Etterskjelv og Himmeløyet: Avslutning av ein god krimserie

I fleire innlegg på bloggen min har eg prøvd å framsnakka Arne Dahl sin serie om A-gruppen. Eg er usikker i kva grad eg har lukkast i å skaffa serien fleire lesarar, men eg håpar at eg ved å stadig gjenta kor begeistra eg er, kan bidra litt til at enno fleire får augene opp for ein verkeleg god skandinavisk kriminalbokserie. Serien kan samanliknast med serien om Martin Beck (Sjöwall og Walhöö) og serien om Van Veeteren (Håkan Nesser) både når det gjeld talet på bøker (10 i kvar serie) og når det gjeld innhaldsmessige og språklege kvalitetar.
Dei ti bøkene i serien om A-gruppen kan lesast som frittståande krimromanar, men lesegleda vert større og utbyttet av lesinga betre om ein les bøkene i rett rekkefølge. I tillegg er det greitt å bli gradvis introdusert for alle hovudpersonane.

Her i landet vart bøkene utgjevne i bortimot tilfeldig rekkefølge (faktisk vart den fyrste boka gitt ut heilt sist) - men kronologien er altså vesentleg for leseopplevinga og er slik:

1. Misterioso
2. Ondt blod
3. Blind jakt
4. Europa blues
5. Skjulte dyp
6. En midtsommernattsdrøm
7. Dødsmesse
8. Mørketall 
9. Etterskjelv
10. Himmeløyet

Sjølv las eg Mørketall fyrst og deretter En midtsommernattsdrøm - for nokre år sidan. Eg likte dei så godt at eg bestemte meg for å gå "tilbake i tida" for å få med meg heile serien frå start til slutt. Det har eg no gjort - og har lest både bok nummer 6 og 8 på nytt i samanheng.
Handlingane i bøkene går stort sett føre seg i Stockholm, med enkelte avstikkarar rundt om i verda, i tidsrommet 1997 - 2007. Dersom eg skal plukka ut favorittbøker blant dei ti, held eg ein knapp på Europa blues, Dødsmesse og den siste, Himmeløyet.

Etterskjelv las eg i påska og Himmeløyet umiddelbart etterpå - og det kjennest vemodig å vera ferdig med ein så bra serie. Ei "trøyst" kan vera at Arne Dahl har skrive eit slags etterord, ei bok nummer 11 (på svensk heiter boka rett og slett Elva) som er ei avrunding av serien og ein endeleg avskjed med A-gruppen. Den boka er, etter det eg har funne ut, ikkje utgiven på norsk enno. Det er heller ikkje Arne Dahl sin nyaste krimserie; Opcop-serien. Eg skulle ynskja at Dahl sitt norske forlag Cappelen Damm snarast muleg sørger for oversetjing og utgjeving av dei nyaste bøkene til Arne Dahl!

Serien om A-gruppen er altså underhaldande og spennande bøker som anbefalast på det varmaste. Arne Dahl er flink med tempoveksling og har elles ein heilt unik balanse i historiane sine: Balansen mellom humor og alvor, - mellom det actionfylte og det tankefulle. Språket er alltid elegant, tidvis poetisk, tidvis rått og ofte humoristisk. Dahl er ein forfattar med stil som beherskar å skriva lyrisk og draumande, men han har også gode skildringar av det mellommenneskelege og kvardagslege. Dialogane er naturlege og karakteristikkane treffsikre.
Dahl byr på så mangt: gjennomtenkte og intrikate plott, samfunnskritikk, tidsaktuelle tema, fleire gode sidehistoriar, masse spenning - men fyrst og fremst: Interessante og truverdige hovudpersonar.
I motsetnad til mange andre krimseriar handlar denne serien ikkje om ein enkelt protagonist, men om heile etterforskargruppa. Forteljarstemma er allvitande og går inn og ut av handlingar og tankar medan perspektivet skiftar mellom alle dei ti personane som ein etter kvart lærer godt å kjenna - og blir glad i. Dei ulike personlegdomane, forholda mellom dei enkelte og miljøet rundt dei gjer bøkene ekstra leseverdige.

TV-filmen/miniserien bygd på boka Etterskjelv vart nyleg sendt på svensk TV, men er ikkje tilgjengeleg på nettTV for oss som ikkje bur i Sverige. Det er heller ikkje så nøye. For meg vert som regel filmversjonar av bøker eg har lest og likt heilt "feil". Personane ser gjerne heilt annleis ut enn dei eg har sett for meg medan eg les - og dybden i forteljinga vert ofte fråverande på skjermen.

Har du lyst til å lesa intelligent, velskriven og artig krim?
Les serien om A-gruppen av Arne Dahl - men start med Misterioso så går du ikkje glipp av utviklinga og framdrifta.