31. oktober 2020

Oppsummering oktober 20

Påbyrja i september, fullført i oktober:
Jørgen Brekke - Nå har natten alt - Norsk krim - Lånt ebok BookBites
S.J. Bolton - De utvalgte - Britisk krim - Lyd Storytel

Lest i oktober:
Tore Renberg - Tollak til Ingeborg - Norsk roman - Lånt ebok BookBites
Øistein Borge - Bastarden - Norsk krim - Lånt papirbok biblioteket
Anne-Britt Harsem - Den mørke hemmeligheten i Tysfjord - Norsk dokumentar - Lyd Storytel
Alex Michaelides - Den tause pasienten - Britisk krim - Lånt lydbok BookBites
Unni Lindell - Nabovarsel - Norsk krim - Lånt papirbok privat
Håkan Nesser - Den sørgmodige bussjåføren fra Alster - Svensk krim - Kjøpt lydfil
Hans Olav Lahlum - Reiulf Steen - historien, triumfen og tragediene - Biografi - Lyd Storytel
Gert Nygårdshaug - Den tredje engelen - Norsk krim - Lånt ebok BookBites
Tor Bomann-Larsen - Svaret. Haakon & Maud 6 - Biografi/historisk dokumentar - Lyd Storytel
Frits de Bourg - Dykket - Norsk krim - Lånt papirbok biblioteket

Påbyrja i oktober, fullførast i november:
Ken Follett - Aftentid og morgengry - Britisk historisk roman - Kjøpt papirbok
M.J. Arlidge - Den som ikke har gjemt seg nå - Britisk krim - Lånt ebok BookBites



6 lyd, 3 papir, 3 ebøker
7 lånt, 4 abonnement, 1 kjøpt
8 krim, 1 annan roman, 2 biografiar, 1 dokumentar
9 norske, 2 britiske, 1 svensk
9 menn, 3 kvinner
"Nye" forfattarar: Harsem, Michaelides

Eg er svært nøgd med blogge- og lesemånaden oktober! Heile 12 bøker lest og mange av dei var skikkeleg gode leseopplevingar. Dessutan har eg fått skrive 3 bokomtalar og 1 samleomtale - så dermed føler eg meg meir ajour enn på lenge. 

Det er umuleg å trekka fram eit enkelt høgdepunkt fordi eg har lest såpass mange bra bøker. Hans Olav Lahlum sin biografi om Reiulf Steen er rett og slett ein av dei beste politiske biografiane eg har lest nokon gong. Del 6 i biografiverket Haakon & Maud, Svaret, har eit oppsiktsvekkjande innhald, men er noko tyngre å lesa enn dei føregåande bøkene. Nabovarsel startar grøssande skummelt, slik me veit Lindell kan det, men undervegs endrar det seg noko slik at eg ved dette høvet "berre" gir terningkast 4. Eg hadde nemleg skyhøge forventningar til denne boka.

Både Tollak til IngeborgDen tredje engelen og Den sørgmodige bussjåføren fra Alster er gode bøker, kvar på sin måte, og kan anbefalast på det varmaste. Og dei er ikkje dårlege Bolton, Brekke, de Bourg og Borge sine bøker heller. 

Sterkast inntrykk gjorde dokumentaren frå Tysfjord; om "Liv" og hennar historie. Anne-Britt Harsem fortel i denne boka om ei jente som vart utsett for vald, mishandling og misbruk i heile barndommen. "Liv" bar alle teikn på at ho var utsett for vald og seksuelle overgrep, men det var ingen som sa frå og ingen som gjorde noko. Det er ei heilt utruleg; grusomt og hjerteskjerande. Det er mange som i ettertid kan føla på både skuld og skam. Les forkorta versjon i VG

Største nedtur og skuffelse kom med den overhypa og oppskrytte Den tause pasienten. Den var etter mi meining uspennande og treg og inneheld for mykje psykosnakk og kunstprat. Må likevel innrømma at eg vart overraska over løysinga på det heile, så eg spanderer eit terningkast 3. 

Til slutt kan eg nemna at eg lånte og leverte tilbake ei bok - ulest - denne månaden. Den psykologiske thrilleren Krypdyrmemoarer, som har fått så mykje merksemd, vart henta på biblioteket. Trass i høge terningkast og sal til utlandet kjende eg på ein veldig uvilje mot boka, så eg kom aldri i gang med den. 
Og når eg tenkjer meg om: Det er lurare å satsa på bøker som eg har lyst til å lesa. 

20. oktober 2020

Bokomtale: Den sørgmodige bussjåføren fra Alster av Håkan Nesser

Lydbokforlaget 2020
Speletid 9:41
Opplesar Helge Winther-Larsen
Kjøpt lydfil

Dette er ei velskriven, velkomponert, underfundig og spennande bok. Lesaren får verken åndenød eller pulsauke av sjølve historia, men det er spennande i tydinga av at lesaren vert meir og meir nysgjerrig på løysinga. Typisk Håkan Nesser altså.

Den sørgmodige bussjåføren fra Alster er 6. avsnitt i serien (7 om ein reknar med De venstrehendtes forening der Barbarotti har ei birolle), men bøkene må ikkje nødvendigvis lesast i kronoligisk rekkefølge. Det er enkelt og hyggeleg å bli kjent med den italienskætta, sympatiske og filosofiske etterforskaren Gunnar Barbarotti frå (den fiktive) småbyen Kymlinge. 

Den sørgmodige som det blir fortalt om heiter Albin Runge, forhenverande akademikar og omskulert til bussjåfør. Han trivst bra i jobben heilt til det skjer ei ulykke i 2006. På glatt føre og dårleg sikt køyrde bussen han førde av vegen og fall utfor eit stup. 18 menneske omkom. Undersøkingar frikjende Albin, men han fekk seg naturlegvis ein knekk. I 2012 byrja han å få trusselbrev, med såpass forurolegande innhald at han gjekk til politiet. Etterforskarane Gunnar Barbarotti og Eva Backman, som på den tida var i eit gryande og hemmeleg forhold, kjem så inn i biletet. Etterforskinga deira fører ikkje fram, tvert imot. Albin Runge forsvinn, så og seia i lause lufta, og vert etter ei tid erklært død.

I forteljinga si notid, i 2018, skjer det noko som inneber at Barbarotti og Backman (som etter kvart er blitt sambuarar) tek permisjon for ein periode. Dei leiger seg eit hus på Gotland og ein dag ser Barbarotti ein person som er mistenkeleg lik Albin Runge. Kan det stemma? Innimellom avslapping, vindrikking og sykkelturar vert Gotland-opphaldet fylt med tankeverksemd og lesing av gamle saksmapper. Kva var det som gjekk galt med etterforskinga i 2012? 

Dette er ramma for forteljinga som altså går føre seg på tre tidsplan. Trass i den tragiske bussulykka og den sørgmodige sjåføren er det ei forteljing med mykje humor og fine skildringar. Forholdet mellom Barbarotti og Backman er trevlig og søtt, kanskje for søtt?, men det er sanneleg befriande å lesa om krimheltar som har eit velfungerande samliv og familieliv. Dessutan - me som har følgd serien veit at dei to har ei fortid der ikkje alt var så rosenraudt. For slik er livet for dei fleste av oss; me opplever alle oppturar og nedturar, gleder og sorger. 

Diktsamlinga Stänk och flikar av Gustaf Fröding har ein viss plass i historia. Akkurat det forstår eg ikkje noko særleg av, men eg reknar med at Nesser har ei meining med det. Boka handlar i alle fall djupast sett, som dei fleste av Nesser sine bøker, om livet, døden og kjærleiken. 

"Det normale" innan krimsjangeren i dag er høgt tempo, korte kapittel, kjappe sceneskift, dramatiske hendingar og groteske skildringar. Eg har ikkje noko imot slike bøker, men det er ganske herleg med ei heilt annan type leseoppleving. Som dette.

Håkan Nesser skriv med "munter eleganse" las eg ein plass, og det er eg så enig i. Han er veldig stilsikker; pratsam og pludrande når det er naturleg og kjølig og skarp når det trengst. Han brukar eit filosofisk og lågmælt språk og krydrar det med akkurat passe dosar med humor og varme. Karakterane virkar "ekte" sjølv om dei er oppdikta og hendingane er tydelege og truverdige sjølv om det, når ein tenkjer seg om, er ein del tilfeldigheiter. 

Tidlegare i haust vart Håkan Nesser tildelt Crimetime Awards hederspris for 2020. Prisen vert delt ut til ein forfattar som "varit banbrytande för den svenska kriminallitteraturen och har satt Sverige på deckarkartan." Juryen skildra då forfattaren som "en gudabenådad berättare och stilist som låter filosoferandet och det goda samtalet ta minst lika stor plats som de väl konstruerade intrigerna". 
Med Den sørgmodige bussjåføren fra Alster stadfestar Nesser denne grunngjevinga.

Dagbladet har anmeldt boka. Eg er enig i konklusjonen og terningkastet, men overskrifta er fullstendig misvisande. 

13. oktober 2020

Norsk krim 2020

Hausten 2020 er ein uvanleg sterk norsk krimhaust. For sanneleg har dei utgitt nye bøker alle saman i sommar/haust: Jo Nesbø, Karin Fossum og Unni Lindell. Tom Egeland, Jørgen Jæger og Jørgen Brekke. Jan-Erik Fjell, Jørn Lier Horst og Frode Eie Larsen. Anne Holt, Merete Junker og Hans Olav Lahlum. Gert Nygårdshaug, Kjell Ola Dahl og Jan Mehlum. Alle kjente og (meir eller mindre) kjære for oss som er glade i krim. Nokre av årets bøker har eg lest, nokre ventar eg på å få lesa, andre vert ikkje prioritert enno og skal lesast på eit seinare tidspunkt.

Bakom synger døden (Fossum) har alt blitt omtalt her (i samleomtale saman med eit par svenskar) og Kongeriket (Nesbø) har fått ein eigen omtale. Her kjem fem andre korte vurderingar/omtalar. 

Gråsonen av Jan-Erik Fjell
Capitana 2020
352 sider
Lånt ebok BookBites

Hyggeleg gjensyn med Anton Brekke og Magnus Torp. Ei mistenkeleg drukningsulukke har muleg samanheng med ei gammal sak som Anton var involvert i då han var ung politiaspirant. Mykje tyder på at politiet tabba seg ut og pågreip feil person den gongen. 

Eg likar Fjell sin skrivestil og forventningane mine var høge til den 7. boka i serien. Dei vart i stor grad innfridde. Boka er enkel og lettlest, men manglar litt av den nerven og dei uventa vendingane som tidlegare bøker i serien har hatt.
Dermed vert det eit knepp ned frå forrige bok, GjemselTerningkast 4.


Andre guder av Jørgen Brekke
Vigmostad Bjørke 2020
145 sider
Lånt ebok BookBites

Fyrste del i ein planlagt bokserie med dei ti boda som tema. Tanken er at det skal komma ut ti romanar om kvart sitt bod, skrivne av ti ulike, norske forfattarar. 

Fyrste bod er "Du skal ikkje ha andre gudar enn meg" og Brekke sitt bidrag i samband med det er ein krimroman av typen kortroman/lang novelle. Det handlar om eit slags trekantdrama, og me får to av dei impliserte sine versjonar av det som skjer. 

Ei (krim)bok treng slett ikkje vera omfangsrik og tjukk for å vera god, men Andre guder er for tynn, både innhaldsmessig og  bokstavleg. Terningkast 3.


Nå har natten alt av Jørgen Brekke
Gyldendal 2020
381 sider
Lånt ebok BookBites

Enno ei bok av Brekke, og dette var "andre boller". Her prøver han seg på psykologisk thriller-sjangeren, og det er ganske vellukka. Eg får assosiasjonar til Torkil Damhaug sine bøker, men Brekke går ikkje så djupt inn i menneskesinnet som det Damhaug gjer.

Som i boka til Fjell over handlar det om eit muleg justismord. Både tilståing og DNA-funn tyder på at vedkommande som vart sikta og dømt for valdtekt og drap på unge Liv var den skuldige. Sju år etter vert ein forfattar oppsøkt av syster til offeret med nye opplysningar. Kan det verkeleg vera ein annan gjerningsperson? 

Eg likte måten boka er bygd opp på og korleis historia endrar seg etter
kvart som me får kjennskap til dei ulike personane sine handlingar. 
Terningkast 4+.


Hjerteløs av Jørgen Jæger
Capitana 2020
463 sider
Lånt ebok BookBites

Så; enno ein Jørgen. Denne gongen Jæger. 
Det handlar om våre gamle kjenningar Ole Vik, Cecilie Hopen og om liv og virke i Fjellberghavn. Sidan det er 12. bok i serien er omgjevnadene kjende for oss, men Jæger skal ha for at han alltid er oppdatert og skriv om samfunnsaktuelle problemstillingar. Ein kan sei at Jæger er politisk korrekt, men av og til er det det som er det rette.

I Hjerteløs er det Cecilie Hopen som må leia opptil fleire vanskelege saker, medan Ole Vik er mest opptatt av familien og Marte si helse. Journalistdrap, organtjuveri, mafiaverksemd og flyktningpolitikk er stikkord for handlinga. 
 Terningkast 4+.


Kongen av Tom Egeland
Capitana 2020
431 sider
Lånt papirbok privat

Frittståande, men me møter att enkelte karakterar frå tidlegare bøker. Startar veldig friskt, etter kvart litt tregt, før det vert rimeleg spennande mot slutten. 

Det handlar om finansakrobatikk og mafiaverksemd og påkjenningar som dei grotesk rike kan bli utsett for, som for eksempel kidnapping og utpressing. Tankane går gjerne til TV-serien Exit og til det som no vert kalla Lørenskog-saka - utan samanlikning elles.

Kongen er OK tidtrøyte, men Egeland har levert betre før.
Terningkast 4.

8. oktober 2020

Kort om: Tollak til Ingeborg av Tore Renberg

Cappelen Damm 2020
167 sider
Lånt ebok BookBites

Tollak er rasande. Han rasar mot folk, likar ikkje "den nye tida" og hatar alt det dei andre kallar framsteg. Han nektar å innretta seg og vert sett på som ein stabeis og vanskeleg type. Men no har han ikkje lenge igjen, og det er på tide å fortelja. Han ber på ein mørk løyndom og har bedt dei vaksne ungane sine om å komma på besøk. I boka føl me Tollak sine førebuingar fram mot den samtalen han skal ha med sonen Jan Vidar og dottera Hillevi. 

Tollak har ikkje alltid vore ein slik gretten gammal gubbe. Han har opplevd den store kjærleiken saman med Ingeborg. No har ho vore død i mange år og han saknar henne voldsomt. 

"Eg elska henne så høgt som nokon mann har elska ei kvinne, og eg forbannar helveteskreftene som tok henne frå meg."

Etter at Ingeborg vart vekke er det kun Tollak og pleiesonen Oddo som bur i huset oppe i dalen, der "stova er nedskitna og nedslarva". Oddo er spesiell; "inne i han er det ikkje som hos andre folk". Ingen andre enn Tollak forstår Oddo og klarar å hanskast med han.

Tore Renberg skriv som alltid godt, og får sagt mykje, både på og utanfor linjene, i denne korte boka. Boka har enkelte thrillerelement, men er ikkje spennande på den måten ein "vanleg" krimthriller er det. Likevel er det ei bok som er vanskeleg å leggja frå seg. 

Lesaren vert godt kjent med Tollak på godt og vondt. Tollak er ein kompleks figur full av kontrastar; han kan vera omsorgsfull, men også eigenrådig og valdeleg.

"Eg er Tollak til Ingeborg. 
Eg høyrer fortida til.
Eg har ingen planar om å finne min plass nokon annan stad."

Eg ser Tollak til Ingeborg får mykje ros, både frå anmeldarar og lesarar. Det er vel fortent. 

Her er eit utdrag frå boka:


Andre bloggmeiningar:

2. oktober 2020

Bokomtale: Kongeriket av Jo Nesbø

Aschehoug 2020
630 sider
Lånt papirbok privat

Eg var veldig spent før eg starta på denne. Sjølv om Nesbø er ein av yndlingsforfattarane mine, har eg ikkje vore like begeistra for alt han har gitt ut. Kongeriket fekk dessutan ei noko blanda mottaking av avis-anmeldarane; frå lunkne terningkast 4 i Stavanger Aftenblad og VG, til overbegeistra terningkast 6 i Dagbladet og Nettavisen

Sjølv hamna eg på eit sterkt terningkast 5, og eg skal prøva å grunngi dette nedanfor.

Handlinga i Kongeriket er lagt til ei fiktiv bygd i dei indre delane av Telemark. Her møter me Roy og Carl Opgard, to brødre som vart foreldrelause då dei var svært unge. Roy er den eldste og mest robuste og den som alltid har teke vare på veslebroren. Han vart også verande på fjellgarden dei vaks opp på medan Carl, den uansvarlege og tilsynelatande svakaste av brødrene, reiste ut i verda. Når denne forteljinga startar er Carl på veg heim. Med seg har han kona Shannon og store planar for framtida på Opgard. Ekteparet ynskjer å byggja eit spektakulært spa-hotell, men for å setja planane ut i live er dei avhengige av lokale støttespelarar, lokal finansiering og velvilje og aksept frå Roy.

Starten av boka er litt treg, men alt frå fyrste stund kjenner ein på den mørke stemninga. Ein forstår at det er noko dramatisk og alvorleg som har skjedd - og som skal skje. Forteljarstemma er heile vegen Roy, både i notid og i tilbakeblikk. Lesaren tek del i minnene, tankane og meiningane hans - og det er til tider noko ubehageleg. Gradvis vert mørke hemmelegheiter og unemnelege hendingar frå fortida avdekka. Kva hende den gongen då foreldra køyrde utfor det bratte stupet? Kva hende med lensmannen? Kva er årsaka til at Roy gong etter gong etter gong ryddar opp etter Carl? Er fortida og sanninga i ferd med å innhenta brødrene? Og kva med Shannon si rolle oppi alt dette?

Kongeriket er ein krimthriller/roman av det ambisiøse slaget og fleire har sagt at boka er altfor lang. Eg er tildels enig, for sjølv om Roy er ein einsam og heller inneslutta person er han veldig pratsam og omstendeleg når han skal fortelja historia si. Eg kjenner at eg "dett av lasset" i dei sekvensane der han går altfor detaljert tilverks når det gjeld fuglar, våpen og bilar. Samstundes seier dette med interessa for t.d. ornitologi mykje om kor samansett og fascinerande karakteren Roy faktisk er. 

Sjølv om tempoet er noko langsamt er forteljinga ganske så intens og spennande. Ein finn også ein god del humor, av det mørke slaget, i boka. Språket er typisk Nesbø; sjølvsikkert og ordrikt og med tydelege bilete og musikalske referansar. Plottet er både kronglete og mystisk. Det handlar om sjalusi, mistru, løgner, hevn, vald, utruskap og begjær, men også om samhald, lojalitet og kjærleik. Ein skjønnar at historia neppe kan få ein lukkeleg slutt, men eg vart overraska over dei vendingane historia tok.

Eg likte altså boka veldig godt; Kongeriket gjorde djupt inntrykk på meg. Somme bøker gløymer ein gjerne med det same ein har lukka permane. Denne boka er definitivt ikkje slik; Roy og Carl har "vore med meg" lenge etter avslutta lesing. 

Andre bloggmeiningar:
Bjørnebok - "Twin Peaks møter Lilyhammer"
Tine sin blogg - "Medrivende spenningsroman"

1. oktober 2020

Oppsummering september 20

Påbyrja i august, fullført i september:
Audun Molde - Pop - en historie - Norsk dokumentar/fakta - Lyd Storytel
M.J. Arlidge - Nei nei gutt - Britisk krim - Lånt ebok BookBites

Lest i september:
Heine Bakkeid - Vi skal ikke våkne - Norsk krim - Lånt papirbok biblioteket
Jo Nesbø - Kongeriket - Norsk krim - Lånt papirbok privat
Tor Bomann-Larsen - Makten. Haakon & Maud 4 - Biografi/historisk dokumentar - Lyd Storytel
Jørgen Jæger - Hjerteløs - Norsk krim - Lånt papirbok privat
Kristina Ohlsson - Henrys hemmelighet - Svensk krim - Lånt papirbok privat
Erlend Loe - Helvete - Norsk roman - Lyd Storytel
Tor Bomann-Larsen - Æresordet. Haakon & Maud 5 - Biografi/historisk dokumentar - Lyd Storytel

Påbyrja i september, fullførast i oktober:
Jørgen Brekke - Nå har natten alt - Norsk krim - Lånt ebok BookBites
S.J. Bolton - De utvalgte - Britisk krim - Lyd Storytel


4 lyd, 4 papir, 1 ebok
5 lånt, 4 abonnement
5 krim, 1 annan roman, 2 biografiar, 1 dokumentar
7 norske, 1 britisk, 1 svensk
8 menn, 1 kvinne
"Nye" forfattarar: Molde

September kom og gjekk. Eg trur det er den fyrste månaden utan eit einaste blogginnlegg etter at eg byrja å blogga i 2012. Årsaka til manglande bokblogging ligg ikkje i skrivesperre eller lesesperre, men i tid. Rettare sagt kva eg prioriterer å bruka den begrensa fritida mi på. 

Månadens høgdepunkt: Kongeriket - ein svært sterk 5'ar. Omtale av Jo Nesbø si nyaste bok kjem om kort tid. 

Eg likte óg veldig godt dei tre sakprosabøkene som eg har lytta til innimellom all krimlesinga. Det gjeld del 4 og 5 i biografiverket om Haakon og Maud, opplest av forfattaren sjølv og Audun Molde sin gjennomgang av pop-historia, lest av Håvard Bakke. 

Og når ein er inne på lydbok og opplesing; ingen les Erlend Loe sine bøker som Erlend Loe sjølv. For fyrste gong har eg lytta til ei "live" bokopplesing. Eg humra meg gjennom Helvete saman med Loe og publikum i Litteraturhuset. Sjølve boka og handlinga var kanskje ikkje så stor lesesoppleving, men stemninga var djevelsk god!