Smakebit på søndag: Sommerfuglene i Armero

På bloggen Flukten fra virkeligheten finn du kvar veke smakebit-utfordringa Smakebit på søndag - der norske og svenske bokbloggarar møter kvarandre gjennom smakebitane dei gir frå bøkene dei les. Eg har ikkje delteke i utfordringa på månadsvis, mest fordi eg sjeldan brukar helgane til blogging - men i dag har eg halde meg i ro - og kan presentere ein verkeleg godbit; Sommerfuglene i Armero av Jon Magnus. Dette er eit eksempel på at ei sakprosabok kan gi ei vel så gripande og engasjerande leseoppleving som ei skjønnlitterær bok.

Forrige søndag høyrde eg Jon Magnus på radioen då han var gjest i NRK-programmet Brønsj. Magnus er forfattar og tidlegare mangeårig utanriksjournalist i VG. Han har reist i sine eigne "jobbfotspor" og resultatet av desse reisene er blitt til boka Sommerfuglene i Armero. I radio-programmet fortalde han m.a. den grusomme og vakre historia bak tittelen på boka.
Den handlar om den tragiske naturkatastrofen som fann stad i Colombia for temmeleg nøyaktig 30 år sidan, den 13. november 1985. Vulkanen Nevado del Ruiz fekk då eit utbrot som førte til eit leirskred som begravde byen Armero. 23.000 menneske omkom i katastrofen, mellom dei 13 år gamle Omaira Sanchez - jenta på omslagsbiletet av denne boka.
Høyr forfattaren fortelja om kva som skjedde i Armero og med Omaira.

Eg hadde ikkje høyrt om boka før eg høyrde dette radioprogrammet, men forfattaren la eg merke til fleire gonger då han var journalist - og biletet av den døyande Omaira gløymer eg aldri. Gleda var difor stor då eg oppdaga at boka var tilgjengeleg på eBokBib tidlegare denne veka.

Jon Magnus er ein erfaren, dyktig og kunnskapsrik mann som i denne boka deler mange dramatiske og interessante historiar med oss lesarar. Me får lesa om møte med berømte menneske og kvardagsmenneske, om tragediar, om historiar som til slutt fekk ein ende og om historiar som ikkje kunne avsluttast. Innimellom serverer han pussige anekdotar.
Som korrespondent reiste Jon Magnus verda rundt, - han var "reisande" i krigar, borgarkrigar og naturkatastrofar i mange år. Skjedde det noko dramatisk ein plass på kloden, kasta han seg på fyrste fly, oppsøkte folk og stader - og formidla det han opplevde for VG-lesarane. (Hadde han fortsatt vore yrkesaktiv hadde han no i dag opphalde seg i Paris, heilt sikkert..)

Over til smakebiten. I 1985 skjedde det enno ein ufatteleg naturkatastrofe; eit gedigent jordskjelv råka den gedigne byen Mexico City. Jon Magnus var på dette tidspunktet VG sin korrespondent i USA, og som den nyheitsjegeren han var, for han avgarde til den jordskjelvramma byen.
Han spring gjennom knuste gater fordi eit kraftig etterskjelv nettopp har funne stad - og han høyrer med eitt ei svak stemme:

"Hun hadde vakre hender og velstelte, røde negler, husker jeg. Men der, i lyset fra min lille lommelykt, var det vanskelig å se hva som var neglelakk og hva som var blod. Hun het Ana; etternavnet sitt klarte hun aldri å si før hun døde.
Hvor mange ganger har jeg ikke tenkt på henne i alle disse årene? Tenkt på hvem hun var, om hun var redd, om noen lette etter henne, om hun følte smerte. Eller om det lå flere der inne i ruinene. Barna hennes, kanskje?
Eller om jeg i det hele tatt var til noen hjelp der jeg satt mellom sammenraste bygninger midt på natten og snakket så rolig jeg kunne til en kvinne jeg ikke kjente, og som jeg ikke engang kunne se. For bare hånden og litt av armen stakk ut fra den knuste betongen.
....
Jeg vet egentlig ikke hvor lenge jeg satt der hos Ana. Det kan ha vært et kvarter, en time. Men det var hundrevis, kanskje tusenvis, av andre Ana'er under betongen i Mexico City den natten."

Er det ikkje vakkert? Og grusomt?

Jon Magnus hatt eit yrkesliv utanom det vanlege. Ved hjelp av nysgjerrigheit, gode kontaktar og breie kunnskapar vart han også ein særeigen journalist. Eg er glad for at han har delt nokre av historiane med oss lesarar i Sommerfuglene i Armero.