Samleinnlegg: Kriminell seinsommarlesing

Det er ikkje alle bøker som treff like godt sjølv om dei tilhøyrer ein sjanger som eg egentleg likar. Her er nokre leseopplevingar i kategorien "lettlest og lettgløymt krim". Dei tre fyrste er av årets krimbøker, deretter ei frå 2013 og til slutt eit fransk innslag.

På overflaten flyter vannliljene av Frode Eie Larsen
Liv forlag 2017
368 sider, eBokBib

Det mest positive med denne boka er tittelen, som jo er ganske fin. Ein finn også enkelte andre fine poetiske vendingar her, men eg tykkjer dette stort sett er noko påklistra.

Handlinga er lagt til Larvik og Vestfold, men det endelege oppgjeret finn stad i Roma, Italia. Før det skjer har lesaren fått eit gjensyn med Eddi, kollegaen hans Kari og jounalisten Oscar som me har møtt i tidlegare bøker. I denne aktuelle saka peikar spor og indisiar mot ein heilt spesiell mistenkt, men sanninga og oppklaringa skal visa seg å vera heilt annleis.

På overflaten.. vart ei leseoppleving under middels. Det heile er tamt og tregt - og når det endeleg byrjar å bli bittelitt spennande har ein forlengst skjønt korleis det heng saman. No er det ikkje slik at eg må ha action og full gass heile vegen for å bli engasjert heller, men for meg er det ein heil del som skurrar i denne historia. Trass i at Eddi Stubb er sympatisk og i motsetnad til mange andre krimheltar; tilnærma normal.

Avslutninga på historia er eit antiklimaks, den språklege poesien er jålete og konklusjonen min vert difor terningkast 3-.

De fems tegn av Hans Olav Lahlum
Cappelen Damm 2017
383 sider, eBokBib

Går det an å kjenna sympati for ein seriemordar? Ja, ein kan nok det - når ein får kjennskap til bakgrunn og motiv for ugjerningane. Hovudpersonen i denne boka er ein gammal og einsam mann som bestemmer seg for å ta eit oppgjer med fortida. Det er ikkje vanskeleg å forstå kvifor han handlar som han gjer - og det er litt ubehageleg og uvanleg at ein som lesar håpar på at politiet ikkje skal komma tidsnok til å avverga eit mord.

Lahlum sin skrivestil er gjenkjenneleg frå bøkene om K2 og Patricia: Også her dukkar den historiske nerden Lahlum fram i forteljinga. Det kan fort bli litt oppramsande og overforklarande, snirklete og langsamt - og av og til; ufrivillig morosamt.
Så frykteleg spennande vert det heller aldri, men det er ei interessant forteljing om ein moral, fortiing, skuld, hevn og rettferd. Boka er absolutt svakast når det gjeld den danske etterforskaren Pernille Frederikke Andersen sitt liv og arbeid. Pernille er ein krimhelt fullstendig utan sjarm og sjel. Terningkast 4-.

Hjerteknuser av Geir Tangen
Lydbokforlaget 2017
Speletid 12:53, Lånt lydbok + eBokBib

Fjorårets debutbok Maestro var brukbar, så det var med forventningar om ei bra leseoppleving eg starta på denne. Forventningane vart delvis innfridde.

Hovudpersonane Viljar og Lotte viser handlekraft og analytiske evner sjølv om dei vert utsette for kompliserte utfordringar og personlege vanskar. Plottet er fiffig, komposisjonen er vellukka og perspektiva er interessante. Spenninga er jamnt stigande utover i boka, utan at det vert altfor heseblesande og masete.
Tematikken med rusproblematikk og høgreekstremisme er i høgste grad aktuell, og skildringane frå ungdomsfesten og nynazistmiljøet er til ein viss grad truverdige.

Korleis er så Geir Tangen som opplesar av si eiga bok? Ikkje så verst faktisk. Han har ei behageleg stemme, les i passe tempo og med tydeleg diksjon. Han brukar si eiga avslepne hardangerdialekt sjølv om han skriv på bokmål. Det er positivt. I dialogane brukar han gjerne andre dialektar, både austnorsk og nordnorsk - og det vert tidvis veeeldig tilgjort og kunstig.

Tangen har ein sprudlande forteljarstil - og boblar over enkelte gonger. I forsøket på å vera ekstra frisk og morosam tippar han ofte over til å bli pinleg vulgær. På minussida må også nemnast alle dei unødvendige trivielle detaljane, alle overforklaringane og alle metaforane. Hjerteknuser har kvalitetar, men når ikkje heilt opp. Etter ei samla vurdering gir eg boka terningkast 3+.

Hanegal av Lars Ove Sæther
Cappelen Damm 2013
378 sider, Kjøpt papirbok + Lydbok Storytel

Eg starta på boka som lydbok, men ga opp lyttinga etter kort tid ettersom opplesaren les altfor sakte og har så monoton stemme.
Som ein ser på omslaget er dette vinnar av ein skrivekonkurranse. Boka er slett ikkje dårleg og alt i opningsscenen forstår ein at dette kan bli skummelt. Men dessverre dett historia saman mot slutten.

Sæther skriv flytande og friskt og har konstruert ei fantasifull historie. Det handlar om ein ung KRIPOS-etterforskar som må bistå i etterforskinga av eit muleg dobbeltdrap på ein avsidesliggjande stad. Saka viser seg å ha vide forgreiningar: Nokre underlege spor fører etterforskinga til Haiti.

Boka byr på bisarre hendingar og situasjonar som avkappa hovud, avkappa hender og ein gal hane, men sidan det heile er så oppkonstruert og lite truverdig vert det aldri særleg engasjerande.
Likevel må eg sei at dette er ein lovande debut. Ein oppfølgjar hadde vore på sin plass snart. Terningkast 3. 

Den tredje jomfru av Fred Vargas
Aschehoug 2008
445 sider, Lånt papirbok biblioteket

Ikkje eingong ein eminent forfattar som Vargas kan lukkast like godt kvar einaste gong. Dette er nok den svakaste av dei tre bøkene eg hittil har lest av henne.

Vargas har ei særeigen stemme, Adamsberg er ein spesiell etterforskar, medarbeidarane hans er originale og sakene dei etterforskar er intrikate på uvanlege måtar. I tillegg er resten av persongalleriet uvanleg fargerikt.

Det er også i denne boka ei etterforsking som stadig tek nye vendingar og uventa retningar. Humoren er lun og vittig - og vanvittig. Hendingane er også ofte så vanvittige at det passerer ei grense for kva ein realistisk krimlesar kan finna akseptabelt. Men Vargas nøstar opp i det meste, og då må ein berre godta at handlinga - og løysinga - er utanfor normalen.
Terningkast 4.