21. desember 2013

Bokomtale: Dødsmesse av Arne Dahl

Cappelen Damm 2009
Oversetjar: Einar Blomgren
Originaltittel: Dödsmässa
367 sider


Eg har hatt eit "prosjekt" gåande ei tid, nemleg å lesa alle dei ti bøkene i serien om A-gruppen av Arne Dahl. To av bøkene las eg for nokre år sidan, dei resterande åtte har eg "fordelt" utover i tid; i fjor, i år og til neste år. Eg ønskjer ikkje å lesa dei rett etter kvarandre. Bøkene må nemleg nytast, gode er dei.

Dersom ein skal freista å karakterisera Arne Dahl og bokserien om A-gruppen, kan ein sei følgjande: Sjöwall og Wahlöö møter Håkan Nesser. Med andre ord: Topp kriminallitteratur med samfunnskritikk, intelligens, språkleg eleganse, mørk humor og ironisk snert. Dødsmesse er nummer sju i serien og kan godt lesast som ein frittståande krimroman, men eg rår til å lesa bøkene i serien i kronologisk rekkefølge.

A-gruppen er ein spesialavdeling i det svenske politiet som etterforskar valdelege brotsverk med internasjonale tilsnitt. I dei fyrste bøkene er Jan-Olov Hultin leiar i gruppa medan Paul Hjelm er hovudperson, - men perspektivet skiftar mellom dei forskjellige medlemmene i gruppa. I starten av Dødsmesse er både Hultin og Hjelm ute av A-gruppen; fyrstnemnde er blitt pensjonist og Hjelm har fått ein ny stilling innan interngransking. Så skjer dramatiske ting som gjer at dei begge i all hast vert kalla inn att i spesialgruppa dei egentleg har slutta i.

Cilla Hjelm, ekskona til Paul Hjelm, har ei sentral rolle i handlinga i Dødsmesse. Ho vert ein av gislane når to ranarar inntek ein bank på Östermalm. Ranarane plasserer sprengstoff rundt i banklokalet og heile nabolaget vert evakuert - men gisseltakarane/ranarane oppfører seg merkeleg og amatørmessig. Dei legg ikkje eingong merke til at Cilla sender tekstmeldingar til eksmannen sin. Cilla ser for seg Norrmalmstorgdramaet i 1973 og lurer på kor lang tid det går før ho vert råka av stockholmsyndromet. Arne Dahl får lesaren til å leva seg inn i den nervepirrande gisselsituasjonen, som utviklar seg på ein besynderleg måte.

Parallellt får me andre historiar. Ei av dei er frå 2. verdskrig og vert presentert som dagboksnotat. Sjølve hovudhistoria går føre seg i 2003, på den tida oljekrigen i Irak braut ut. Dei andre hendingane har samanheng med akkurat dette: Nemleg at oljen er rota til alt vondt. Eit heilt kapittel i boka inneheld faktisk talen som president Bush heldt til nasjonen før invasjonen av Irak fann stad.

Andre hendingar er at Gunnar Nyberg vert som besatt av Khiosmassakren i 1822 og at Arto Söderstedt, eit anna medlem av A-gruppen, får tilslaget når eit gammal skrivebord vert auksjonert bort. Elles handlar det om gamle fossilar og gamle agentar frå CIA, MI6 og Stasi. Mellom anna.

Og så vert det referert til musikken. Bakom alt høyrer Paul Hjelm Mozart. Mozarts Rekviem; dødsmessa - verket som ikkje vart fullført av den døyande komponisten.

Dei ulike historiane og den oppdelte handlinga vert presentert i akkurat passe dosar og det heile flyt riktig fint. Samfunnskritikken er like skarp som i dei tidlegare bøkene i serien. Persongalleriet er som før fyllt av interessante personar. Språkleg sett er det variert, elegant og stilsikkert. Dei mange lause trådane vert nøsta opp på ein overbevisande måte. Dødsmesse er ei svært underhaldande og spennande bok med både aktuelle og historiske hendingar, gode og originale skildringar, meisterleg komponert og med ein veldig bra avslutning. Stort meir kan ein egentleg ikkje forlanga av ei bok.

Bok nummer åtte i bokserien om A-gruppen er Mørketall, og den har eg lest tidlegare, for 4-5 år sidan, - så eg hugsar ikkje heilt kva den handlar om - berre at eg tykte boka var veldig god. Det er muleg eg må skumma meg gjennom den før eg tek til på dei to siste; Etterskjelv og Himmeløyet.

Les også:
A-gruppen - svensk kvalitetskrim
Smakebit av Misterioso
Smakebit av Blind jakt
Smakebit av Skjulte dyp

2 kommentarer:

  1. For et gøy prosjekt du har hatt. Jeg lånte med meg en av bøkene hans hjem fra biblioteket en gang, men fikk ikke lest den for det var så mye annet som presset på. Kanskje jeg skal begynne med den første, og ta de innimellom alt det andre. (Gjorde noe sånt som dette med Gert Nygårdshaug for noen år siden) Du nevner Mozarts Rekviem, jeg har nettopp vært på lyttekrus, og hørt Harmonien fremføre Rekviem. Veldig interessant og lærerikt. Så på grunn at det alene kunne jeg tenke meg å lese boken. Ha en fin lørdag!

    SvarSlett
    Svar
    1. Det beste av alt når det gjeld denne bokserien, er at dei ikkje nødvendigvs treng å lesast kronologisk. Trass i enkelte tilbakeblikk på tidlegare hendingar, kan ein lesa dei som frittståande krimromanar. Eg har jo lest dei litt hulter til bulter, men føler at eg ikkje har gått glipp av noko. Så - kjem du over ei Arne Dahl-bok; les!

      Ha ei riktig god jul!

      Slett