Norsk krim 2018 del 2

Lesing og gjennomgang av årets norske kriminalromanar held fram. No har eg ikkje som mål å lesa alle krimbøkene som vert utgitt i 2018; eg plukkar ut kun dei eg trur/veit eg vil lika. Men forventningane mine vert ikkje alltid innfridde.

Korset av Ingar Johnsrud

Lydbokforlaget 2018
Speletid 13:32, kjøpt lydfil

Ingar Johnsrud skriv på ein sjølvsikker måte og handterar dei mange trådane og det innfløkte plottet i denne boka med stødig hand. Det er imponerande godt gjort. Korset er tredje og avsluttande del av trilogien der politietterforskarane Fredrik Beier og Kafa Iqbal er hovudpersonar - og for ein avslutning!

Boka handlar om saker som har forgreiningar til nasjonal og internasjonal politikk, handel med narkotika og biologiske og andre våpen, om korrupsjon og ondskap, om hevn og svik, om konspirasjonar og terror. Både Fredrik og Kafa vert personleg involverte, på fleire plan. Dette er kanskje i overkant oppkonstruert og usannsynleg, men i ei bok av denne typen er det OK. Utover i boka finn etterforskarane stadig nye spor og villspor og ein får fleire spenningstoppar.

Johnsrud repeterer/oppsummerer tidlegare hendingar på ein forståeleg måte slik at Korset fint kan lesast som ein frittståande kriminalroman. Opplesar Ivar Nergaard toppar leseopplevinga - og eg konkluderer med eit terningkast 5. 

Søsteren av Kjell Ola Dahl

Gyldendal 2018
349 sider, lånt ebok eBokBib

I denne boka får ein gjensyn med etterforskarane Gunnarstranda og Frølich som mange kjenner frå tidlegare Dahl-bøker. Det er Frank Frølich som er hovudperson og forteljarstemme i Søsteren.

Sidan sist har Franken slutta i politiet og starta sitt eige etterforskingsfirma. Det går ganske dårleg - men så, ganske plutseleg, får han mange oppdrag frå fleire ulike oppdragsgivarar. Sakene og personane er ulike, men alle har ei viss tilknytning til kvarandre.

Kjell Ola Dahl er ein stødig forfattar og han konstruerer alltid truverdige og passe innfløkte plott. Søsteren kan ikkje måla seg med Rivertonvinnar Kureren, men det er ei heilt grei bok. Terningkast 4.

Alle kan drepe av Jørgen Brekke

Juritzen 2018
362 sider, lånt ebok eBokBib

Bok nummer seks i Singsaker-serien er slett ikkje dårleg, men etter mi meining er dette den svakaste i serien. Brekke og helten hans Odd Singsaker tok meg med storm med Nådens omkrets og eg har stort sett hatt positive leseopplevingar med dei påfølgjande bøkene. Brekke har ein frisk og original stil og ein frodig fantasi. Eg likar å bli skikkeleg overraska når eg les krim og det har eg ofte blitt av denne bokserien.

Singsaker og Felicia er i ammetåka denne gongen - noko boka også ber preg av, på ein måte. Det er noko langsamt og tamt over heile forteljinga. Dei to alternerande handlingstrådane - den eine i notid og den andre frå sommaren 1992 - gjer at det likevel er eit visst driv.

Den forrige Singsakerboka Avgrunnsblikk var veldig bra, så det er å håpa at Brekke no tek seg ein god pause i skrivinga og kjem tilbake med noko betre enn Alle kan drepe. Terningkast 3.

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

Les samleomtale av Heine Bakkeid, Ingebjørg Berg Holm og Frode Granhus sine bøker:
Norsk krim 2018 del 1

Bokomtale: Rød mann/Sort mann av Kim Leine

Cappelen Damm 2018
603 sider
Papirbok lånt privat

Omsider har Profetene i Evighetsfjorden fått ein oppfølgjar - og endeleg kan eg tildela årets fyrste terningkast 6. Rød mann/Sort mann er av den type bok som vert verande i kroppen og i tankane lenge etter avslutta lesing. Forteljinga er basert på verkelege hendingar og personar.

Handlinga er lagt til Grønland ca. 1730, dvs. omlag 60 år tidlegare enn Profetene; til den tida då den vidgjetne misjonæren og presten Hans Egede virka i landet. Dei mest sentrale karakterane og hovudmotstandarane i forteljinga er på den eine sida "sort mann" Egede og på den andre sida; "rød mann" åndemanaren Aappaluttoq. Misjoneringa hadde samanheng med koloniseringa; kong Frederik IV av Danmark-Norge sitt behov for gjera riket (og statskassa) større. I år 1728 vart eit skip sendt avgarde til Grønland, befolka med guvernør, lege, offiserar, prestar, handelsmenn, handverkarar og andre folk - mellom dei; ein heil gjeng med nyleg tvangsgifta fangar og prostituerte. Tanken var at desse para skulle busetja og formeira seg slik at det vart ein skikkeleg koloni. Slik skulle det ikkje gå; eit stort fleirtal av dei gjekk til grunne.

Grønland er vakkert, men barskt. Dei danske kolonistane i Godthåb er ikkje på nokon måte førebudde på utfordringane som ventar. Etter kort tid er det avmakt, umoral, råskap og dumskap som rår. Konsekvensane av fukt, kulde, einsidig kosthald, mykje alkohol, dårleg hygiene og elendige butilhøve er sjukdommar på både sinn og skinn. Døden kjem ofte som ein befriar for den sjuke og for dei nære. Nokre få skaffar seg kunnskapar og lærdom frå inuitane sitt levesett, noko som kunne visa seg å vera nyttig. Men sjølv ikkje tilegna lærdom kunne hindra at katastrofen - i form av ein kopper-epidemi - slo inn over dei.

Kim Leine legg ikkje fingrane mellom når han skildrar korleis leveforholda var. Her får ein vita mykje om kroppsvæsker, om stank og skitt, om overgrep og vald, om død og fordervelse. Det er så fælt at det er heilt på grensa til å bli komisk - men Leine dreg det aldri såå langt. Til det er det for mykje drama, for mykje alvor og for mykje sorg. Alt det ulekre og triste er ubehageleg å lesa om, men på ein tankevekkjande måte.

Eg ser på Rød mann/Sort mann og Profetene i Evighetsfjorden som eit oppgjer med og ein bitande kritikk av korleis danskane har handsama grønlendarar og inuitar gjennom tidene. Leine fortel at inuitane gjerne ville gjera handel med danskane og at dei ville gjerne høyra om Gud og Jesus og Abraham og Isak. Dei var fordomsfrie på den måten, men samstundes ville dei behalda sine gamle ånder og gudar. Etter Egede sitt syn var "dei ville" dømde til evig pine i helvete dersom dei ikkje avsto frå slike heidenske meiningar.

Hans Egede såg som si sentrale oppgåve å frelsa sjeler; å omvenda dei innfødde og ville frå heidenskap til kristendom. I tillegg hadde han ein draum om å finna etterkommarar av dei gamle norrøne busetjarane på Grønland. Leine framstiller Egede som velmeinande - men også som ein mann med eit strengt og fundamentalistisk livssyn. Han hadde Martin Luther som sitt store førebilete - med alt det innebar av kvinneforakt og negativt menneskesyn. Framande kulturar hadde han, som dei fleste andre i si samtid, heller ingen respekt for. Sjølv om han var lærd og utdanna framstår han som enkel. Det ingen tvil om at det er Aappaluttoq som er den kloke og framsynte av dei to motstandarane i denne historia.

Det skal her leggjast til at urbefolkningen også hadde enkelte gruvekkjande og forkastelege skikkar i sin kultur: Dei var ikkje berre snille og milde naturfolk som vart hersa med av dei nye danske styresmaktene. Kim Leine gir ein del eksempel på det i denne boka.

Kim Leine skriv med ein råskap, eit engasjement og ei innleving på ein måte som få andre forfattarar gjer. Skildringane av menneske og miljø er levande og nære. Trass i boka sitt omfang - 600 sider - vart eg aldri lei. Om noko skal pirkast på, er det at dei religiøse og filosofiske betraktningane vert litt langtekkelege enkelte gonger. Eg har også litt "problem" med Aappaluttoq som svevar overalt og dukkar opp både her og der, men eg tykkjer likevel ikkje at dette forteljargrepet forringar leseopplevinga mi.

Boka handlar om så mangt, på mange ulike plan. Om liv og død, om kjærleik og truskap, om offer og frelse, om religiøs fanatisme, om rasisme, om galskap og om menneska sine (manglande) evner til å tilpassa seg. Boka er svært folkerik og perspektivrik. Ein får vita korleis dei som befann seg på ulike stader og livssituasjonar såg på korleis tilværet var. Synsvinklane skifter ofte, også innan same kapittel og same side. Ein skal difor vera ganske vaken og konsentrert medan ein les.

Rød mann/Sort mann er ei lærerik, velfortalt, gripande, dyster og fengande historie - som stinkar. For meg vart det ei praktfull leseoppleving. Anbefalast på det sterkaste.

Andre bloggmeiningar: Ingen så langt, etter det eg kan sjå. Men google gjerne, så får du opp mange strålande anmeldelsar. Her er litteraturkritikar Marta Norheim sin omtale på nrk.no.

Kort om: Beindoktorens datter av Amy Tan

Pax 2003
302 sider
Lånt papirbok biblioteket

Mitt fyrste møte med denne amerikanske forfattaren vart positivt. Både Amy Tan og forteljarstemma i boka, Ruth Young, har kinesiske røter - og eg vil tru at mykje av handlinga er sjølvopplevd og/eller er basert på historiar som har blitt fortalt i forfattaren sin familie.

Beindoktorens datter handlar om mor/dotter-forhold og andre familieband, vanskelege generasjonstilhøve og kulturelle motsetningar. Boka er delt i tre. Fyrst vert ein kjent med Ruth og hennar travle og kompliserte liv i California, med jobb, mann, stebarn og ei mor som tek til å bli dement. I denne situasjonen går det opp for Ruth at det hastar å få tak i mora, LuLing, si livshistorie. Den må takast vare på før den mentale helsa hennar gjer det umuleg.

I del to vert me så ført tilbake til LuLing sin barndom og ungdom i Kina på 1910-, 1920- og 1930-talet. Dette førrevolusjonære kinesiske samfunnet vert skildra på ein nær, detaljert og fascinerande måte. Her får me møta tittelfiguren, Beindoktorens datter, og hennar harde lagnad. Ho var barnepassar for LuLing og vart kalla Dyrebare Tante.

Andre del er den absolutt beste delen av boka. Amy Tan fortel levande og gripande om tilværet i landsbyen Udødelige Hjerte, om Pekingmannen, om Lille Onkel og Store Onkel og mange andre slektningar, om orakelbein og dragebein - og om dystre familiehemmelegheiter. Gradvis vert alt dette avdekka for Ruth og for lesaren. I del tre er ein tilbake i notida og til LuLing og Ruth sine utfordringar vidare i livet.

Notidshistoria som handlar om Ruth Young og hennar liv er ikkje altfor fengande, men elles er boka lærerik og overraskande morosam. LuLing si beretning om Beindoktorens datter gir oss ei svært interessant og original historie frå eit framandarta miljø. Anbefalast!

Oppsummering juni og fyrste halvår 2018

Påbyrja i mai, fullført i juni:
Asbjørn Bakke - Erik Bye - Norsk biografi - Lånt ebok eBokBib
Frode Granhus - Forsvinningen - Norsk krim - Lånt lydbok eBokBib
Conn Iggulden - Stormfugl - Britisk historisk roman - Lånt ebok eBokBib

Lest i juni:
Trude Teige - Pasienten - Norsk krim - Lånt papirbok privat
Jonas Moström - Den du ikke ser - Svensk krim - Lydbok Storytel
Peter May - Lewisbrikkene - Britisk krim - Lånt papirbok biblioteket
Amy Tan - Beindoktorens datter - Amerikansk roman - Lånt papirbok biblioteket
Fred Vargas - Istider - Fransk krim - Lånt papirbok biblioteket

Påbyrja i juni, fullførast i juli:
Ingar Johnsrud - Korset - Norsk krim - Kjøpt lydfil
Kim Leine - Rød mann, sort mann - Dansk/norsk roman - Lånt papirbok privat
Kjell Ola Dahl - Søsteren - Norsk krim - Lånt ebok eBokBib

• 4 papir, 1 lyd, 3 ebøker
• 7 lånt, 1 abonnement
• 5 krim/spenning, 2 romanar, 1 biografi
• 3 norske, 2 britiske, 1 svensk, 1 amerikansk, 1 fransk
• 3 kvinner, 5 menn 
• "Nye" forfattarar: Bakke, Iggulden, Moström, Tan

Lesemål og 2018 så langt

Junilesing

48/100 bøker totalt: 12 ebøker, 15 lyd og 21 papir

3/8 mursteinar (over 600 s.)
3/25 norske utgitt 2018
5/12 utgitt før 2000
5/10 biografiar
1/15 annan sakprosa
2/6 frå bokhylla
17/40 bokomtalar
16/30 "nye" forfattarar
6/20 Storytel

Fyrste halvår 2018 er prega av at eg har gått tilbake til "gamle synder" når det gjeld lesing:
Krim, spenning, krim, thriller, krim, spenning..
Eg orkar liksom ikkje å lesa stort anna. Den einaste sakprosaboka eg har fullført hittil i år er Grensen - og eg har berre lest 5 "vanlege" romanar.

Av dei 48 fullførte bøkene er 10 av norske forfattarar.
Kjønnsfordelinga er like skeiv som den brukar å vera; 34 mannlege vs. 15 kvinnelege forfattarar.

Men elles har eg det fint -
og eg ynskjer alle blogglesarar ein riktig god sommar 😃

Sommarlesing - Ymse krim

Ei super britisk, ei grei norsk og ei svak svensk krimbok får kvar sin korte omtale her:

Lewisbrikkene av Peter May

Goliat 2018
315 sider, lånt papirbok biblioteket

Den tredje og avsluttande boka i Lewistrilogien vart - som forventa - ei ny god leseoppleving. Peter May er eit forfattarnamn å merka seg og bøkene Svarthuset, Lewismannen og Lewisbrikkene anbefalast. Dei bør lesast i rett rekkefølge.

Peter May er ein god formidlar av det unike kulturlandskapet og den interessante kulturhistoria ein finn på Hebridene. Omslaget på boka syner det megalittiske monumentet ved Callanish og boktittelen viser til dei berømte (og opprinneleg norske) sjakkbrikkene frå vikingtida; Lewisbrikkene. Desse brikkene/figurane spelar ei viss rolle i handlinga i boka.

Fin Macleod - no eks-politi - vert på ny blanda inn i ei sak som tek han tilbake i tid og til hendingar og venskap frå ungdommen. I likskap med dei foregåande bøkene handlar det (minst) like mykje om oppvekst og miljø som sjølve kriminalgåtene. Boka er gjennomført lågmælt og melankolsk og handlinga er tildels langsam - men slett ikkje utan driv og spenning. Det spesielle landskapet og det lunefulle veret er stemningsskapande verkemiddel som understrekar dramatikken i det som skjer. Språk, komposisjon, innleving og personskildringar er av ypparste kvalitet. Lewisbrikkene er ein flott avslutning av ein strålande trilogi. Terningkast 5.

Pasienten av Trude Teige

Aschehoug 2017
379 sider, lånt papirbok privat

Eit gjensyn med Kajsa Coren som me har møtt tidlegare i fleire bøker. Teige føl den same oppskrifta som før, men denne gongen er det heldigvis ikkje så overforklarande. Ho skriv lett og skildrar både menneske og miljø slik at ein ser føre seg det som skjer.

Tema er psykiatri i notid og fortid. Gjennom ulike perspektiv og tilbakeblikk får ein sjå uheldige verknader av medisinske eksperiment på psykiatriske pasientar. Skremmande, men også interessant lesing - og ein får visse assosiasjonar til filmen Gjøkeredet.

Pasienten er ein grei og velskriven kriminalroman til terningkast 4.

Den du ikke ser av Jonas Moström

Goliat 2016
Lydbok Storytel, speletid 9:39

Byrjar med ein fengande prolog, men resten av boka fengar ikkje på same måte, dessverre. Fyrste bok i serie - og det er tvilsamt om eg kjem til å lesa dei påfølgjande. Denne var usamanhengande, fortlest og fortgløymt - og svært lite original. Eg har lest mange bøker før med tilsvarande tema og motiv. Protagonisten, ein kvinneleg psykolog, fekk eg heller ikkje sans for.

Anbefalast ikkje, terningkast 3-.

Biolesesirkel: Asbjørn Bakke om Erik Bye

Aschehoug forlag 2017
524 sider
Lånt ebok eBokBib

Tema for junirunden av Moshonista sin biolesesirkel er "Med ordet i sin makt" - og eg valde å lesa Asbjørn Bakke sin kritikarroste biografi om Erik Bye (1926-2004). Journalisten, visesangaren, programledaren, forfatteren, reportaren og samfunnsrefsaren lot etter seg ei mengd flotte tekstar som i dag er kjende og kjære for mange. Tenk berre på Anna Lovinda, Blå salme, Vårherres klinkekule og Vår beste dag.

Boka har fått knallgode anmeldelsar og eg forventa såleis ei god leseoppleving. Eg ser at det egentleg er ein velskriven, balansert og gjennomarbeida biografi og at deler av innhaldet er interessant. Men - forventningane mine vart ikkje innfridde. Etter mi meining er boka for omfattande - sjølv for ein mann av Erik Bye sitt format. Somme vil meina at boka er grundig og ordentleg, - eg meiner ho er omstendeleg, kjedeleg og aaaltfor detaljert.

Min barndoms laurdagskveldar rundt 1970 var prega av familiehygge og Lørdagskveld med Erik Bye og Krutrøyk. Eit av våre store "felles TV-høgdepunkt" var den gongen Ken Curtis, sjølvaste Festus, var gjest hos Erik Bye. Dette fann stad då Noreg var samla i eitt rike framfor TV-skjermen; me berre hadde ein TV-kanal. Erik Bye sitt laurdagsprogram var hyggeleg - og han var god når han snakka med folk, både store og små, kjende og ukjende. Men eg hugsar at eg ikkje likte når Erik Bye sjølv greip mikrofonen og skulle syngja: Eg oppfatta han som brautande og dominerande. I ettertid ser eg at Bye tok "stor plass" fordi han hadde karisma og i tillegg var svær reint fysisk.

Eg fullførte (denne oppskrytte) boka på eit vis, men eg las store deler av ho "på skrå". Asbjørn Bakke sin biografi om Erik Bye anbefalast dersom du er/var svært glad i Erik Bye. Dersom du er som meg, dvs. litt lunken: styr unna.

Andre biografiar om menneske med orda i si makt kan du finna lenker til på Moshonista sin blogg.

I august skal me lesa om polfararar og andre villmarksfararar i biosirkelen. Eg kryssar fingrane for at boka eg har plukka meg ut til den runden er meir lesbar enn denne. 

Bokomtale: Stormfugl av Conn Iggulden

Gyldendal 2015

467 sider, lånt ebok eBokBib

Dette er fyrste bok i ein serie (4 bøker) som omhandlar dei såkalla Rosekrigane; konfliktar og krigsstilstandar som fann stad i England på 1400-talet. Mange av karakterane er historiske og er "kjende" i den forstand at William Shakespeare brukte mange frå det same persongalleriet i nokre av sine historiske drama.

Forfattaren George R.R. Martin skal óg ha henta inspirasjon frå denne tidsepoken og denne borgarkrigen til fantasyserien Game of Thrones (som i sin tur vart til ein kjend TV-serie - og eg er vel den einaste som ikkje har sett den). Philippa Gregory har også skrive fleire romanar basert på hendingar og personar frå perioden (og eg har lest fleire av dei).

I den grad det er snakk om hovudpersonar i denne boka, må nemnast Margaret av Anjou som me fyrst møter som ungjente heime på slottet i Frankrike. Ho er niese av den franske kongen og vert bortgifta til den unge engelske kongen Henrik VI. Far hans, den sterke Henrik V, døydde tidleg og vart erstatta av sonen på ni månader og som altså måtte ha regentar til å styra for seg i lang tid.

Ekteskap og barnefødslar var i høgste grad politiske hendingar den gongen, og Margaret vart som så mange kongelege brudar ei brikke i spelet/maktkampen som gjekk føre seg. Iggulden framstiller Margaret som ei sterk og intelligent jente/kvinne. Ektemaken hennar, Henrik VI, vert framstilt som talentlaus, svakleg og psykisk sjuk, og altså fullstendig avhengig av hjelp og rådgjevarar med ymse motiv. Ein annan sentral person er William de la Pole, ein rettskaffen mann som må bøta med livet i samband med konfliktane. Sentralt finn me også ein fiktiv person; spionsjef Derry Brewer, dronninga sin rådgjevar og dessutan arkitekten bak forhandlingane framføre giftarmålet mellom den franske prinsessa og den engelske kongen.

I tillegg til dei kongelege og adelege fortel Iggulden om "vanlege folk" gjennom forteljinga om opprørsleiaren Jack Cade. Opprøret han sto i spissen for var høgst forståeleg og rettferdig, men svært så blodig. Det var mange av dei som deltok som mista hovudet, også i bokstaveleg forstand. Skildringane av dei mange brutale og blodige slaga er (ubehageleg) nærgåande og detaljerte. Det same gjeld dei middelalderske tortur- og avrettingsmetodane. Ein forstår at forfattaren har gjort grundig research.

I prologen får me vita at både adelshuset Lancaster og huset York nedstammar frå Edvard III og at det var mange som hadde kongeleg blod i årane. Namnet Rosekrigene kjem av at huset Lancaster hadde ei raud rose som symbol og York ei kvit rose. (Etter tre tiår med krig og strid foreina sigerherren kong Henrik VII dei to symbola til Tudorrosa - og huset Tudor vart etablert. Men det er ei anna historie..)

Stormfugl omhandlar bakgrunnen og den aller fyrste fasen av Rosekrigene. At maktkamp, arvestrid og intrigar utvikla seg til blodig borgarkrig hadde mange årsaker. Det handla om personleg fiendskap, maktbegjær og hevnlyst, men den viktigaste faktoren var vel at Hundreårskrigen hadde tappa England for ressursar, både menneskeleg, økonomisk og militært. Den svake kongen av huset Lancaster vart difor utfordra av sterke krefter innan huset York.

Som de skjønnar er eg svært interessert i britisk historie, så ja - likte eg boka ganske godt. I byrjinga var eg ikkje særleg nøgd; uklare trådar, forvirrande overgangar og mange karakterar, samt ein del irriterande dameromanaktige skildringar gjorde meg skeptisk, - men så "gjekk det seg til" etter kvart som spenninga steig og intrigane utvikla seg.
Det er heller ikkje til å unngå at ein samanliknar med andre forfattarar av historiske romanar. Conn Iggulden skriv betre enn Philippa Gregory, men er ikkje på same nivå som t.d. Hilary Mantel og C.J. Sansom. På mange måtar kan han samanliknast med Ken Follett og hans skrivestil.

Eg har ikkje lest noko av Conn Iggulden tidlegare, men eg kjem nok til å lesa meir. Han har skrive ein bokserie som omhandlar Julius Cæsar og ein serie om Djengis Khan i tillegg til denne serien.

Favorittforfattarar: S

To totalt ulike forfattarar - men eg set pris på begge.

Stieg Larsson

Svensk journalist og forfattar 1954 - 2004.

Stieg Larsson fekk aldri oppleva sin eigen suksess. Dessverre. Den fyrste boka i Millennium-triologien Menn som hater kvinner kom ikkje ut før i 2005, og då var forfattaren død. Seinare utkom Jenta som lekte med ilden og Luftslottet som sprengtes og med desse bøkene vart svensk (og nordisk) kriminallitteratur løfta til nye høgder. Millennium-trilogien har alt, rett og slett. For meg er desse tre bøkene soleklare terningkast 6.

Millennium-suksessen har ei trist bakside sidan arverett og arvestrid har vore så i fokus i tida etter at Larsson døydde. Konflikten mellom far og bror på den eine sida og sambuar på den andre sida har vore djup og bitter i mange år. Larsson skreiv aldri noko testamente og rettane til litteraturen hans vart tilkjent faren og broren. Sambuaren Eva Gabrielsson, som hevdar at ho hadde fleire av idéane til Larsson sine bøker - fekk ingenting.

Sigrid Undset

Norsk forfattar 1882 - 1949.

Denne dama er nobelprisvinnar i litteratur, er vel kjend og treng ingen grundig presentasjon. Enkelte er kanskje overraska over at eg som er krimelskar har Undset som favoritt - men denne forfattaren kan eg berre ikkje hoppa over med tanke på favorittforfattarar.

No er det lenge sidan eg las bøkene om Kristin Lavransdatter og Olav Audunssøn. Det har vel faktisk gått over 30 år (!) og det er kan hende på tide å lesa dei på nytt - med meir erfarne auge. Så sjølv om gjenlesing ikkje alltid er vellukka, har eg så smått byrja å planlegga eit "prosjekt" som gjeld gjenlesing av Sigrid Undset. Eg kjem til å prioritera Olav Audunssøn-bøkene - det var dei som engasjerte/berørte meg mest den gongen. (Bøkene finst som lydbøker - til pocketpris)

- - - - - - - - - - - - - - - - - -

Fleire forfattarar etter alfabetet

Bokhyllelesing: Hvem var Jason Bourne? av Robert Ludlum

Cappelen Damm 2009
576 sider
Kjøpt pocketbok + lydbok Storytel

Tema for bokhyllelesinga i mai var adaptasjon eller sagt på ein annan måte; "les boka bak filmen". Eg har lest Hvem var Jason Bourne? (The Bourne identity) - ei bok som kom ut fyrste gong i 1980 og som seinare vart TV-film i 1988 (med Richard Chamberlain i tittelrolla) og kinofilm i 2002 (med Matt Damon). Sistnemnde film vart ein suksess, så det har blitt ein heil filmserie ut av bokserien.

Robert Ludlum (1927 - 2001) skreiv tre bøker om Jason Bourne. Ein annan forfattar, Eric Van Lustbader, har halde fram med serien etter at Ludlum døydde, slik at det no finst åtte bøker i alt. Denne boka plukka eg tilfeldigvis med meg for lenge sidan, og ho har berre lege der, ulest. For å komma i gang brukte eg lydbok (Storytel), men så fann eg ikkje heilt ut av det med opplesaren heller - så eg har for det meste brukt papirboka.

Sjølv om eg tykte at Hvem var Jason Bourne var ein ganske underhaldande spenningsroman, kjem eg neppe til å lesa fleire av bøkene i serien. Eg vart ganske "mett" av heile fyren, av utfordringane hans og av at stadig nye kompliserte element vart lagt inn i forteljinga.

Ludlum handterer hendingar, bihistoriar og trådar på ein stødig måte, men eg tykkjer at personskildringane er ganske håplause og at kvinnesynet er utdatert. Sjølv om bøker egentleg ikkje går ut på dato, er det ganske merkbart at verdssamfunnet har endra seg sidan 1980. Det gjeld særleg teknologi og kommunikasjonsmåtar, men også menneskesyn og ideologiar. Tidsbileta er likevel interessante; dette var ei tid der ein kunne kalla ein mørkhuda person for neger og der ein stoppa ved telefonkioskar for å ringja til fasttelefonar. I dag er det snålt at det var slik.

Filmen frå 2002 har modernisert Jason Bourne sine omgjevnader. I filmen har Bourne erfaring som soldat i Afghanistan, i boka er han Vietnam-veteran. Filmen er annleis og er mykje enklare enn boka og er meir prega av tempo og action. Eg vil difor påstå at boka er betre enn filmen, men eg ser jo at filmen også har ein viss underhaldningsverdi. Dessutan skal ein sjølvsagt ta omsyn til at bok og film er to heilt ulike medium. Eg gir boka terningkast 4 minus og filmen terningkast 3 pluss.

Det hender at eg får spørsmål om eg har sett ein eller annan film. "Nei, men eg har lest boka", svarar eg ofte. Eg vil gjerne skapa mine eigne bilete og scener inne i mitt eige hovud heller enn å sjå dei på eit filmlerret.

Meir om filmen

Meir om boka 

Norsk krim 2018 del 1

Det gjekk nesten fem månader før eg las mi fyrste norske 2018-bok, men no er eg omsider i gang. Her kjem fyrste samleomtale.

Møt meg i paradis av Heine Bakkeid

Aschehoug 2018
460 sider, lånt papirbok biblioteket

Dette er ein oppfølgjar, men eg hoppa rett på bok nummer to om antihelten Thorkild Aske. At ein ikkje kjenner til heile bakgrunnshistoria til hovudpersonen har ikkje noko å bety for leseopplevinga.

Møt meg i paradis er spennande, velskriven og velkomponert. Korte kapittel og eit avgrensa persongalleri gjer ho i tillegg nokså lettlest. Og for ei samling med skakkøyrde individ og dysfunksjonelle familieforhold!
I tillegg til den pillemisbrukande Aske møter me fleire besyndarlege personar - og eg tykkjer nok at forfattaren dreg det vel langt. Det vert til tider nokså overdrive og karikert - og dermed lite truverdig. Samstundes er det desse overdrivingane som gjer boka så fascinerande som ho faktisk er.

Eg likar bøker der ein finn grotesk fantasi og svart humor og kan av den grunn konkludere med ei bra leseoppleving. Når eg likevel ikkje gir toppkarakter skuldast det mest at eg tidleg skjønte kven av dei involverte som sto bak fleire av ugjerningane. Eg likar helst å bli overraska når saker skal oppklarast. Det vart eg berre delvis i dette høvet. Terningkast 4+.

For meir om handlinga og andre meiningar; les gjerne omtalane til Tine, Anita og Bjørn.

Barføtt over isen av Ingebjørg Berg Holm

Vigmostad Bjørke 2018
248 sider, lånt ebok eBokBib

Dette er oppfølgjaren til Stjerner over mørke under som Ingebjørg Berg Holm fekk mykje merksemd og gode kritikkar for.

Me skal på nytt tilbake til Hurumlandet på 1870-talet og til lensmann Thomas Tinnvik sitt liv og arbeid. Denne gongen skal me bli meir kjend med lensmannen sitt indre liv. Tinnvik vert personleg involvert i ei ranssak som etter kvart vert til ei drapssak. Denne involveringa består av eit nært venskap med offeret og varme kjensler for ein av dei mistenkte - ein ung mann.

Forfattaren byggjer opp ei melankolsk og mørk stemning og ei underliggjande uhygge - ganske langsamt. I Barføtt over isen er det lagt meir vekt på stemningar, språklege verkemiddel og indre psykologisk drama enn det som er vanleg innan norsk krimlitteratur. Tidvis vert dette litt for svulstig og kunstig etter min smak.
Eg gir Barføtt over isen terningkast 4.

Åshild, Beathe og Tine har òg lest og likt denne boka.

Forsvinningen av Frode Granhus

Vigmostad Bjørke 2018
Speletid 8:43, lånt lydbok eBokBib

Frode Granhus døydde sist haust og Forsvinningen kom ut i mars i år, på det som ville ha vore forfattaren sin 53-årsdag. Det er veldig trist at livet og forfattarskapet enda så altfor tidleg, men eg er takksam for dei lesestundene Granhus gav meg.

Begrepet Lofotkrim kjem for alltid til å vera knytt til namnet Frode Granhus. Han lever vidare gjennom bøkene sine - og det må vera ei viss trøyst for dei etterlatte.

I Forsvinningen handlar det om to ulike saker; ei grotesk mishandlingssak i notid og ei mystisk forsvinningssak i fortid. Lensmann Rino Carlsen etterforskar notidssaka saman med assistenten sin, men spora fører ingen stad og dei famlar i blinde. Gamlelensmannen Berger Falch, som byrjar å dra på åra og er prega av sjukdom og einsemd, har aldri gløymt ei forsvinningssak frå 1972. For å ha noko meiningsfullt å fylla dagane med, startar han si eiga gransking av den gamle saka. Det skal visa seg at dei to sakene heng saman. Naturlegvis, slik er det jo i kriminalromanar.

Siste bok i Rino Carlsen-serien er lettlest og lettfordøyeleg. Karakterane er truverdige, dialogane er ekte og miljøskildringane er levande. Handlinga er noko forutsigbar og framstillinga delvis overforklarande, men det samla inntrykket mitt er at dette er ein stødig og gjennomarbeida krimroman. Avslutninga er sentimental, men akkurat i dette tilfellet kjennest det "riktig".

Eg anbefalar lydboka. Opplesar Nils Johnson gir med si røyst og sitt tonefall leseopplevinga eit ekstra løft. Terningkast 4.

Andre vurderingar av boka finn du i bloggane til Bjørn, Anita og Åshild.