treg. Walters, mest kjent som krimforfattar ('Døden i ishuset', 'Olive tok en øks', 'Kjerringbissel') er tilbake etter ein lang skrivepause med ein heilt annan sjanger; historisk roman. Men eg tykkjer altså ikkje at det er heilt vellukka. Skal du lesa om tida då England vart råka av Svartedauden vil eg heller anbefala I all evighet av Ken Follett. 

Som ein kan sjå har eg også gitt boka til Petter "uteligger" Nyquist terningkast 5. Ikkje fordi det er noko strålande litterært verk, men fordi tema ruspolitikk og rusreform er så viktig. I boka får ein fleire eksempel på at å straffa rusmisbrukarar ikkje virkar. Tvert imot. Eg ser på boka som eit innlegg i kampen for ein meir human narkotikapolitikk.

Norsk krim 2022 del 1

Då har eg lest tre av årets norske utgjevingar innan krimsjangeren. Alle tre er bra bøker - "heilt grei krim" - men ingen av dei vart innertiar for meg. Dette har sjølvsagt samanheng med dei forventningane eg hadde på førehand. Eg meiner at både Dahl, Aust og Brekke har levert betre tidlegare.

Lazarus av Kjell Ola Dahl

Aschehoug 2022

Speletid 9:09

Lånt lydbok BookBites

Handlinga er lagt til 2. verdenskrig og utgangspunkt for historia er det same som i Kureren - det norske eksilmiljøet i Stockholm. Lazarus er ein velskriven agent-thriller og historisk spenningsroman. Det er tydeleg at forfattaren har gjort grundig research og at han er oppriktig interessert i tematikken og i denne historiske perioden. Han skildrar korleis folk i eksil og i motstandsrørsla levde i uvisse - at dei knapt kunne stola på nokon.

Ein norsk flyktning får i oppdrag å finna ut av ei sak der ein kurer på veg til Noreg med illegale aviser og dokument til Heimefronten vart drept. Er det ein utru tenar som har avslørt noko til fienden? Eller er det nokon i Heimefronten som har gjennomført ei likvidering? Kva er i tilfelle årsaka til det?

Boka byr på ytre og indre dramatikk, levande tidsbilete og gode miljøskildringar. Språket er stødig og virkar å vera "tidsriktig". Boka er interessant og stemningsfull, men forteljarstilen er så langsam at det er lett å mista taket i handlingstrådane.

Terningkast 4+.

Rødt kort av Kurt Aust

Aschehoug 2022

536 sider

Lånt ebok BookBites

Dette er ei bok eg verkeleg såg fram til. Eg tykkjer nemleg at Kurt Aust er ein framifrå forfattar av både historisk krim og notidskrim. Som i Dødt løp har forfattaren henta inspirasjon frå sportsverda. Men medan Dødt løp handla om sykkelsport, handlar Rødt kort om fotball. Ein treng ikkje vera fotballekspert for å skjønna/lika boka, men er ein fotballinteressert er boka ekstra interessant og underhaldande.

Hovudperson og den mest sentrale forteljarstemma tilhøyrer den norske fotballproffen Zac Utheim. Han har tidlegare spelt for fleire klubbar i Europa og har hatt ei heilt grei karriere. Men landslagsspelar er han ikkje, av litt spesielle årsaker som kjem fram etter kvart. 

At Utheim melder overgang frå italiensk Serie A og storklubben Roma til britisk Championship (nest øverste divisjon) og den vesle (fiktive) fotballklubben Exeter United vert sett på som oppsiktsvekkande. Men Utheim har sine grunnar til å skifta beite; han skal ikkje berre spela fotball i Exeter, han har også eit anna oppdrag. I tillegg har han ein heilt personleg grunn.

Exeter United slit økonomisk etter pandemien, som mange andre småklubbar i Europa. Vidare slit dei med utru medarbeidarar, kravstore supporterar, kritiske journalistar og dårlege sportslege resultat. Det foregår både sportsvasking og kampfiksing, utpressing og drap. For å "redda" klubben er det enkelte som er villige til å gå over lik. 

Eg likte boka, men ho er dessverre tidvis noko langsam og prega av gjentakingar. Ei oppstramming kunne ha heva leseopplevinga. No landa eg på terningkast 4+.

Formørkelsen og dens lys av Jørgen Brekke

Gyldendal 2022

290 sider

Lånt ebok BookBites

Poetisk tittel på denne boka tykkjer du kanskje? Ikkje så rart - tittelen er henta frå ei diktsamling av Stein Mehren; Corona - Formørkelsen og dens lys. Corona altså - eller korona som er meir normal skrivemåte - og vesentleg for handlinga i boka. Både koronapandemien, sidan handlinga er lagt til mars 2020, og dessutan at korona betyr "kransen" rundt sola som er synleg ved solformørkelsar. Ein av dei sentrale karakterane i boka er ein kunstnar som har formørkelse og lys som gjentakande motiv. 

True Crime-forfattar Helene Paus - som me vart kjende med i Nå er natten alt - er hovudperson. Ei kvinne påstår å ha opplevd ein brutal overfallsvaldtekt for mange år sidan. No er ho dødssjuk - og ho henvender seg til Helene fordi ho har bevis som peikar mot ein namngjeven person; ein verdenskjent filmregissør og biletkunstnar. Ein kollega av Helene jobbar med ei uoppklart forsvinningssak der same mann/namn har dukka opp. Som om ikkje det var nok kan han koblast til nokre overgreps- og drapssaker i USA. 

Dei mange spora kan tyda på at vedkommande er gjerningspersonen - men er det ikkje for opplagt? Kan det vera nokon andre som står bak? Nokon som rettar søkelys på denne mannen for å flytta fokus? Og: Korleis få kontakt med mannen som har busett seg på ei øy langt ute i havgapet - medan pandemi og nedstenging gradvis lammar samfunnet?

Handlinga går føre seg på fleire tidsplan og lesaren får vita kva som har hendt, sakte og gradvis. Boka er på berre 290 sider, men virkar lenger. Det er nemleg lenge ganske saktegåande - før det dreg seg til mot slutten. Eg likte boka ganske godt, men tykkjer nok at film- og kunstreferansane tek for stor plass. Eg er heller ikkje så begeistra for (over)forklaringane me får heilt til sist. 

Terningkast 4.

Vårlesing: Nordisk krim

På tide med eit nytt samleinnlegg og ei ny rundreise i krimverda, også denne gong i form av korte omtalar/vurderingar.

Eitt norsk, eitt dansk, to svenske og to finske innslag.

Ulven av Samuel Bjørk

Cappelen Damm 2021

477 sider

Lånt papirbok biblioteket

 - Femte bok i Munch/Krüger-serien, men "bok null" i serien i og med at handlinga går føre seg før Det henger en engel alene i skogen.
 - Samandrag av handlinga: To unge gutar vert funne drepne på eit jorde utanfor Oslo. Mellom dei ligg ein daud rev. Åtte år tidlegare vart to gutar funne drepne på tilsvarande måte utanfor Uddevalla i Sverige. Saka frå den gongen vart ikkje oppklart - og alle ser at det må finnast ein samanheng.
 - Saka er så og seia utan spor og nyutnemnde leiar av spesialeininga Holger Munch treng hjelp. Hjelpa finn han på Politihøgskulen der studenten Mia Krüger går.
 - Ikkje så veldig realistisk at ein så ung politihøgskulestudent bidreg til dei grader i ei pågåande drapssak, men Mia Krüger er ein kul karakter med interessante eigenskapar og med ein spesiell bakgrunn.
 - Litt treg start, meir engasjerande etter kvart. Svært spennande avslutning. Kunne med fordel vore strammare redigert.
 - Ulven var nominert til Rivertonprisen for 2021 - og denne er etter mi meining betre enn vinnaren.
 - Terningkast 5-.

Kveleren av Kim Faber og Janni Pedersen

Aschehoug 2022

Speletid 10:08

Lånt lydbok BookBites

 - Bok nummer 3 i Martin Juncker-serien, ein serie som vert betre og betre for kvar bok.

 - Handlingssamandrag: Martin Juncker og kollegaen Signe Kristiansen jobbar med kvar si brutale drapssak. Det viser seg at sakene heng saman, på ein overraskande måte. Etter kvart ser etterforskarane at det truleg er snakk om seriedrap, men spora er få og vage.
 - Samstundes har både Martin og Signe utfordringar privat, noko som gir handlinga ekstra nerve og spenning.

 - Varierande tempo, stigande spenning, mørk humor.
 - Godt plott, godt språk, godt oppbygd, gode personskildringar. 
 - Avslutninga vert noko forutsigbar. Det er (over)tydeleg at det vert lagt opp til denne type klimaks.

 - Terningkast 5-.

En helt vanlig familie av Mattias Edvardsson

Gyldendal 2018

446 sider

Lånt papirbok privat

 - Fiffig spenningsroman frå ein (for meg) ny forfattar.

 - Handlinga er lagt til Lund der me møter den vanlege familien som består av far Adam som er prest, mor Ulrika som er jurist og deira dotter Stella på 19. Ein dag får foreldra beskjed om at Stella er anklaga for mord og sett i varetekt. Dei er overtydde om at det er ei misforståing. Men kva har verkeleg hendt?

 - Lesaren får historia frå tre ulike perspektiv og forteljarstemmer; fyrst far, deretter dotter og til sist mor. Gjennom tilbakeblikk får lesaren gradvis eit tydelegare bilete av familien og det som har hendt.

 - Karakterane framstår som menneskelege og ganske truverdige/vanlege. 

 - Elegant komponert og veldig bra reint språkleg. 
 - Meir psykologisk thriller enn krim og meir interessant enn spennande. 
 - Terningkast 4.

Hvil i fred av Sofie Sarenbrant

Cappelen Damm 2021

Speletid 8:56

Lånt lydbok BookBites

 - Fyrste bok i Emma Sköld-serien. Bøkene i serien har komme ut ukronologisk på norsk. Kvifor det? Fordi denne fyrste er såpass svak?

 - Forfattaren er ny for meg, og fyrsteinntrykket mitt av forfattar og hovudperson er sådär.

 - Ein etterforskar sitt privatliv og familierelasjonar er ofte interessant i ei kriminalforteljing, men her er det for mykje av det.

 - Dessutan mislikar eg overforklaringar og gjentakingar, som det òg finst ein god del av.

 - Boka er lettlest, fortlest og fortgløymt.
 - Opplesar Anne Ryg les for seint etter min smak. Godt tempoet kan justerast inne i BookBites-appen.

 - Konklusjon: Ei middelmådig leseoppleving til terningkast 3-. 

Jenta under isen av Max Seeck

Aschehoug 2021

Speletid 13:49

Lånt lydbok BookBites

 - Andre bok om Jessica Niemi, etter den (lenge) lovande Heksejakt.
 - Eg saknar verkeleg forteljarstemma til sjefen, estaren Erne Mikson, som me møtte i fyrste bok. Det er tydeleg at også Jessica og kollegaene hennar også saknar han. Den nye leiaren er heller usympatisk og kynisk.

 - Handlar litt for mykje om Jessica sine private forhold og traumatiske fortid, sjølv om eg ser at dette er ein ekstra spenningsfaktor. 
 - Handling elles rundt tematikken influensarar, media og teknologi.

 - Fleire overraskingar undervegs, stigande spenning, fantasifullt plott.

 - Betre avslutning enn forrige bok.
 - Godt opplest av Duc Mai The.

 - Terningkast 4+.

Mannen som døde av Antti Tuomainen

Cappelen Damm 2019

Speletid 7:46

Lyd Storytel

 - Enno ein ny forfattar - og her vart eg sanneleg overraska.

 - Trass i at hovudpersonen er dødssjuk er dette ei underhaldande bok eg har humra godt av. 
- Mørk humor, artige forviklingar, fargerike karakterar, absurde hendingar og overraskande vendingar. Samt litt alvor, til ettertanke.
 - Kan samanliknast med bøker som 'Hundreåringen som klatret ut av vinduet og forsvant' (Jonas Jonasson) og 'Den elskelige giftblandersken' (Arto Paasiliina).

 - Ingen tradisjonell krim altså, meir ein krimfarse eller thrillerkomedie.
 - Til tider litt tregt og langsamt, men humoren, skråblikka og ironien er til stades heile vegen.
 - Trond Teigen si stemme passar godt til handling og forteljarstemme.
 - Terningkast 4+.

Serieomtale: Oxen av Jens Henrik Jensen (1 - 4)

Eg trudde, av ein eller annan grunn, (kanskje eg har drøymt det?) at Lupus var siste og avsluttande del i serien om Oxen. Vel - der tok eg feil. I fjor kom bok 5, Gladiator, ut på dansk - og no kan ein sjå på danske nettsider at det nyleg har komme ei 6. bok, med tittelen Noctis. 

Her kjem uansett eit samleinnlegg om dei fire fyrste bøkene i serien. Kronologien er slik: 

1. Hengte hunder
2. Mørke menn
3. Frosne flammer
4. Lupus

Eg er nøgd med at me som er fans av Oxen kan sjå fram til fleire eventyr frå den kanten. Dette er ein svært underhaldande og interessant krimserie. Til tider barsk og dyster, og dessutan med ironiske skråblikk på samfunnsinstitusjonar.

Dei tre fyrste bøkene heng nokså tett saman, så dei bør absolutt lesast i rekkefølge. I Lupus er tematikken og omgjevnadene annleis og ein kan dermed starta rett på den om ein ikkje har lest dei tre fyrste. Men som alltid i seriar; det er ein fordel å lesa kronologisk for å bli kjent med hovudpersonar og utvikling. 

Hovudperson er altså Oxen. Niels Oxen. Krigsveteran med PTSD-diagnose. Tidlegare medlem av Jægerkorpset og Danmarks høgast dekorerte soldat. Han er i 40-åra, er skilt og har ein son. 

I dei fire bøkene møter me utruleg mange andre karakterar. Desse to er dei mest sentrale:
Margrethe Franck, tilsett ved Politiets Efterretningstjeneste, PET. Ambisiøs, dyktig, uortodoks. Amputert fot etter ei dramatisk hending då ho var fersk politibetjent. I 30-åra, punkete utsjånad. 

Axel Mossman, PET-sjef og dermed Margrethe Franck sin sjef og Niels Oxen sin oppdragsgjevar. Han er skarp, smart, i 60-års-alderen og med britiske anar. Høgt respektert, men har også fiendar. 

Noko av det som er mest interessant i bøkene er dynamikken og samarbeidet Franck - Oxen - Mossman. Spesielt dei to fyrstnemnde sidan dei begge, kvar på sin måte, ber på så mykje "bagasje". Mossman har ei meir tilbaketrekt rolle, og det er lenge uklart kva som er agendaen hans og korleis han styrer saker og folk.

Hengte hunder

Aschehoug 2018

443 sider

Niels Oxen er i dårleg forfatning når me møter han fyrste gong; sterkt prega av sosial angst, dårleg samvit og gjentakande mareritt. Han er i ferd med å trekka seg heilt tilbake frå samfunnet og slår leir i Rold skov saman med hunden sin, Mr White.
Ein dag finn Oxen tilfeldigvis ein hengd hund og ein livlaus person. Offeret viser seg å vera ein så mektig mann at etterretningstenesta vert kobla inn i saka. Oxen vert fyrst mistenkt for ugjerninga, men saka utviklar seg og han vert delvis mot sin vilje involvert i etterforskinga. Samarbeidet med Margrethe Franck startar ikkje spesielt bra, men saman og kvar for seg finn dei ut mykje. Men så dukkar det opp fleire døde menn og fleire hengde hundar..

Etter kvart vert persongalleriet ganske omfattande, trådane vert mange og konspirasjonane vidløftige. Etterforskinga peikar mot ein spesiell organisasjon; Danehof; eit mafialiknande nettverk med forgreiningar inn i den øvste makteliten i samfunnet. 

Trass i sidetalet er boka både fortlest, lettlest og underhaldande. Terningkast 4+.

Mørke menn

Aschehoug 2018

580 sider

Handlinga tek til umiddelbart etter fyrste bok og tematikken er den same. Oxen som jaktar - og som blir jakta på. Motstandarane er mektige og ressurssterke og Oxen veit for mykje. Han har teke ny identitet og held seg i skjul, også for Franck og Mossman. Likevel er han ikkje trygg.  

Boka inneheld masse action og dramatikk og Oxen kjem opp i mange farlege situasjonar. Cliffhangeren på slutten er av det uuthaldelege slaget, så sørg for å ha Frosne flammer klar når du er ferdig med Mørke menn!

Boka er svært omfangsrik, men det går i liten grad ut over spenning og framdrift. Terningkast 5-.

Frosne flammer

Aschehoug 2019

570 sider

Ingen - absolutt ingen - veit at Oxen framleis er i live etter den dramatiske avslutninga av Mørke menn. Men han er blitt teken hand om og lappa saman, på reine Jason Bourne-vis.
Etter ei tid må likevel Oxen venda tilbake til livet sitt. Han har blitt beskulda for eit drap han ikkje har begått og vil gjerne reinvaska seg. Dessutan slit han med samvita og den manglande kontakten med sonen Magnus. 

Også Margrethe Franck og Axel Mossman har fått ein annan arbeids- og livssituasjon. Eg røpar vel ikkje for mykje når eg avslører at dei to, saman med Oxen, etter kvart er klare for det endelege oppgjeret med (restane av) Danehof. 

Frosne flammer er innhaldsrik, detaljrik og perspektivrik. Til tider også såpass omstendeleg og langsam at det går ut over spenning, engasjement og intensitet. Terningkast 4+.

Lupus

Aschehoug 2020

523 sider

Som sagt innleiingsvis er det andre omgjevnader i bok 4. Men mønsteret og plottet er bygd på same lest som i dei tre fyrste bøkene; Oxen, Franck og Mossman som kjempar mot onde krefter og hemmelege organisasjonar. 

Organisasjonen denne gongen heiter Lupus og består av ei gruppe mektige menn og kvinner som er ute etter hevn og rettferd. Lupus kan også bety ulv, eit dyr som har ei spesiell rolle i boka.  

Elles kjem ein meir "under huda" på hovudpersonane i denne boka, og ein får meir kjennskap til Franck si fortid og Oxen sine plager. Han strevar spesielt med forholdet til sonen i og med at han har gått glipp av så mykje i oppveksten hans.

Lupus har, i større grad enn dei foregåande bøkene, ei sjølvstendig handling. Skrivestilen er som før grundig og langsam, men det fungerer betre i denne boka enn den forrige. Jensen er nok ein forfattar som, i tillegg til å laga ei spennande og underhaldande historie, har ein meir underliggjande bodskap. Mellom linjene finn ein både mørk humor og besk samfunnskritikk.
Terningkast 5.