23. september 2019

Kort om: Koke bjørn av Mikael Niemi

Oktober 2019
445 sider
Papirbok lånt privat

Mikael Niemi stadfestar med denne boka at han er ein dyktig forteljar. Han brukar språk og bilete på ein original måte samstundes som han syner kunnskap om og innsikt i så mangt. Den mest sentrale forteljarstemma i Koke bjørn tilhøyrer Jussi, ein samegut som Lars Levi Læstadius tok til seg, inspirert av bibelforteljinga om Den barmhjertige samaritan. Jussi er ein oppdikta person, men forfattaren byggjer óg på mange verkelege historiske personar og hendingar i denne boka. Hovudperson er vekkelsepredikanten, presten og naturforskaren Lars Levi Læstadius.

På førehand hadde eg eit bilete av Læstadius som ein streng og fundamentalistisk svovelpredikant. Niemi framstiller han på ein heilt annan måte; som ein mild, intelligent og forståingsfull person. Vel var han ein fundamentalist på enkelte område; særleg i synet på alkohol, men han hadde utvilsamt også gode eigenskapar. Det kan vera verdt å merka seg at han forsto samane, både språket og kulturen, sidan han sjølv hadde samisk bakgrunn.

Handlinga i boka er lagt til året 1852 i Pajala i Nord-Sverige. Ei ung tenestejente forsvinn og vert etter ei tid funnen død i ei myr. Den som i fyrste omgang får skulda er bjørnen. Det er ei forklaring som både lensmann og befolkning kan slå seg til ro med. Men Læstadius - ein mann med sans for naturvitenskap og forsking - trur ikkje på denne teorien. Saman med fostersonen Jussi freistar han å finna ut av mysteriet på sakleg vis og naturvitenskapleg grunnlag. Dei to er eit slags Sherlock Holmes og Dr. Watson etterforskarpar, og boka kan såleis lesast som ein klassisk kriminalroman.

Men boka er så mykje meir: Det er ei hjerteskjerande forteljing om utanforskap og einsemd, om kulturkonfliktar, klasseskilnad og undertrykking, samt eit lærerikt og interessant portrett av ein karismatisk religiøs leiar. Det må også nemnast at miljø- og landskapsskildringane er truverdige og at tidsbileta er skarpe og levande.

Koke bjørn er ei velskriven og fascinerande forteljing som verkeleg anbefalast.

4 kommentarer:

  1. Enig, jeg likte den et terningkast bedre enn deg! Knallbra på alle vis!

    SvarSlett
  2. Flott omtale! Jeg tror jeg også flesket til med full pott på denne :)

    SvarSlett
  3. Gleder meg til denne som jeg har på vent.:)

    SvarSlett
  4. Jeg likte denne boka svært godt. Gir ikke terningkast, men den ligger øverst i skalaen! Husker ikke hva jeg skrev på bloggen, men det var nok bare ros.
    Tilbake på blogg etter et par ukers fravær. Mye å holde styr på, kjenner jeg!

    SvarSlett