Samleinnlegg: Norske krimdebutantar

Eg har vore utslått av influensa og sjukmeld ei veke. Men aldri så gale at det ikkje er godt for noko; eg har fått lest ein heil del innimellom hostinga, harkinga, sovinga og sløvinga.
Her er mine tankar om tre norske krimbøker som eg nett har "slukt". Alle forfattarane er debutantar innan krimsjangeren - og etter mi meining er dei alle meir enn "lovande".

Det henger en engel alene i skogen av Samuel Bjørk
Vigmostad & Bjørke 2013
533 sider

Dette er ein svært velskriven kriminalroman. Forfattaren Samuel Bjørk, som er eit pseudonym, spelar på akkurat dei rette strengene slik at lesaren vert fanga inn i historia frå fyrste stund; faktisk frå før du opnar boka. Sjå berre på det stilige/grøssande framsidebiletet og den besynderlege tittelen.

Somme anmeldarar har sagt at boka er spekulativ. Det vil eg ikkje sei meg enig i, - men eg meiner boka er særdeles utspekulert. Med det meiner eg at ein sit att, når ein har lest ut boka, med ei kjensle av at dette har eg lest før. Me kjenner att oppbygginga og komposisjonen, og dei leiande karakterane i boka som virkar merkeleg gjenkjennelege. I tillegg kjenner ein att kjensla av den uuthaldelege spenningen og ikkje minst; lettelsen over at dette "berre er ei bok". Og det er ikkje noko gale i eller feil med at ein kjenner att enkelte ting frå tidlegare. For truleg har forfattaren, kven no han/ho/dei er, henta inspirasjon frå andre gode og vellukka krimbøker. Og det funkar.

Her har me den einsame, sta og dyktige hovudetterforskaren og den sære, psykisk ustabile og dyktige kompanjongen, samt datanerden henta inn frå gata. Me får møta ei sær og skummel religiøs sekt med ein karismatisk og skrudd leiar og ein hjernevaska unggut. Og ikkje minst møter me eit søskenpar utsette for omsorgssvikt som gjer ei sjokkerande oppdaging i skogen.

Forfattaren legg opp til ei nifs og uhyggeleg stemning, noko han lukkast ganske bra med. Hurtige sceneskift, mange forteljarstemmer og cliffhangers gjer at boka har driv og spenning.
Terningkast 5.

En helt tilfeldig forbrytelse av Arne Garvang
Gyldendal 2013
383 sider

Arne Garvang, sjølvaste Pelle Parafin, krimdebuterte med denne boka i fjor. En helt tilfeldig forbrytelse er ei nokså urealistisk og usannsynleg historie, men det er ei underhaldande bok som eg likte godt.

To jenter på 8 og 13 vert tilfeldigvis kidnappa når redar-pappa'en deira forlet dei ei lita stund åleine i Jaguaren. To yrkeskriminelle må plutseleg endra planane når dei oppdagar at bilen dei stal inneheld to barn. Det enkle biltjuveriet veks til ei kidnapping som ikkje på nokon måte var planlagt på førehand. Jaguaren og dei to jentene vert gøymde inne i ein stor trailer. Dramaet er i gang. Perspektivet skifter vekselvis mellom dei to kidnappa jentene, foreldra og dei to tjuvane/kidnapparane/smuglarane. Og politiet, kvar er dei? Jo, dei er tilstades, men er ganske så hjelpelause i denne boka.

Boka har ein del språklege blemmer og logiske bristar - som er lette å oversjå. Det viktigaste er her sjølve historia; jakta på jentene og kidnapparane. Avslutninga er intens og nokså heseblesande. Terningkast 4.

Jentene fra balletten av Monika N. Yndestad
Vigmostad & Bjørke 2012
315 sider

Ei kjempespennande og skremmande realistisk bok - som eg las ut på ein dag. Det handlar om flinke tenåringsjenter som endrar åtferd, om fråverande og hjelpelause foreldre - og om ein lensmannsbetjent frå Helvete.

Eg blir opprørt når eg les bøker med denne tematikken. Om maktpersonar som begår overgrep. Om korleis enkeltpersonar og familiar går til grunne på grunn av slike hendingar. Forfattaren går tett på både offer og gjerningsperson - ubehageleg og rystande, men gripande og forståeleg.

Omgrepet jentene fra balletten vart brukt innan barnevernet i Bergen på 80-talet og viser til dei ressurssterke jentene som plutseleg dukka opp i rusmiljøet i byen - ofte på grunn av overgrep.

Forfattaren smører vel tjukt på, for å halda dramaet vedlike og spenninga stigande. Det er greitt nok i dette tilfellet, tykkjer eg. Boka er lettlest og inneheld ei tankevekkjande og sterk historie.
Terningkast 5.