Trilogien Vargskinnet - ei flott leseoppleving

I sommar las eg den prisbelønte kriminalromanen Hendelser ved vann av Kerstin Ekman. Boka gav "meirsmak" og eg fekk lyst til å lesa meir av denne forfattaren. Så innimellom all krimlesinga no i det siste har eg lest trilogien Vargskinnet - ei frodig, levande og gripande forteljing som eg anbefalar på det varmaste. Bøkene plukka eg med meg frå mor mi sine hyller.

Trilogien består av bøkene Guds barmhjertighet, Morgen kommer og Skrapelodd. Handlinga er lagt til den same fiktive staden som i Hendelser ved vann; til den vesle bygda Svartvattnet i Jämtland, i grensetraktene mellom Noreg og Sverige. Me får følgja tre generasjonar, fleire ulike personar og deira liv og opplevingar, gjennom nesten hundre år. Historiane til dei ulike personane flettar seg fint inn i kvarandre.

Den nyutdanna og idealistiske jordmora Hillevi Klarin er den personen me får følgja nærast i den fyrste boka. Ho tek med seg ny kunnskap om hygiene og obstetrikk til den avsidesliggjande fjellbygda for å utføra yrket sitt som jordmor. Året er 1916, og møtet med fattigdommen, armoda og overtrua er brutalt. Tittelen på den fyrste boka er "Guds barmhjertighet", men samfunnet og livet er alt anna enn barmhjertig for mange av innbyggjarane i Svartvattnet. Etter ei mislykka forloving med ein konservativ prest, vert Hillevi gift med kjøpmannen Trond Halvarsson. Dei får mange år saman i det som må kallast eit lukkeleg ekteskap.

I det fyrste dramatiske jordmoroppdraget sitt møter Hillevi ungguten Elis; eit møte og ei hending som skal komma til å bety mykje for dei begge. Elis er ein fattig og sjukleg gut som utviklar seg til ein stor og berømt kunstnar, og er ein av forteljarstemmene som ein kan høyra gjennom heile trilogien. Den andre stemma som er med frå byrjing til slutt er samejenta Risten - eller Kristin, som er det svenske namnet hennar. Kristin er Hillevi si fosterdotter og veks opp saman med Hillevi sine biologiske barn. Kristin vender tilbake til samane gjennom ekteskap, men har mista mykje av "seg sjølv" og samekulturen i oppveksten.
I bind to er handlinga lagt til åra rundt 2. verdskrig og det er Hillevi si dotter Myrten som er hovudperson. I bok nummer tre er me komne fram til vår eiga tid og her handlar det mykje om barnebarnet Ingefrid. Dei to som på ein måte bind det heile saman er likevel dei før nemnde Kristin og Elis. Desse to - og eit ulveskinn.

Bøkene fortel om korleis livet i ein liten "avkrok" av verda har utvikla seg. Gradvis vart samfunnet modernisert og industrialisert, det vart betre kommunikasjonar og befolkningen vart ein del av storsamfunnet. Men alt har sin pris, det har ikkje minst den samiske befolkningen fått merka.

Kerstin Ekman har eit vakkert språk som spesielt kjem til uttrykk gjennom naturskildringane. Samstundes har ho også ein heilt spesielt rå skrivestil. Eg veit ikkje om andre forfattarar som kan fortelja naturleg og sjølvsagt om morkake og fødselsrifter, - eller mensblod og bind! Ho skriv også om lidenskap og begjær på ein beint fram og fin måte.
Det er heilt tydeleg at forfattaren har stor innsikt i litteratur, kunst, historie og "naturfag" som botanikk og biologi. Ho har òg djup innsikt i psykologi og mellommenneskelege relasjonar og får fortalt mykje om sosiale og kulturelle skilnader på folk.

Fleire av dialogane er ganske utfordrande lesing; samtalane mellom innbyggjarane i Svartvattnet er skrive på dialekt - og i den norske omsetjinga  er dette ei slags trønderdialekt, naturleg nok. Dette var uvant og litt vanskeleg, men om ein les sakte går det an å skjønna kva dei seier.

Kvinneperspektivet står sentralt i denne trilogien. Me møter dei sterke kvinnene Hillevi, Myrten, Kristin og Ingefrid, - men dei er ikkje "overmenneskelege". Mange av opplevingane til desse kvinnene er strevsame, dystre og triste, medan andre er varme og nesten humoristiske. Alt det dei opplever gjer at dei veks som menneske - og medmenneske.

Trilogien Vargskinnet er eit storslagent verk som gav meg ei mektig leseoppleving. Ein får liksom lyst til å bli verande i bøkene. Ein blir så godt kjend med hovudpersonane og deira liv og i tillegg møter ein mange interessante bipersonar i fleire fascinerande miljø i ei omskifteleg tid. Det er imponerande korleis forfattaren formidlar jordnære og kvardagslege ting samstundes som det handlar om det allmenngyldige og eksistensielle. Eg har gitt alle bøkene - kvar for seg - terningkast 5 på bokelskere.no. Men leseopplevinga samla sett - heile trilogien - gir eg toppkarakter.

Kerstin Ekman skal eg lesa mykje meir av. Ho har eit stort og variert forfattarskap bak seg, så her reknar eg med at eg har mange fine leseopplevingar å sjå fram til.