Favorittforfattarar: I

Eg sleit litt med I'en. For det fyrste kan eg ikkje finna så mange forfattarar med førenamn på I, og for det andre har eg rett og slett ikkje lest nok av dei få eg faktisk har lest til at eg kan sei dei er favorittar. Det vart til at eg plukka ut desse to:

Ingvar Ambjørnsen

Norsk forfattar f. 1956

Folkekjær og allsidig forfattar med ein stor produksjon bak seg. Ambjørnsen er opphavet til kjende og kjære karakterar som Pelle og Proffen og Elling og Kjell Bjarne. Det vert hevda at han er Noregs mest filmatiserte forfattar.

For min del er det krimforfattaren og krimanmeldaren Ambjørnsen eg har hatt mest erfaring med, men han har skrive bøker i mange sjangrar og stilartar.
Som det skriveglade og samfunnsengasjerte menneske han er, har han sin eigen blogg der han tek opp ulike aktuelle (og ofte kontroversielle) tema.

Ambjørnsen er blitt tildelt mange ulike litterære prisar, m.a. Rivertonprisen, Brageprisen og Bokhandlerprisen.

Inger Hagerup

Norsk lyrikar f. 1905, d. 1985.

Har betydd mykje for norsk barnelitteratur; dikta/versa Mauren, Lille Persille og Så rart kjenner alle til. Elles er ho kanskje mest kjent for motstandsdiktet frå 1941; Aust-Vågøy - det som startar med "De brente våre gårder. De drepte våre menn" og for kjærleiksdiktet To tunger. Og adventsdiktet hennar "Så tenner vi ett lys i kveld.." vert henta fram kvar einaste desembermånad.

Ho skreiv også høyrespel, fleire erindringsbøker og jobba som oversetjar og gjendiktar. Begge sønene hennar, Klaus og Helge, vart forfattarar. I biografien Klaus Hagerup skreiv om mora fortel han at det ikkje var så enkelt for henne å kombinera rollene som kvinne, mor og forfattar.

Forfattarskapet hennar var prega av samfunnsengasjement, men ho skreiv for enkeltmenneske - og på ein måte som enkeltmenneske kan forstå. Det syner ho i diktet Vær utålmodig menneske!

- - - -

Favorittforfattarar etter alfabetet

Bokomtale: Drømmetyderens død av A.J. Kazinski

Lydbokforlaget 2017
Speletid: 13.52
Kjelde: Kjøpt lydfil

Dersom eg ikkje var kjent med forfattarskapet til A.J. Kazinski frå før, ville eg vore skeptisk til ei bok med tittelen Drømmetyderens død. For meg - eit forholdsvis fornuftig og rasjonelt menneske - er tyding av draumar ein aktivitet eg stiller meg uforståande til. Kva er vitsen liksom, når ein mest sannsynleg har gløymt det meste av det ein har drøymt når ein vaknar?

Men no er det slik at skal ein ha glede av denne boka må ein vera open og kunna leggja skepsis og krav om realisme til side. I denne serien vert nemleg "normale" kriminalgåter og "vanleg" politietterforsking miksa saman med vitenskaplege og historiske fakta - og i tillegg; ein del uforklarlege, oversanselege og overnaturlege element. Resultatet er ein bokserie som er interessant og leseverdig. Faktisk.

Dette er fjerde del og ei ny og velskriven bok i serien om gisselforhandlaren Niels Bentzon i Københavnpolitiet. Og denne gongen får Niels ekstra store utfordringar, både privat og jobbmessig. Hans kjære Hannah er dødssjuk av kreft. Niels kjem truleg i nær framtid til å bli åleinefar til to små barn. Midt i denne livskrisa får Niels eit oppdrag - og etter kvart vert han - og Hannah - involvert i ei stor og kompleks mordgåte. Arbeidet og etterforskinga vert terapien deira i ein elles uhandterleg og ubegripeleg situasjon.

Professor (og draumetydar) Evelyn Heiberg vert drept med fleire knivstikk medan Niels nesten er augevitne til hendinga. Gjerningspersonen har etterlate seg DNA-spor, men det viser seg at vedkommande er i fengsel og har vanntett alibi. Korleis kan det forklarast? Saka er kompleks og uforståeleg og etterforskarane kjem ingen veg - men Niels gir ikkje opp.

Handlinga føregår i notid i København, Zürich, Wien og Sarajevo. I ei sidehistorie som føregår i 1984 får me møta ein ung serbisk leigemordar og hans spesielle oppdrag. Mykje av spenninga består i korleis den forteljinga kan henga saman med notidssaka. Trådane vert fletta elegant saman mot slutten av boka. Men før denne samanflettinga finn stad, skal lesaren innom mangt og mykje. Handlinga er likevel oversiktleg og det er ikkje spesielt vanskeleg å halda orden på alle trådane.

Drømmetyderens død er ei dramatisk, spennande, gripande og underhaldande bok. Ikkje alt som vert fortalt er like logisk og forståeleg, men det meste får ei rasjonell og fornuftig forklaring til slutt. Sjølv om sorg og uro pregar hovudpersonane, finn ein også mykje underfundig humor og artige karakteristikkar her. Det som i grunnen er aller mest spennande er Hannah sin lagnad. Kan det skje eit mirakel? Er det håp om at dødsdømte Hannah likevel kan bli frisk?

Eg set pris på at A.J. Kazinski utvidar krimsjangeren og utfordrar omgrepet Nordic Noir med bøkene sine. Eg gler meg til bok nummer fem.

Eg har lest alle bøkene i serien som lydbok - og det kjem eg til å halda fram med. Haakon Strøm formidlar dei ulike forteljarstemmene på ein fin måte og har elles ei "troskyldig" stemme som passar til handlinga.

Andre bloggmeiningar: Heartart, Tine sin blogg, Artemisias verden

Kronologi: 1. Den siste gode mann, 2. Søvnen og døden, 3. Den gjenfødte morderen

Biolesesirkel: Ingrid Brekke om Angela Merkel

Kagge 2016
223 sider
Kjelde: eBokBib

"Vi lever" er tema for junirunden av Moshonistas biolesesirkel. Det handlar altså om nolevande personar - og eg valde meg ein biografi om Angela Merkel. Til politikarbiografi å vera er ikkje boka så tørr og uinteressant som ein gjerne skulle tru, men ho er ikkje sååå engasjerande heller. Angela Merkel - Et europeisk drama er eit norsk blikk på den tyske forbundskansleren, den tyske etterkrigspolitikken, den tyske gjenforeninga og den tyske utanrikspolitikken.

Forfattaren Ingrid Brekke er journalist i Aftenposten og var avisa sin korrespondent i Berlin ein periode. Ho har difor god kjennskap til tysk samfunnsliv og politikk og har med denne boka gitt eit reflektert, grundig og "passe personleg" portrett av Angela Merkel. Brekke har støtta seg til folk rundt hovudpersonen, på tidlegare biografiar og ymse muntlege og
skriftlege kjelder. Boka er lettlest og utan lange utgreiingar; ein typisk journalist-biografi - utan å vera tabloid.

Eg visste egentleg ingenting om Merkel på førehand, så for meg var det meste av innhaldet i boka nytt stoff. Eg var ikkje ein gong klar over at ho hadde austtysk bakgrunn, så eg tykte det mest interessante var å lesa om Merkel si barne- og ungdomstid i gamle DDR. Brekke fortel at Merkel var skuleflink, ordentleg og beskjeden av natur. Ho fortel vidare om studieåra og karrieren som vitenskapskvinne og fysikar. Den politiske oppvakninga hennar skjedde ikkje før muren fall i 1989, då Merkel var 35 år gammal. Elles vert det fortalt om familiebakgrunn, ekteskap og politikarkarriere - men det kan like godt lesast i denne omfattande Wikipedia-artikkelen.

Angela Merkel har hatt ei ekstraordinær "reise" - frå prestedotter i ein diktaturstat til ein av verdas mektigaste leiarar i eit velfungerande demokrati. At det skulle bli nettopp CDU (Christlich Demokratische Union - kristendemokratane) som vart hennar parti kan synast underleg, men Brekke gjer greie for årsakene til det. Det vert fortalt om den bratte vegen til topps, om maktkamp innan partiet og koalisjonen og om det som kvinnelege toppolitikarar ofte vert utsett for: Kritikk for utsjånad, frisyre og klestil. Men det vert også hevda at den einaste leiaren i EU som Vladimir Putin verkeleg har respekt for er - nettopp; Angela Merkel.

Merkel er utan tvil ei dyktig og mektig dame, men på TV-skjermen virkar ho gjerne litt stiv og reservert - og eg finn ikkje noko karismatisk ved henne. Ho skal imidlertid vera ualminneleg hyggeleg og omgjengeleg "på ordentleg". For sitt arbeid for demokrati, menneskerettar, miljøvern og europeisk samarbeid har Merkel motteke fleire prisar. Ho har i det politiske arbeidet vist seg som rasjonell, faktaorientert og løysingsorientert, noko som sikkert heng saman med hennar naturvitenskaplege bakgrunn. Det skal òg nemnast at ho er kontroversiell - og i samband med den pågåande flyktningekrisa er det mange som har lagt ho for hat.

Ingrid Brekke har gitt biografien om Angela Merkel eit personleg preg; ho legg ikkje skjul på sine eigne tankar, vurderingar og meiningar. Eg meiner det er positivt, for dermed blir ikkje boka så kjedeleg/sakleg som ho elles kunne ha blitt. For meg vart det ei OK+ leseoppleving.

Andre bloggmeiningar: Rose-Marie - som er svært begeistra for boka.

Bokomtale: Skinnet bedrar av Agnes Lovise Matre

Gyldendal 2017
351 sider
Kjelde: eBokBib

For meg er denne forfattaren ny, men eg har fått med meg at Agnes Lovise Matre har fått brukbare kritikkar for dei to tidlegare bøkene sine - og at denne fyrste kriminalromanen hennar er blitt skamrost. Og la meg berre slå fast med ein gong: Skinnet bedrar gjorde inntrykk på meg òg. Eg vart vel ikkje superimponert - men eg kan stadfesta at Matre skriv godt og med varm innleving - om menneske som framstår som vanlege og ekte.

Handlinga er lagt til Hardanger nokre varme sommardagar i 2015. Ein kan kalla boka bygdekrim eller nærmiljøkrim: Under den vakre og idylliske overflata ulmar det - av hemmelegheiter, ondskap og uhygge. Trass i eit gjennomsiktleg miljø finst det menneske som driv med og som er vitne til unemnelege ting. Kvifor er det ingen som ser det som er i ferd med å skje? Kvifor gjer ingen noko med det? Kvifor er me så redde for å "bry oss"?
Det handlar om kvardagsmenneske som driv med kvardagslege gjeremål - og sidan dette er så gjenkjennbart vert skildringane levande for oss som les.

Tematikken i boka er rystande og hjerteskjerande, men dessverre ikkje heilt uvanleg: To barn utsette for omsorgssvikt og overgrep. Ein valdeleg og rusavhengig far, ei fråverande mor. Ei storesyster som har opplevd det meste, som tåler det meste, som er lydig og lojal og som vert pålagt altfor mykje ansvar. Så ein dag vert veslebroren på seks år vekke. Kva har skjedd? Har han gøymt seg? Ei ulukke? Drap? Kidnapping? Og kva kan ha skjedd med mor til borna?

Den lokale lensmannen, som "tilfeldigvis" er næraste nabo til den berørte familien, får ei lei sak å hanskast med. I tillegg er han opptatt med sin eigen spesielle familiære situasjon og er noko bortreist reint mentalt. Å vera politi i eit lite bygdesamfunn er sikkert utfordrande, og fleire politifolk viser både dårleg dømmekraft og manglande handlekraft i denne forteljinga.

Ein kan tydeleg merka at Agnes Lovise Matre er inspirert av Karin Fossum sin skrivestil. Ein finn også mange av dei same sosialt sett mislykka og stakkarslege karakterane som ein finn hos Fossum, t.d. den vaksne tilbakeståande mannen som bur i lag med mor si. Eg tykkjer likevel ikkje Matre viser like mykje empati og forståing med sine karakterar som det Fossum gjer - men då med eitt viktig unnatak: Ina sine opplevingar. For det som Ina vert utsett for i denne boka er skremmande og trist. Det er ubehageleg - til tider direkte vondt - å lesa om den fortvila situasjonen hennar.

Det virkar som om historia er gjennomarbeida og gjennomtenkt. Boka er stillferdig, men har ein viss nerve heile vegen sidan det handlar om kamp mot klokka og eit sakna barn. Ho er enkel og lettlest, har korte kapittel og tydelege perspektivskift.

På minussida har eg notert meg ein del kunstige og unødvendige dialogar. Eg mislikar dessutan å få alt inn med teskei: Mykje av det som blir fortalt er så overtydeleg. Færre ord og færre (over)forklaringar hadde gjort boka (enno) betre.

Mange andre bokbloggarar har lest denne boka - og dei er alle gjennomgåande positive:
Artemisias verden, Bjørnebok, Ebokhylla mi, Min bok og maleblogg, My Criminal Mind, Tine sin blogg

Samleinnlegg: Forsommarlesing

Ein ny samleomtale og eit lite skippertakinnlegg igjen..

Jeg lar deg gå av Clare Mackintosh
Cappelen Damm 2016
379 sider, lånt papirbok privat

Boka handlar om ei kvinne som flyktar frå alt og alle på grunn av sorg og desperasjon. Gradvis og glimtvis får ein vita bakgrunn og årsaker til dette. Parallellt får ein følgja ein sympatisk politimann som etterforskar ei komplisert sak.

Jeg lar deg gå har tydelege forteljarstemmer og vekslar mellom å vera ein psykologisk thriller og ein vanleg politikrim. Starten er treg og slutten skuffande flat, men mellompartiet er ganske spennande. Forfattaren byr på truverdige skildringar av både folk og miljø.

Mot slutten av fyrste del får ein vita noko som kan oppfattast som overraskande, men eg tykte det var nokså forutsigbart kva som skulle komma til å skje. Ein får ein ny vinkling på historia i del to når ein psykopat av verste sort får komma til orde.
Terningkast 4.

I en mørk mørk skog av Ruth Ware
Lydbokforlaget 2017
Speletid 9:14, lånt lydbok biblioteket

Denne boka skal óg vera ein thriller - men dette er pinleg dårleg. Omslaget og tittelen tyder på ei skummel historie, men eg fann det heile klisjéfylt og forutsigbart og vart berre irritert. Boka er liksomdramatisk og manglar nerve. Karakterane er fjollete og historia har inga meining. Boka er altfor lang og inneheld mykje unødvendig småprat.

Styr unna denne, er mi tilråding.
Terningkast 2.

Attentatet av Eirik Jensen og Thomas Winje Øijord
Lydbokforlaget 2016
Speletid 7:22, lånt lydbok biblioteket

Forfattaren Eirik Jensen er kjent og aktuell - som tiltalt i ei mykje omtalt straffesak. Det skal bli spennande å sjå kva dom han får. Medforfattar Øijord har eg aldri høyrt om før, men han skal ha skrive nokre bøker tidlegare.

Attentatet er grei tidtrøyte; ein OK action-/politiroman der Jensen rimelegvis har brukt mykje av si eiga erfaring. Boka handlar om eit brutalt og spektakulært ran og eit attentat mot eit regjeringsmedlem, samt opprullinga av desse sakene. Stemninga i boka er barsk og språket består mykje av dialogar. Eg tykkjer det meste av handlinga - særleg spaninga og aksjonane - virkar ganske realistiske og truverdige. Manglande ressursar i politietaten er eit element i forteljinga - og mellom linjene finn ein skarp kritikk av byråkratiet som finst i denne etaten.

Eg vil tru at helten i denne historia, Sjur Holt, har mykje til felles med den politimannen Jensen sjølv ynskte å vera då han var i aktiv teneste: Ein tøffing som går sin eigen veg, ein utradisjonell polititenestemann som har evner og vilje til å kommunisera med ulike kriminelle miljø - og som har eit visst dametekke.
Boka er passe lang. Eg anbefalar lydboka; Ivar Nergaard sin innsats som opplesar hevar leseopplevinga til eit terningkast 4+.

Mannen med de blå sirklene av Fred Vargas
Aschehoug 2003
198 sider, lånt papirbok biblioteket

Sidan eg "fall pladask" for Vargas då eg las Neptuns tenner, fann eg ut at eg måtte lesa denne fyrste boka om den alternative krimhelten Adamsberg.

Mannen med de blå sirklene er på langt nær så finurleg og fengande som Neptuns tenner, men fungerer greit som ein introduksjon til serien. Jean-Baptiste Adamsberg er ein annleis krimhelt og Fred Vargas er ein annleis kriminalforfattar. Plottet i denne vesle boka er ubegripeleg utspekulert og er på ingen måte realistisk, men i dette tilfellet må ein fira på krava til realisme og truverdigheit. Her må ein berre lena seg tilbake og ta inn over seg det som vert fortalt. Samstundes kan lesaren utfordrast til å tenkja seg fram til løysinga på kriminalgåta.

Boka er ikkje superspennande, til det er drivet for langsamt og bihistoriane for spesielle - men er ei underfundig historie med mange fascinerande karakterar.
Konklusjonen på leseopplevinga mi vert også her terningkast 4+.

Oppsummering mai

Påbyrja i april, fullført i mai:
Britt Karin Larsen - Av lys er du kommet - Norsk roman - Lånt papirbok privat
Jan Mehlum - To komma åtte sekunder - Norsk krim - Lytteeksemplar
Jason Timbuktu Diakité - En dråpe midnatt - Svensk biografi - Lånt ebok eBokBib

Lest i mai:
Fred Vargas - Neptuns tenner - Fransk krim - Lånt papirbok biblioteket
Shari Lapena - Naboparet - Kanadisk krim - Lytteeksemplar
Mons Kallentoft og Markus Lutteman - Leon - Svensk krim - Lytteeksemplar
Daniel Cole - Filledokka - Britisk krim - Lånt ebok eBokBib
Clare Mackintosh - Jeg lar deg gå - Britisk krim - Lånt papirbok privat
Richard Herrmann - Med skjebnen i hånden - Historisk dokumentar - Lydbok Storytel

Påbyrja i mai, fullførast i juni:
Øistein Borge - Det som aldri dør - Norsk krim - Lånt ebok eBokBib
Fred Vargas - Mannen med de blå sirklene - Fransk krim - Lånt papirbok biblioteket
Eirik Jensen og Thomas Winje Øijord - Attentatet - Norsk krim - Lånt lydbok biblioteket

•  3 papir, 4 lyd, 2 ebøker, 
•  5 lånt, 1 abonnement, 3 fått som lytteeksemplar
•  6 krim, 1 roman, 1 biografi, 1 historisk dokumentar
•  3 norske, 2 svenske, 2 britiske, 1 kanadisk, 1 fransk
•  4 kvinner, 5 menn
• "Nye" forfattarar: Diakté, Vargas, Lapena, Cole, Mackintosh

For tida går det i tilfeldig lystlesing - og for meg betyr det då mest krimlesing. Ikkje alt er like bra, men eg oppdagar stadig nye og spennande krimnamn - noko som er positivt. I juni har eg ingen konkrete leseplanar så eg kjem vel til å halda fram med lystlesinga, dvs. krim og litt sakprosa innimellom.

Richard Herrmann og britisk historie

Interessert i britisk kulturhistorie, kriminalhistorie, politisk historie og samfunnshistorie - ispedd litt sladder og skandalar? Då kan Richard Herrmann anbefalast; maken til historieforteljar finst ikkje, det er eg sikker på. For oss som vaks opp på 1960/70-talet var Herrmann ei kjend og kjær radiorøyst, og det er difor gledeleg at mange av bøkene hans no finst som lydbøker. På den måten kan me få eit gjenhøyr med stemma samstundes som me får ei oppfrisking av historiekunnskapen.

Gjennom jamnlege kåseri i radioen (det fantest berre ein kanal på den tida) formidla Herrmann britisk historie og kvardagsliv på ein frisk og personleg måte. Han skreiv også ein heil del dokumentariske, historiske og biografiske bøker. Dei har alle ein kåserande og sjarmerande stil og er fantastisk underhaldande. Journalisten, kåsøren og forfattaren Richard Herrmann budde i Storbrittania mesteparten av livet sitt. "Den andre stemmen fra London" gjekk bort i 2010, 90 år gammal.

Eg har tidlegare her på bloggen omtalt Herrmann sine bøker om dronningane Elizabeth I, Maria Stuart og Victoria. Bøkene nedanfor touchar innom enkelte historiske hendingar i desse tre bøkene. I enkelte høve overlappar dei også kvarandre. Det gjer ingenting, for forfattaren viser oversikt og trekker på denne måten dei lange linjene og sørger for at ein ikkje treng å lesa dei i "rett" rekkefølge.

Nyleg har eg lytta til Med skjebnen i hånden og Gammel krone for en ny tid, begge via Storytel.

Med skjebnen i hånden har undertittel Churchill-slekten i krig og fred og det handlar som ein kan skjønna mest om mannen som var britane sin statsminister under andre verdenskrig; Winston Churchill. Men Herrmann dreg dei vanlege historiske linjene og gjer greie for samfunnsutviklinga og bakgrunnen til den fyrste Churchill; John. Denne John Churchill (1650-1722) var offiser og militærgeni og vart av den grunn utnemnd til jarl og seinare hertug av Marlborough. Både han og kona hans Sarah var nært knytta til kongefamilien, på ulike måtar. Som takk for innsatsen og sigeren over franskmennene i slaget ved Blindheim i 1704, fekk Churchill høve til å setja i gang bygging av ein herregård som etter kvart fekk namnet Blenheim Palace. Denne gedigne eigedommen høyrer framleis til i slekta - og det var her Winston Leonard Spencer Churchill vart fødd i 1884. 

Herrmann fortel om ymse interessante personar i slekta, men hovudpersonen i boka er altså den store Winston Churchill. Han fortel om dei positive og om dei negative sidene hans, om oppvekst og utdanning, militær- og politikarkarriere, privatliv og familieliv, slektskapsforhold og samfunnsforhold. Det vert fortalt utførleg om foreldra som han lengta etter merksemd frå, men som han ikkje fekk særleg kontakt med i barndommen. Slik var det vel i den engelske overklassen familien tilhøyrde. Churchill vart elles kjend for sigar- og whiskybruken sin, for retorikken sin og for ambisjonane og visjonane sine. Sjølv om Churchill vart ein populær mann og ein samlande figur for britane i dei harde krigsåra, fekk han ikkje fornya tillitt av veljarane sine i valet etter krigen. 

Gammel krone for en ny tid handlar om utviklinga av det britiske samfunnet og samveldet etter dronning Victoria og fram til 1990-talet. Med Buckingham Palace og kongefamilien som utgangspunkt greier Herrmann ut om historiske fakta, politiske hendingar, samfunnsmessige endringar - og krydrar det heile med mengder med anekdotar og kuriosa. Enkelte historiske hendingar og nokre historisk viktige personar har sine eigne kapittel; for eksempel om den konstitusjonelle krisa som oppsto då kong Edward 8 abdiserte i 1936 og om framveksten av eit økonomisk sterkt, men meir klassedelt samfunn i "jernladyen" Margaret Thatcher si regjeringstid.

Gammel krone for en ny tid kom ut fyrste gong i 1994 og Med skjebnen i hånden vart utgitt i 1995. Begge bøkene viser at Herrmann var ein unik forteljar. Han var kunnskapsrik, pedagogisk, reflektert, underfundig og morosam. Han synte ekte engasjement og sprudlande forteljarglede. Sjølv om det har gått nokre år sidan bøkene kom ut fyrste gong, har dei ikkje gått ut på dato.

Har du meir sans for det kriminelle og morbide enn for det politiske og konstitusjonelle, kan eg anbefala Herrmann sine historiar om berømte britiske mordsaker. Desse True crime-historiane er samla i lydbøkene Brudene i badekaret, Død mann fra skyene, Seks skudd ved stengetid og Med kniv om natten.

Samleinnlegg: Vårlesing del 2

Eg les fortare enn eg skriv - og må nok ein gong ty til samleomtale. Eg har som mål å skriva litt om alle bøkene eg les, og då er samleinnlegg ein grei måte å presentera essensen i bøkene på.

Ekte amerikanske jeans av Jan Guillou
Vigmostad & Bjørke 2016
419 sider, lånt ebok eBokBib

Sjette avsnitt av Guillou sitt historiske verk om det 20. hundreåret. Dette er "tre ønsker på en gang"; familiedrama, historieundervisning og underhaldning.
Me er no komne til 1950-talet og ein ny generasjon Lauritzen overtek meir og meir av fokuset. Hovudperson og forteljarstemme i denne boka er Eric, som på ein måte er av ukjent opphav - men like fullt ein Lauritzen.
Guillou gir gode tidsbilete frå perioden. Bakteppet for handlinga i boka er ungdomskultur og ungdomsopprør, oppbygginga av velferdsstaten og utviklinga av den kalde krigen.

Eg likar denne serien godt og har alltid forventningar om gode lesestunder når det kjem ut ei ny bok. Eg tykkjer imidlertid at Guillou trekker fram ein del uinteressant stoff i denne boka, så difor får ikkje Ekte amerikanske jeans "meir" enn terningkast 4.

Naboparet av Shari Lapena
Lydbokforlaget 2017
Speletid 8:17, lytteeksemplar

Denne boka er eit eksempel på kor villeiande marknadsføring kan vera - for dette var tynne saker. Så oppkonstruert og lite truverdig at det aldri vert blir skikkeleg spennande. I reklamen vert det hevda at boka er "en psykologisk thriller, avhengighetsskapende og klaustrofobisk spennende". Det er eg ikkje enig i - her er for mykje som minner meg om "femikrim".
Med tanke på kor alvorleg sjølve saka er - kidnapping av ein baby - er det faktisk påfallande kor lite engasjerande historia er. Eg klarar ikkje å tru på at hovudpersonane - foreldra - kan oppføra seg slik som dei gjer i denne boka. Plottet er rett nok fiffig, men mot slutten vert det altfor mykje såpeopera og melodrama. Lydboka er godt opplest av Silje Storstein, men likevel: Terningkast 3.

Leon av Mons Kallentoft og Markus Lutteman
Lydbokforlaget 2016
Speletid 09:39, lytteeksemplar

Andre del i Herkules-serien og eit framhald av Zack. Dette er verkeleg typisk Nordic Noir: Velskrive, mørkt, sterkt og med eit interessant persongalleri. Så realistisk er det vel ikkje, men det fungerer og engasjerer. Leon er ei bok som tek tak i lesaren - som fengar - frå fyrste til siste side. Skal eg samanlikna skrivestilen og innhaldet med nokon, er Jo Nesbøs Harry Hole-bøker mest nærliggjande å tenkja på.

At handlinga er lagt til eit vinterleg og iskaldt Stockholm gir boka ein ekstra dimensjon. Det handlar om eit kaldt samfunn, om barnekidnapping, menneskehandel, narkotikabrotsverk - og ein sprøyte gal drapsperson. Alt fortalt med skiftande synsvinklar og i eit høgt tempo. Thorbjørn Harr les boka med riktig og ekte innleving. Terningkast 5.

Neptuns tenner av Fred Vargas
Aschehoug 2007
443 sider, biblioteklånt papirbok

Her handlar det også om ein sprøyte gal seriemordar, men stilmessig er dette heilt, heilt annleis. Dette er langsamt, finurleg, omstendeleg, elegant - og veldig fransk.

Persongalleriet er usedvanleg fargerikt - og hovudpersonen sjølv, politietterforskaren Jean-Beptiste Adamsberg - er både skrudd og skarp. Boka inneheld humoristiske skråblikk, absurde situasjonar, groteske drap og møysommeleg etterforsking. Her får ein også eit interessant møte mellom to ulike kulturar: Det franske og det kanadiske.

Dette er den tredje boka i serien om Adamsberg, men er mitt fyrste møte med mannen - og med den franske "krimdronninga" Fred Vargas. Det blir ikkje det siste, for dette var verkeleg underhaldande. Eg tykte fyrste del av boka var tung å komma gjennom; eg streva med å halda styr på dei franske namna - og eg skjønte ikkje humoren heilt heller. Etter kvart glei det lettare - og eg skal absolutt lesa fleire bøker i denne serien. Terningkast 5-.

Filledokka av Daniel Cole
Vigmostad & Bjørke 2017
429 sider, lånt eBokBib

Enno ein gal seriemordar - no i London - og denne tek verkeleg kaka. Dette er så motbydeleg og bestialsk at det nesten vert komisk - og det kan då ikkje vera hensikten? Her handlar det om eitt lik og seks ulike offer - fordi drapsmannen har sydd ulike likdeler saman til ei slags dokke. Det handlar også om ei liste over fleire kommande drap. Dermed vert denne boka ein spennande - men springande og rotete - kamp mot klokka.

Filledokka er likevel eit friskt pust og ein lovande debut. Vekselvis følgjer me ein kontroversiell etterforskar og kollegaene hans og på den andre sida; ein ærgjerrig journalist som "tilfeldigvis" er ekskona til fyrstnemnde. Handlinga er pakka inn i mørk humor og inneheld detaljerte skildringar - så boka passar truleg ikkje for sarte lesarar. Plottet er ekstremt utspekulert og drapsmetodane svært fantasifulle. Enkelte av handlingstrådane vert ikkje nøsta skikkeleg opp i, men det får me kanskje svar på i framtidige bøker frå denne forfattaren?

Det som trekker ned heilskapsinntrykket er at sceneskifta og perspektivskifta er uklåre og at dei ofte kjem brått på. Eg noterte meg undervegs at enkelte parti av boka er dårleg/merkeleg oversatt, så denne kunne hatt godt av ein ekstra runde med korrekturlesing. Terningkast 4-.

Bokomtale: En dråpe midnatt av Jason Timbuktu Diakté

Kagge 2017
347 sider
Lånt ebok eBokBib

Jason Michael Robinson Diakité, betre kjent som rapparen og musikaren Timbuktu ("Det löser sig") har skrive bok. En dråpe midnatt er sjølvbiografien hans og er ei interessant forteljing om å veksa opp mellom språk og mellom kulturar. Boka er også ein familiebiografi, ei identitetsreise og inneheld dessutan fleire reiseskildringar.

Jason vart fødd 11. januar 1975 i Lund i Skåne. Begge foreldra er amerikanske akademikarar; han har ein svart far med sørstatsbakgrunn og ei kvit mor med europeisk bakgrunn. På grunn av hudfargen vart Jason mobba og plaga då han var liten. På åttitalet var det ikkje mange mørkhuda menneske i Lund og Jason kjende seg heimlaus, rotlaus og identitetsforvirra. Han fortel at han kunne gjort kva som helst for å bli lysare i huda, omtrent som han som var idolet hans den gongen; Michael Jackson.
Så oppdaga han hiphopen - og hudfargen vart ikkje lenger noko problem. Som ungdom ville han så gjerne vera kul og han vart liksom ikkje "svart nok" - men han fann det stadig vanskeleg å finna sin eigen plass i verda.

Faren er sentral i boka og har nok også vore svært sentral i Jason sitt liv, sjølv om dei ofte har hatt sine småkranglar og diskusjonar. For å forstå meir av faren sin bakgrunn og sine eigne røter, har han teke fleire turar til USA. Det er interessant å lesa om farfaren som forlot bomullsplantasjen og fattigdommen i South Carolina og etablerte seg i Harlem, New York. Om farmora, som skaffa seg universitetsutdanning og som sende borna sine - mot mannen og borna sin vilje - til Nigeria for at dei skulle sleppa unna rasismen og segregeringa i USA. Det vert fortalt om andre fargerike forfedrar og slektningar, t.d. oldemora som var indianar, Cousin Joe som vart 100 år og onkelen som er Trump-medarbeidar (!) Det vert fortalt om urett og vald, om menneskerettar og overlevingsvilje, om Martin Luther King og Malcolm X, om slaveri og grusomheiter.

For Jason var det eit sjokk å møta slektningane i South Carolina. Der er klasseskiljet, raseskiljet, diskrimineringa og fattigdommen nesten like markert i våre dagar som på 1960-talet. The land of the free and the home of the brave har lite å vera stolt av når det gjeld dette samfunnsproblemet. Jason fortel om eit museumsbesøk som gjorde svært sterkt inntrykk på han - og det kan eg forstå. (Ifølge Washington Post er det 35000 museum i USA - og berre eitt av dei handlar om slaveriet..)

Jason Timbuktu Diakité er ein sympatisk og karismatisk mann. Han har eit stort publikum og forteljinga hans er difor verdifull. En dråpe midnatt er ei handlingsrik og ordrik bok som har ein viktig bodskap. Eg fann deler av boka svært lesbar og andre deler mindre interessante. Han fortel (heldigvis) lite om privatliv og kjæresteliv og avslører ingen pikante historiar - men innrømmer eit tidlegare rusmisbruk. Han legg ikkje skjul på kor skuffa foreldra hans vart og kor han skamma seg då kokainbruken hans vart offentleg kjent.

Tittelen på boka spelar på den såkalla ein-dråpe-regelen i USA – dersom ein hadde så mykje som ein dråpe svart blod i årane, vart ein sett på som svart. Eg tykkjer det er fint å lesa om kor reflektert han er og om korleis han no oppsummerer livet sitt - korleis han har "funne seg sjølv":

"Store deler av livet har jeg forkynt at jeg er halvt amerikaner, halvt svenske, halvt hvit, halvt svart. Nå velger jeg å si at jeg er både hvit og svart, både svenske og amerikaner. Tysk, fransk, slovakisk, afrikansk, cherokee. Alle disse identitetene tilhører meg. Jeg har gått fra halv til dobbel, og i den tilsynelatende lille semantiske endringen ligger et av mine største identitetssprang. Det doble er uendelig mye bedre enn det halve."

Boka var tema då Jason vitja Skavlan i fjor haust:

Favorittforfattarar: H

Sakte men sikkert går eg gjennom favorittforfattarane mine på alfabetisk vis. Denne gongen bokstaven H og dermed ein presentasjon av to av mine absolutte favorittar. Begge har betydd mykje for meg og har gitt meg mange fine lesestunder.

Håkan Nesser

Svensk forfattar f. 1950.

Mest kjend for dei ti bøkene om førstebetjent Van Veeteren i Maardam; serien han skreiv i perioden 1993 - 2003.
Fire av desse bøkene vart tildelt prisar: Den fyrste Det grovmaskede nettet fekk debutantpris, Borkmanns punkt og Kvinnen med fødselsmerket fekk prisen «Årets bästa svenska deckare» og Carambole fekk «Glassnøkkelen».

Eg laga i si tid ein presentasjon av denne serien - ein serie som eg anbefalar varmt til alle som likar kriminallitteratur med strek under litteratur.

"Arvtakaren" etter Van Veeteren vart kriminalbetjent Gunnar Barbarotti og dei fem bøkene i Barbarotti-serien. Den andre boka i denne serien, En helt annen historie, vart også tildelt pris: «Årets bästa svenska deckare» i 2007.
Eg har omtalt den siste boka i serien, De sørgende.

Ingen er så ironisk-elegant som Håkan Nesser. Eg har hatt utruleg mange fine leseopplevingar med bøkene hans. Frittståande romanar av Nesser som eg kan anbefala:
Kim Novak badet aldri i Genesaretsjøen - Vemodig og morosam oppvekstroman
Kjære Agnes - Original lita kriminalhistorie
Og Piccadilly Sircus ligger ikke i Kumla - Underfundig og stemningsfullt
Skyggene og regnet - Fantastisk fin bok, eit nostalgisk mysterium
Carmine street - Ei litt sorgtung kjærleiks- og krimforteljing med handling frå New York
Himmel over London - Krevjande og spesiell - men underhaldande - "metaroman"
Levende og døde i Winsford - Smart, velskriven og spennande - men langsam - spenningsroman
Elleve dager i Berlin - Triveleg feelgood med alternativ vri

Henning Mankell

Svensk forfattar f. 1948 d. 2015.

Mest kjend for dei tolv bøkene om politietterforskar Kurt Wallander i Ystad; den fyrste boka i serien (Morder uten ansikt) kom ut i 1991, den siste (Hånden) i 2013. Serien er kommen ut i 100 land og er blitt filmatisert i ymse versjonar.

Mankell var ein markant debattant og ein samfunnsrefsar, noko som også viser att i ein del av bøkene hans.
Store deler av livet budde han i Afrika (Mosambik) og han skreiv ofte om tema som diskriminering, rasisme, utnytting og urett. Han hadde eit globalt perspektiv og var ein god formidlar av ulike menneske sine historiar.

Han vart tildelt fleire prisar for forfattarskapet sitt, mellom dei Rivertonklubbens internasjonale ærespris.

Av sjølvstendige romanar likte eg godt Kineseren, Danselærerens tilbakekomst, Tea-bag, Italienske sko og Minnet om en skitten engel.

Henning Mankell vart kreftsjuk og døydde i 2015 - men skreiv til det siste. To av bøkene vart utgitt etter at han vart borte: Kvikksand og Svenske gummistøvler.

Les også: Takk, Henning Mankell

Andre forfattarar på H som eg set stor pris på er Haruki Murakami, Hilary Mantel, Helga Flatland og Hans Olav Lahlum. Hans Børli og Halldis Moren Vesaas er to lyrikarnamn som må nemnast.
Har du ein favoritt på H?